ammodoinài , vrb: ammuduinare, modoinai Definizione fàere o istare coment'e dormiu, pigare o pèrdere is atuamentos, sa memória Sinonimi e contrari abbalaucare, ammadainare, asturdire, atontonare, immaidoinare, immaudinare, scilibriri, stolondrai, stontonai 1 Etimo srd. Traduzioni Francese perdre la mémoire Inglese to lose one's memory Spagnolo perder la memoria Italiano smemorare Tedesco das Gedächtnis verlieren.

atrocài, atrocàre , vrb Definizione fàere, chentza bisóngiu, una firmada foedhandho coment'e chie est naendho cosa chi no bolet o no ischit (o chi si acatat chi andhat male), su si atregare foedhandho, ma fintzes, nau de animale o de gente camminandho, fàere una firmada coment'e abbasciandhosi, faere un’abbrandhada; foedhandho de matas, apretare a sole, a sicore 2. isceti su noti is papíngius de pentzamentus mannus a lampaluxi atrocant (V.Vargiu) 3. custas àrbures las at atrocadas su sole e sicas si che sunt! Traduzioni Francese se troubler en parlant Inglese to become agitated while speaking Spagnolo enredarse Italiano turbarsi nel parlare Tedesco die Fassung beim Sprechen verlieren.

dessessíre , vrb: disessire Definizione andhare a fora; essire fora de se, fàere a macu, a irbariadu Sinonimi e contrari essire / ammachiae, dischissiare, irbariare, iscansae Etimo srd. Traduzioni Francese devenir fou Inglese to go mad Spagnolo enloquecer Italiano ammattire Tedesco den Verstand verlieren.

disamorài, disamoràre , vrb Definizione pèrdere s'amore, s'istima po ccn. o calecuna cosa Sinonimi e contrari disapegai Traduzioni Francese se détacher, se désaffectionner Inglese to love no more Spagnolo desapegarse Italiano disamorarsi Tedesco die Liebe verlieren.

disapegài , vrb Definizione pèrdere s'amore, s'istima po ccn. o calecuna cosa Sinonimi e contrari disamorai, ispitzigare Traduzioni Francese se désaffectionner Inglese to lose one's enthusiasm Spagnolo desapegarse Italiano disaffezionarsi Tedesco die Zuneigung verlieren.

ilviàre , vrb: irbiare, irviare, isviare, iviare Definizione pèrdere o fàere pèrdere tempus, tènnere o giare istrobbu; fintzes cambiare camminu, orruga, fàere a mancu, evitare, fintzes firmare unu fàere po unu pagu, cessare unu tanti de tempus Sinonimi e contrari isdrobbare / cassiare, disviare / tasire Frasi no m'irbies, no mi perdas tempus ca tenzo presse! ◊ amus irbiadu ca fimus tratesos faghindhe àteru ◊ che at bénnidu zente e mi at irbiadu, sinono a como aio àpidu finidu ◊ bi cheret pagu a fàghere cussu, ma depo tasire sa faina mia e irbio etotu!◊ pro fàghere su cumandhu a tie apo irbiadu sa faina mia 2. pro andhare a Tàtari sunt isviendhe zoronadas ◊ sos pastores pigaiant a bidha su manzanu de sa festa pro no isviare sa die innanti ◊ no bi at tempus de isviare, cun totu custu tribàgliu! 3. innanti de isviare, sos messajos onzi sero sedaiant su laore messadu ◊ bisonzavat a non colare in sos lutrarjos pro irviare de s'afungare sas rotas Traduzioni Francese perdre ou faire perdre son temps Inglese to waste one's time Spagnolo perder el tiempo Italiano pèrdere o far pèrdere tèmpo Tedesco Zeit verlieren.

irdentàe, irdentàre , vrb: isdentai, isdentare, sdentai Definizione bogare o pèrdere dentes Sinonimi e contrari ilmarruncare | ctr. indentie Etimo srd. Traduzioni Francese édenter Inglese to break the teeth Spagnolo romper, perder, sacar los dientes Italiano sdentare Tedesco die Zähne verlieren.

pèldere , vrb: pèldiri, pèrdede, pèrdere, perdi, pèrdiri, predi Definizione essire o pigare cosa de sa vista, de possessu, a manera de no ischire prus inue est o de no ndh'èssere prus meres, de no dha tènnere prus, ma fintzes in su sensu de perdimentare sa cosa ponendhondhe chentza cabu, chentza bisóngiu, o guastandhodha; rfl., no ischire prus inue unu est, no agatare o no ischire prus su camminu po andhare a ue si bolet o torrare a logu connotu: segundhu de ite si foedhat, su si cundennare s’ànima, essire malu, andhare male; àere sa parte peus in is càmbios (fàere prus ispesa chi no badàngiu), in su giogu, in is provas a trivas de pare; nau de istrégiu, lassare essire in calecunu istampu o segada o lassare orrúere su chi dhu'est aintru; andhare male, no ndh'àere fortuna de calecuna cosa, guastare de no èssere prus bonas nau de cosas de papare / ind. pres. 1ˆ p. sing. pèrgio; cong. pres. 1ˆ p. pl. perdemas; pps. pérdidu, pertu, prédiu Sinonimi e contrari aperdimentare, arroinare, guastare, imballiare, impèrdere, ispeldisciare, perdire / falare, sfàiri | ctr. balanzare, bíncere, conchistare, salvai Modi di dire csn: p. sa limba = no èssere prus bonu a faedhare una limba, no faedhare, essire mudu; pèrdiri sa boxi = essire serragados meda; p. sa vista, sos ogros, sa salude = inciurpaisí, essiri malàdiu; p. sa passéssia = arrennegàresi, dare a subra, no agguantare prus; p. sas fortzas = essire débbile; p. lati e cardaxu = pèrderendhe totu, pèrderendhe sacu e sale; p. su sentidu = irbariare, ammachiaisí; p. tempus = pònnere su tempus in cosas chentza cabu, chentza fàghere cosas de zudu; pèrdere sonnu = drommire prus pagu de su tantu chi bi cheret; no ndi perdit nudha (nadu de ccn. postu a paragone de un'àteru; nadu de unu chi est iscurtendhe, chi istat gai atentu de si ammentare totu su chi at intesu) = si assemizat deunudotu, est lintu e pintu s'àteru; pèrderendhe su fedu (nau de fémina, de animali príngiu) = aurtire, fintzas andhàreli male de àtera manera, mòrrere de dannu; pèrdere s'iscola = no andhare o no lassare andhare a iscola; lassare pèrdere (una cosa, una chistioni, un'ofesa) = lassare istare, lassai sentz'e circai, no ndi fai contu, perdonai Frasi si unu possedit centu brebeis e ndi perdit una, no at a lassai is atras norantanoi in is montis po andai a circai sa brebei pérdia? ◊ sa burrasca li at pérdidu sa nae ◊ onzi cosa lassada est pérdida ◊ no mi che lees cussa cosa, no mi la perdas! ◊ zughia su mucadoredhu in busaca e no mi l'agato: lu depo àere pérdidu ◊ custu tubbu est perdendi àcua ◊ su mastru bonu no ndhe perdet de materiale, triballendhe! 2. est pigadu a montes ma s'est pérdidu ca no connoschiat su caminu 3. a fàghere gai no mi cumbenit: deo bi perdo! ◊ cojendhe cun isse bi at pérdidu: issa si at barriadu una rughe! ◊ su prus, sa fémina est a parti de perdi ◊ giogamus a chie perdet pagat 4. dona atentzioni ca ndi perdis lati e cardaxu! ◊ medas berbeghes ndhe ant pérdidu s'anzone ◊ scerada, cun su mali chi tenit ndi at pérdiu su pipiu! 5. segundhu it’est, sa cosa de manigare lassada fora de frigoríferu si perdet ◊ sa peta cheret cota ca sinono si perdet ◊ putzi putzi a papare patata frissa in ozu de balena, e in bidha s'ulia perdínnesi! ◊ sicomente de frútora ndhe tenet meda, pro no si pèrdere ndhe regalat 6. bi est chie perdet su tempus e chie lu cunchistat ◊ a che colare sa die sentza it'e fàchere est a la pèrdere ◊ a sos fizos no lis perdet mai s'iscola, mancari in su bisonzu 7. custa carrada perdit e tocat a cambiai su binu a un'àtera Cognomi e Proverbi prb: chie perdet s'anzenu bi ponet su sou Etimo itl. perdere Traduzioni Francese perdre Inglese to lose Spagnolo perder Italiano pèrdere, smarrire Tedesco verlieren.

scabbalài , vrb Definizione pèrdere o fàere pèrdere is fundhos de un'aziendha, su capitale, su cabbale Sinonimi e contrari | ctr. acabbalai Etimo srd. Traduzioni Francese perdre son capital Inglese to lose one's capital Spagnolo arruinarse Italiano pèrdere il capitale Tedesco das Kapital verlieren.

sfundorài , vrb Definizione pèrdere su fundhu, is fundhos; fintzes bogare de pare, irfundhare Sinonimi e contrari sciundai Etimo srd. Traduzioni Francese se défoncer Inglese to be smashed in Spagnolo desfondar Italiano sfondarsi Tedesco den Boden verlieren.

stramancài , vrb: istramancai*, stremancai Definizione fàere andhare male, fàere mancare, mancare de no ischire inue est unu o una cosa, pèrdere, fintzes andhare cun pagu seguresa a s'istòntona istòntona / stramancaisí de pari = nau de duos, èssere o istare tempus chentza si torrare a bíere; stramancai su mòri = pèrdere, fadhire su camminu Sinonimi e contrari malograi, pèldere | ctr. acatare Frasi cussu bòi depit èssi corrinendi su cumpàngiu, ca faint aici candu si stramancant de pari ◊ at lassau is brebeis po andai a circai sa chi s'est stramancada ◊ allà, una cosa ti nau: is congixedhus no mi stramanchist! (A.Garau)◊ apu stramancau sa lítera chi portamu, depit èssi chi mi nc'est lissinada ◊ de candu tenit a mimi a serbidori, nerit candu dh'apu stramancau una brebei! ◊ totu su chi si stramancat in su boscu si torrat a agatai ◊ candu ti biu, de cantu mi praxis stramancu sa bia! 2. at pediu agiudu ma ant circau de dhu fai stramancai ◊ issu si fiat stramancau de is cumpàngius e fiat torrau a Castedhu po ndi pigai is launedhas Traduzioni Francese perdre, s'égarer Inglese to lose (one's way) Spagnolo perder, extraviarse Italiano smarrire, smarrirsi Tedesco verlieren, sich verirren.

«« Cerca di nuovo