abbiàre 1 , vrb Definizione pònnere in sa bia, apèrrere sa bia po chi ccn. cosa passet bene Sinonimi e contrari incarrebai, irvinghinzare, tocai 1 Modi di dire csn: abbiare s'abba in sa cora, in su surcu = incarrerai, agiudai s'àcua a passai arregollendindi sa malesa chi istrobbat; abbiare una cosa a unu = nàrriri o arregordai una cosa a unu po chi dhoi pentzit o dha fatzat Frasi li cheret abbiadu a fàghere cudha cosa, a bortas chi si ndhe siat irmentigadu, o chi no bi apat pessadu! ◊ tantu za ndhe faghes de cosa, ti no ti l'abbiant sos àteros, a tie!… 2. comente podes sos súlcios abbia! ◊ s'abba in sa cora cheret abbiada si bi at malesa, ca sinono no colat Etimo srd. Traduzioni Francese acheminer Inglese to direct, to start Spagnolo encaminar Italiano avviare Tedesco leiten.

abiài , vrb: aviare Definizione pigare su camminu e andharesindhe, andhare a unu logu, pigare a in artu, a pitzu, fintzes mòrrere / aviai is ogus = artziare sos ogros, sa crista Sinonimi e contrari andharesindhe, andharesiche / andai, alciare, imbonai, incarrebai, pigai 1, tocai 1 / mòrrere | ctr. torrae Frasi primmu de si che aviare li tocheit sa manu ◊ prite torraias: no ti che fist aviada? ◊ si l'aviat chito pro che la corpare in sa tanca ◊ insudhidu, si li bortat contra invitèndhelu a si aviare, si no cheriat ciafos ◊ candho s'ierru faghet niadas mi avio cun su tazu a sas bassuras 2. abianci a susu! ◊ candu as a èssi béciu as aviai is manus e un'atru ti at a ponni su bestimentu 3. già as fatu impresse a ti che aviare chena mancu unu saludu! Etimo ctl., spn. aviar Traduzioni Francese acheminer Inglese to start, to set out Spagnolo encaminarse Italiano avviare, incamminarsi Tedesco sich auf den Weg machen.

aviàda , nf Definizione su aviare, su fàere cumenciare calecuna cosa Sinonimi e contrari incaminada, tucada Etimo srd. Traduzioni Francese départ, début Inglese start Spagnolo inicio Italiano avvìo Tedesco Beginn.

incarreraméntu , nm Definizione su incarrerare o cumenciare fintzes una faina, una chistione Sinonimi e contrari comintzu, incamminamentu Etimo srd. Traduzioni Francese mise en train, orientation Inglese start Spagnolo arranque, guía Italiano avviaménto, indirizzo Tedesco Anbahnung.

sartissàrtis , avb Definizione nau pruschetotu de sa manera de s'ischidare, a cropu, coment'e sartandho, giagaraos, apustis de unu bisu légiu chi faet assicare Sinonimi e contrari isartisarti Frasi si nch'est ischidada sartissartis ◊ fit mesu dormidu, candho unu tochedhu che l'at ischidadu sartissartis (L.Pusceddu) Etimo srd. Traduzioni Francese en sursaut Inglese with a start Spagnolo de sobresalto Italiano di soprassalto Tedesco plötzlich.

sidhiméntu , nm Definizione su sidhire; genia de trémia Sinonimi e contrari sidhidura / fritida, móida, sidhada, sidhida Etimo srd. Traduzioni Francese sursaut Inglese start Spagnolo estremecimiento Italiano sussulto Tedesco Zuckung.

sidhíre, sidhíri , vrb: tzidhire Definizione intrare apare, incasciare bene a istrintu (es. linna, pedra), serrare, cràere a sízigu, a forte, tostau, nau de istrégiu fintzes istangiare; mòvere (ma sèmpere cun s'idea de no si mòvere), e mescamente (rfl.) trèmere de assíchidu, de fritu o àteru, a cropu: nau cun arrennegu, fintzes istare firmu, citiu Sinonimi e contrari afíere, sidhai*, sizire / mòere, sadhiare, sadhie, trèmere Modi di dire csn: sidhirisí a ccn. = aferraidhu a istrintu; sidhirisí a sa muda = callare, istare mudos Frasi sa porta no sidhit bèni ◊ at sidhiu is dentis ◊ at sidhiu sas barras ◊ sa carrada cun su binu si sidhit 2. no ti sidhas dae cue, mih! ◊ lu bidia che giaitadu, chentza mancu si sidhire! ◊ si non bollu dèu no si sidhint! ◊ su pitzinnu setziat a de gropas cun su babbu e, si s'àinu si sidhiat, si atacaiat a su babbu istringhinnedhu a bentre 3. dae sa die chi sos fascistas l'ant menetada si sidhiat a donzi tzocu ◊ si sidhit de su frius 4. sidhidí a sa muda o ti dongu un'iscutulada de cosa! ◊ Arrosica, ti apu nau a ti sidhiri che sa balla! (A.Murru) Traduzioni Francese cacheter, tressaillir Inglese to seal, to give a start Spagnolo cerrar herméticamente, atrancar, sobresaltarse Italiano sigillare, trasalire Tedesco versiegeln, zusammenzucken.

stremessíri , vrb: estremessiri* Definizione trèmere totu de s'assíchidu, de sa timoria Sinonimi e contrari acicai, asciuconare, asciustrare, aterrighinare, ilgirare, ispantamare, ispramai, istrementire, isturdinare 2. Maria dh'iat bitu, stremessia de cara, morta in terra fiat istada narendu "O fillu miu!" Traduzioni Francese sursauter Inglese to shudder, to give a start Spagnolo estremecer Italiano sussultare, rabbrividire Tedesco zusammenzucken, schaudern.

tremutíre , vrb Definizione trèmere meda, a forte, che a candho faet terremotu Sinonimi e contrari trèmere Frasi su terrinu at tremutidu Traduzioni Francese sursauter Inglese to give a start Spagnolo estremecerse, moverse Italiano sussultare Tedesco zusammenfahren.

túca , nf Definizione su tucare, su essire, andhare a calecunu logu Sinonimi e contrari incaminada, tucada, tuchera / galania | ctr. torrada Modi di dire csn: fàghere t. = fàghere sa tucada, tucare, andai; pònneresi in t. = pònnere tràmunu, tramunàresi, bestíresi bene, pro essire Frasi oe est de tuca ◊ dadu no mi as s'adiu: a ue est custa tuca?! 2. oe si est postu in tuca Etimo srd. Traduzioni Francese départ Inglese start Spagnolo inicio Italiano avvìo Tedesco Aufbruch.

tucàda , nf Definizione su tucare, essire, andhare a calecunu logu, a fàere viàgiu / sa t. de Lolle, de s'àinu a paza = andhada chentza torrada, s'andhada de su fumu Sinonimi e contrari andada, essida, tuca | ctr. assuprida, bénnida, firmada, torrada Frasi arratza de tucada sa chi at fatu: no torrat prus!…◊ a sa tucada dae bidha fit tempus bonu, ma como si ch'est annuadu ◊ cales cussizos ti apo a dare prima de sa tucada, prima de sa dispedida? 2. at fatu sa tucada de s'àinu a paza Etimo srd. Traduzioni Francese départ Inglese start, departure Spagnolo salida Italiano partènza, dipartita Tedesco Aufbruch, Abreise.

«« Cerca di nuovo