Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

allichidídu , pps, agt: allichidiu, allichiriu Definizione de allichidiri Sinonimi e contrari bellu, netu, remonidu, tramudau | ctr. brutu, iscussertu 2. est passau unu totu allichidiu in bistiri de festa ◊ tenit sa domu sempri allichiria e bèni cuncordada ◊ biendhe sos istranzos, s'isprúgherat sos pedes e gai allichidiu dimandhat ite cherent ◊ at arretziu su sennore in d-una sala totu bene allighidia ◊ a ómini de campu no dhi abarrat logu allichiriu Traduzioni Francese ordonné, propre Inglese tidy, clean Spagnolo ordenado Italiano ordinato, pulito Tedesco in Ordnung, sauber.

bísidu , agt Definizione chi est deasi craru de si pàrrere própriu bene, de pàrrere beru Frasi sas fotografias sunt essidas bísidas ◊ mi est bénnidu unu sonnu bísidu bísidu ◊ eo s'iscena, bísida e cumprida, tale e cale sighida a passu passu dae comintzu finas a s'acabbu, est comente l'aere in ojos bida (A.Dettori) Traduzioni Francese propre, limpide, net Inglese clean and tidy Spagnolo nítido Italiano nìtido Tedesco klar, rein.

corroàre , vrb Definizione sighire a foedhare difendhendho donniunu su pàrrere suo, fintzes abboghinare Sinonimi e contrari abbetiae, atoliai Frasi siat comente si siat, eo su chi cheres tue no lu podo fàghere, at corroadu Zuanne (Z.F.Pintore)◊ Est Pinedhu! Est Pinedhu! - corroant a cuncordu totu sos púpulos - Traduzioni Francese insister pour défendre son propre opinion Inglese to dwell on defence of his own opinion Spagnolo obstinarse Italiano insìstere a difésa del pròprio parére Tedesco bei seiner Meinung bleiben.

límpidu , agt, nm: límpiu Definizione chi est netu; pane carasau (lentu), pane de trigu fatu cun s'iscete: su límpidu (pane lentu, cotu ebbia, de fresa) si torrat a su forru po dh'assare o arridare Sinonimi e contrari lígiu 1, netu / síncaru / pódhine | ctr. brutu Modi di dire csn: ciurpu, surdu, macu límpiu = tzegu, surdu, macu deretu, deunudotu; assuconau límpiu = arrabiau, assuconadu meda; faidha a sa límpia = furare, trampare, fàghere male in lestresa e cun trassa; bistirisí a límpiu = tramunàresi, bestíresi cun robba neta e noa; segai a sa límpia = totu a unu corpu; farina límpia = scèti; l. che papu de méndula = netu netu Frasi portat una camisa noa e límpia ◊ est límpiu che s'oro ◊ si s'ocru tuo est límpidu, totu est lampante! ◊ su celu est límpiu e istedhau ◊ dhoi fiat unu fuedhu malu a cumprèndiri, pagu límpiu ◊ si fiat amorada de Chichitu, ferta a s'orvidada de un'amori límpiu (F.Pilloni) 2. inibe límpidu, grucuzone, casu, sartitza e durches ◊ at preparatu sas istacas prenas de límpidu e de ogliatzu (G.Albergoni)◊ po sos teracos be fit su chiarzu e s’ordatu, po sos meres su límpidu 3. dhus bínciu a solu e a manu límpia ◊ nau ca ses macu límpiu, tui! ◊ seu ciurpa límpia: no nci biu nudha! ◊ chi dhu cassat, su crucúciu, ndi dhi segat sa conca a límpiu ◊ fàula límpia, custa! ◊ immui mi bistu a límpiu po andai a crésia ◊ apo fatu unu bisu légiu… mi ndhe soe scidada assuconada límpia! Cognomi e Proverbi smb: Limpiu Etimo ltn. limpidus Traduzioni Francese propre Inglese clean, clear Spagnolo limpio Italiano pulito, tèrso, lìmpido Tedesco sauber, rein.

nétu , agt Definizione chi no portat malesa, muga, brutore, àliga; nau de su fàere, de sa cusciéntzia, chi no tenet pecos, cosas de si pentire, vítzios, fatas malas de si fàere perdonare Sinonimi e contrari lígiu 1, límpidu / onestu | ctr. brutu, cadhóciu, mugosu Modi di dire csn: èssere n. de pecados = chi no tenet pecados, chentza gàrrigos de cusséntzia; èssere n. de fizos = no tènniri fillus nudha; paris n. = logu aici bonu chi no dhoi at nudha de podi fai arrúiri; triballu n. = chi no dhoi at de s'imbrutai; dinari n. = guadàngiu, dinai de contai e bastat, a billetus, foras totu is ispesas, fintzas guadangiau cun pagu trabballu, sentz'e s'imbrutai; n. chei s'oro = fintzas luxenti de cantu est límpiu, netu meda Frasi su trigu como chi est purgadu e samunadu est netu ◊ sa robba neta cheret prantzada e remonida ◊ sa carrela est neta ca l'apo mundhada 2. fizu nostru est netu de istravíscios e de giogos ◊ sos pecos chi apo no dent èssere medas, ma de su totu, tzertu, no so netu ◊ est mortu chin s'ànima neta de pecas ◊ nos cheret s'ànima neta de culpas e impuridade 3. sos iscontriados trambucant a sole altu in su paris netu ◊ menzus chi serba carchi zoronada chi no a che bogare su dinari netu pro nos fàghere s'ozu ◊ su professore za est triballu netu, no est che a fàghere su pastore o su mastru de muru! Traduzioni Francese propre, pur Inglese clean Spagnolo limpio Italiano pulito, lìmpido, móndo, scévro, puro Tedesco sauber, rein.

nídidu , agt: nítidu Definizione chi si biet bene meda, craru craru, límpiu Sinonimi e contrari nidu* 1, nódidu / ciaru Traduzioni Francese propre Inglese clean and tidy Spagnolo nítido Italiano nìtido Tedesco klar, rein.