abbandhàre , vrb: abbandhiare Definizione pònnere o lassare abbandha, a una parte (fintzes po chistire) Sinonimi e contrari apaltare, assolae, chirrare | ctr. abbamare, amedhare, aunire Frasi pro èssere segura cussa cosa cheret abbandhada ◊ daghi sas fozas de su fiore si abbandhant, in tzertas àrbures, abbarrat su frutu ◊ oriolos mannos ant ghiadu sa zente marranera e pro cussu, pesso, sunt tucados abbandhendhe sa preítia chena pore de arguais ◊ abbandhatiche! Etimo srd. Traduzioni Francese mettre de coté, s'écarter Inglese to withdraw to put aside Spagnolo apartar, poner aparte Italiano métter da una parte, appartarsi, estraniarsi Tedesco zur Seite legen, sich zurückziehen.

acabuciàre , vrb: acabutzare, acaputzare Definizione pònnere impare, betare totu a unu duas cosas, duos tàgios; fintzes aciúnghere apare is càbudos de duas cosas Sinonimi e contrari acaputzire, ammasturai, apasai / acabizonare | ctr. iscabutzare Modi di dire csn: acabutzare robba = arregolli pegus po fai unu tallu; a. s'incunza = collire, ghirare s'incunza Frasi acabutzare duos masones Etimo itl. accapezzare Traduzioni Francese mettre en commun Inglese to join Spagnolo aunar, unir Italiano accomunare Tedesco vereinigen.

achibberàre , vrb Definizione essire chíbberu, prenu coment’e ufrau; nau de ccn., su si crèdere meda, arrennegare po pagu; istrínghere / achibberare sa tzinta = istringi su cintu Sinonimi e contrari achighiristai, altivai, incaboniscai, inchibberare, inchighiristai / abbetiae, afutare, airai, arrabbiai, arrannegai, inchietae, incrabudhire, infelai, infuterare, renignai / afíere Etimo srd. Traduzioni Francese s'obstiner, s'entêter, se mettre en colère Inglese to be obstinate, to get angry Spagnolo hincharse, obstinarse, irritarse Italiano incaponire, adirare Tedesco sich versteifen, sich entrüsten.

acoài, acoàre , vrb Definizione pònnere, andhare o istare s'unu aifatu de s'àteru, acoa, e fintzes abbandhonare; tirare agoa, tirare a longas, acostire cun sa coa a calecunu tretu comente faet unu carru o un'àteru mezu po carrigare o iscarrigare cosa Sinonimi e contrari acodiai / aisetare Frasi cussas pòberas terra sunt acoatas 2. sa zente est acoendhe: pro pagare isetat sas úrtimas dies Etimo srd. Traduzioni Francese se mettre derrière Inglese to put in line Spagnolo poner en hilera Italiano accodare Tedesco hintereinanderreihen.

acroconài, acroconàre , vrb Definizione pigare crocone, arrennegu, dispraxere / acroconàresi de un'idea = incaschetare, tzacaresiche un'idea frimma in conca Sinonimi e contrari arrampedhai / abbetiae, afutare, airai, arrabbiai, arragiolire, arrannegai, inchibberare, inchietae, inchighiristai, inchimerai, infelai, infuterare, renignai Etimo srd. Traduzioni Francese s'obstiner, se mettre en colère Inglese to get angry, to become obstinate Spagnolo enfadarse, emperrarse Italiano incaparbire, arrabbiare Tedesco eigensinnig werden, zornig werden.

afagotài , vrb: afangotai, fangotai Etimo itl. affagottare Traduzioni Francese mettre en ballot Inglese to bundle up Spagnolo enfardar Italiano affardellare Tedesco zusammenpacken.

afaschinàre , vrb Definizione acapiare linna a fascinas, fàere a fasches mannas Sinonimi e contrari afascinare, afascinedhare Etimo srd. Traduzioni Francese mettre en gerbes Inglese to faggot Spagnolo engavillar Italiano affascinare Tedesco bündeln.

afedài, afedàre , vrb: fedare* Definizione fàere fedu, fígios; pesare animales a séberu; foedhandho de animales, fintzes betare su fedu (angiones, crabitos) a súere a is mamas Sinonimi e contrari afigiare, agnare, fizolare / arratzare / achisciare Frasi custa mallora gei afedat: est fintzas acanta de angiai! ◊ si mullint is pegus chi ant afedau 2. semus afedendhe sa robba Terminologia scientifica vda Traduzioni Francese mettre bas, faire ses petits (animaux) Inglese to litter Spagnolo parir Italiano figliare Tedesco Junge werfen.

agnadína, agnadínu , nm, nf: angiadina, anzadina Definizione su angiare de su bestiàmene; is animaledhos apenas naschios; su tempus chi is animales funt angiandho Sinonimi e contrari agnamenta, angiadura, angiamentu, anzera 2. sas bamas como giughent s'anzadina ifatu 3. un'annu, bénnida s'anzadina, sa menzus ebba chi teniat faghet unu bellu pudhérigu Etimo srd. Traduzioni Francese portée, mise bas, mettre bas, agnelage Inglese litter Spagnolo camada Italiano figliata Tedesco Wurf.

agnàre , vrb: angiai, angiari 1, antzare, anzare Definizione su fàere is fígios, nau de is animales: solu unu pagu a brulla o a befa si narat de sa fémina / anzare a croba = fàere duos fedos Sinonimi e contrari afedai Frasi sas berbeghes in custos meses de santandria e nadale sunt anzendhe ◊ inuve est su pudhéricu chi at antzatu s'ebba? ◊ tenit duas brebeis acanta de angiai 2. is marxanis apostant is angionedhus apena angiaus Etimo ltn. *agniare Traduzioni Francese mettre bas, faire ses petits, agneler Inglese to litter Spagnolo parir Italiano figliare Tedesco Junge werfen.

airài, airàre , vrb Definizione su si pigare arrennegu; su fàere is cosas coment'e cun apretu, impresse, a meda Sinonimi e contrari abbetiae, acroconai, afutare, afuterare, allulluriai, arrabbiai, arragiolire, arrannegai, inchibberare, inchietae, incrabudhire, infelai, infuterare | ctr. apachiare, asselenare Frasi ant isparau pro nche fàchere fughire sa zente, ma sos isparos l'ant airada de prus! ◊ si su cumpagnu si airat, tue úmile e chietu! 2. custa cosa est che a su ratinzu: piús ratas e piús ti s'airat su brujore Etimo ctl., spn. airar Traduzioni Francese se mettre en colère Inglese to irritate Spagnolo irritarse, airarse Italiano adirare Tedesco sich ärgern.

ammadassài, ammadassàre , vrb Definizione fàere a madassa, atzola Sinonimi e contrari | ctr. smadassai Etimo srd. Traduzioni Francese mettre en écheveaux Inglese to wind into skeins Spagnolo aspar Italiano ammatassare Tedesco in Strähnen winden.

ammugliàre , vrb: ammurgiai, ammurgiare, ammurjare, ammurzare, armurzare, ammuzare, murgiai Definizione pònnere in sa múrgia po dh'intrare su sale, a sa cosa (casu, pische, àteru) Sinonimi e contrari immurzare 1, mongiai, salire Etimo srd. Traduzioni Francese mettre dans la saumure, saler Inglese to pickle, to salt Spagnolo conservar en salmuera, salar Italiano méttere in salamòia Tedesco pökeln, salzen.

ammumullonài, ammumulonài , vrb Definizione fàere a lómboru, a unu muntone, a mumullone; fintzes lassare ammuntonare fainas chentza fatas Sinonimi e contrari aggromerare, allomborae, ammuntonae, arrombulonai 2. in custu logu si obbrigant a bivi ammumullonaus coment'e procus! Etimo srd. Traduzioni Francese mettre en pelote Inglese to roll up Spagnolo ovillar Italiano raggomitolare Tedesco zusammenknäueln.

annebbiàre , vrb Definizione su si pigare annébbiu, arrennegu meda Sinonimi e contrari abbetiae, afutare, airai, aorcare, arrabbiai, arragiolire, arrannegai, inchietae, inchighiristai, inchimerai, incrabudhire, infelai, infuterare Traduzioni Francese se mettre en colère Inglese to get angry Spagnolo irritarse, encolerizarse Italiano adirarsi, sdegnarsi Tedesco sich erzürnen.

annicàre , vrb Definizione essire de malumore, tristos, sérios, unu pagu oféndhios Sinonimi e contrari abbrodhiare, abbudhai, aconchedhare, amprudhiare, annichidai, annozare, atrafudhai, imbromare, ingromorare, pirmare, pudhare 1 | ctr. allegrare, prexai Frasi proite no ti annicas e ti alteras candho bestint sa sarda poesia fatendhe a su limbazu violeras? (P.Casu)◊ si est annicadu cun megus ca li apo nadu chi no lu cherzo! Traduzioni Francese bouder, mettre de mauvaise humeur Inglese to put in a bad mood Spagnolo amostazar Italiano imbronciare, métter di malumóre Tedesco schmollen, verstimmen.

annoài 1, annoàre , vrb: annovare Definizione fàere a nou, fàere una cosa torra; nau de su matedu, bogare sida, cambos noos, linna noa Sinonimi e contrari arrennoare | ctr. imbecrare Frasi sos fiados annoant su pilu, sas àrbures annoant sa foza ◊ in montes si annoant sos élighes de sida ◊ si annoant sas isperas che tràmula in s'olia (G.M.Cherchi)◊ no so prus in zoventura, no si m'est annovandhe sa sanna! ◊ sos ammentos mi annoant sentimentos delicados ◊ annoade s'abbonamentu! 2. candho de s'isventura sa trobea isorves e annoas chizu e usos? Etimo srd. Traduzioni Francese renouveler, mettre à jour Inglese to renew, to update Spagnolo renovar, brotar Italiano rinnovare, aggiornare Tedesco erneuern, aufs laufende bringen.

apaltàre , vrb: apartai, apartare, partare Definizione pònnere a una parte; su si giare o pònnere a una parte, su si cuare po sa giustítzia o àteru / a. unu pensamentu = bogaresiche un'idea dae conca Sinonimi e contrari abbandhare, coigiare / abbuare, aclisare, acuae, ammagare, apatai, frànghere, impertusare, intanae, intupai, intuvedhare, istichire, istugiai Frasi medas si sunt apartados e ti ant negadu provinas unu lughinzu! ◊ ahi cantu atesu mi seu apartau de bosu, Sennori! ◊ propongu de apartai dónnia perígulu de pecai ◊ no istes annuzada pro mi èssere pagu tempus apartadu ◊ ipèrradi una canna e tzoca, si sos iltrunellos si podent apaltare! ◊ cun signalis de tristesa sa Crésia apartat is fielis de is allirghias de su mundu 2. si est apartadu ca lu sunt chirchendhe sos carabbineris ◊ s'amante a ue si est apartada? Etimo ctl., spn. Traduzioni Francese mettre de côté, se réfugier Inglese to put aside, to shelter Spagnolo apartar, refugiarse Italiano méttere da parte, accantonare, rifugiarsi Tedesco beiseitelegen, sich flüchten.

apostrofài, apostrofàre , vrb Definizione iscriendho, pònnere s'apòstrofu, unu singiale ue mancat (o a su postu de) calecuna lítera (prus che àteru vocale) Traduzioni Francese mettre l'apostrophe Inglese to apostrophize Spagnolo poner un apóstrofo Italiano apostrofare Tedesco apostrophieren.

apunghitài , vrb Definizione arregòllere cosa a pagu a pagu, cun dificurtade Sinonimi e contrari preulire, regutzulare Etimo srd. Traduzioni Francese mettre de côté Inglese to scrape together Spagnolo ahorrar, recoger poco a poco Italiano raggruzzolare Tedesco zusammensparen.

«« Cerca di nuovo