àbriu 1 , agt, nm, nf: abru, alvu, àrbia, àrbiu, arbu, arvu Definition chi est de colore biancu; sa parte bianca, sa giara, de s'ou (nau fintzes abruou)/ cun s'oju in alvu: furriau de si bíere sa parte bianca (Grolle, A s'alza e fala, 23, 27: sendhe pro dare cun suore nou sementa noa a sa terra, chi aiat già preparadu, "Santa s'ora siat!" narat, cun s'oju in alvu, in sinu sou / a tziu Pedru bido ficadu e, a ojos in alvu, "A mi podides narrer, ómine santu, ite bidides peri sos chelos?", l'apo dimandhadu) Synonyms e antonyms biancu / abriou, allúmene, àrbidu, ciara Sentences cudh'ómine fit sighindhe a piulare chentza atoare, a ogros in arbu e a buca abberta 2. is amaretus si faint cun méndula druci, unu pagu de méndula marigosa, tzúcuru e àbrius de ous bèni iscumbàtius Surnames and Proverbs smb: Arbus Scientific Terminology clr, mng Etymon ltn. album Translations French albumen, blanc English albumen, white Spanish blanco, clara Italian bianco, albume German weiß, Eiweiß.

bàdhu 1 , iscl Definition foedhu chi donat s'idea de una duda, de una cosa chi s'iat a bòllere ischire = chini scit…, s'incapat…, fortzis… Synonyms e antonyms abbà!, abbellabbatu, acabore, atamore, badhone, badhuveru, chinnicoi, chissae, mentecoi, mih! Sentences badhu ite pessat! ◊ badhu bidu nos at?! ◊ badhu ite si ndhe at fatu de cuss'ànima bona! ◊ badhu a chie at a tocare! ◊ badhu proite, mi so cumbintu chi carchi cosighedha l'at dassada! ◊ badhu candho bi torras a frorire, Sardigna mea! 2. a sas primas badhu chi nono, ma abbellu abbellu zente za bi ndh'at a àere Etymon srd. Translations French qui sait…, va, aller savoir (fam) English goodness knows Spanish quién sabe Italian chissà German wer weiß.

biàncu , agt, nm Definition su colore chi assumat totu is àteros colores, su colore naturale de su nie, de su late Synonyms e antonyms àbriu 1, àrbidu | ctr. niedhu Idioms csn: b. niu, nidu, càndhidu, che dente de cane; su b. de s'ou = sa giara de s'ou, s'arbu; su b. de s'oju = sa túnica de s'ogu, itl. còrnea; donai in su b. = inzertare; tirai a su b. = èssere unu pagu biancu; frimmare in b. = pònnere sa frimma in pabilu chi no bi at iscritu nudha, in cosas chi no ant pertzisadu / erba bianca = Diotis maritima, Filago gallica; fàere sos ogos in b. = furriai is ogus deundudotu de no si biri is pipias (e de no biri) Sentences muru biancu, pabilu biancu, carchina bianca ◊ bolit fai biri su biancu po niedhu ◊ no distinghet su biancu de su niedhu 2. de s'asciuconu fit biancu chei sa tela ◊ comenti dh'ant fertu a conca si fiat fatu biancu che su casu ◊ est biancu che nie, che late Surnames and Proverbs smb: Biancu Scientific Terminology clr Etymon itl. Translations French blanc English white Spanish blanco Italian bianco German weiß, Weiße.

biancúmene , nm Synonyms e antonyms biancore Etymon srd. Translations French blancheur English whitish colour Spanish blanco Italian biancume German Weiß.

cànu , agt Definition in colore de chinisu, prus a cara a su biancu e fintzes biancu deunudotu Synonyms e antonyms immurrau, murru, pilialvu, pilicanu Idioms csn: faisí canu = incanire; mesu canu = itl. brinato; canu fioridu = canu deunudotu; figu cana = una zenia de figu prus tundha chi no longa, unu pagu ladita, de colore unu pagu murinata; mérula cana = meurra de arriu, isturru de àcua o de riu; èssere chin s'ocru canu de sa gana = morendisí de su fàmini Sentences cussu zòvanu tenet apenas baranta annos e si che est fatu canu deretu ◊ sos betzos sunt a pilu canu, candho ndhe lis abbarrat ◊ sos pensamentos ponent pilos canos 2. dachi sa die non aia mannicatu belle che nudha, fipo chin s’ocru canu de sa gana Surnames and Proverbs smb: Cano, Canu Etymon ltn. canus Translations French chenu English hoary Spanish cano Italian canuto German weiß.

irbianchíre , vrb: isbianchire, isbianchiri Definition fàere biancu, prus biancu, prus craru, essire biancu cambiandho colore: nau de su pilu, essire canu, arbu Synonyms e antonyms ilbiadire, iscolorire / incanire Sentences sa pira, candho lompet, de birde porrale irbianchit Translations French blanchir English to become white Spanish blanquear Italian imbianchire German weiß machen.

ma , cng Definition foedhu chi s'impreat cunsiderandho impare cosas in contràriu o distintas de àteras: a bortas s'impreat prus che àteru po giare prus fortza a su chi si narat Synonyms e antonyms parò Sentences bollu ma non potzu ◊ est bellu ma costat caru ◊ paret bonu ma est malu ◊ at a èssi unu castigu, ma nosu no nci podeus fai nudha! ◊ fit iscassu de carenale, ma malintragnadu 2. mi apo fatu una drommida… ma una, mih: própiu a piaghere! ◊ de cuss'erba bi ndh'at a matas mannas, ma bellas, mih! ◊ ma ses togu, lah!…◊ ma dhu scis ca ses própiu pighendi a s'ànima?! ◊ ma macu ses, chi faghes gai?! ◊ ma bai, toca, ca no est aici! ◊ ma a ti ndhe cheres andhare?! Etymon itl. Translations French mais English but Spanish pero Italian ma German aber, sondern, allerdings, doch, wer weiß (es).

ocopòre , iscl: acabore* Definition de is bortas chi…: foedhu chi faet a cumprèndhere una possibbilidade, una cosa chi podet èssere siat chi si bògiat, s'ibertet, o si timat o àteru Synonyms e antonyms atamore, baischi!, intemore Translations French peut-être English wonder, goodness knows, perhaps Spanish quién sabe Italian chissà German wer weiß.

sanzinàdu , agt Definition chi est a ispertiadas de diferente colore Synonyms e antonyms balzu, beltigadu, perdigatzu, pertiatu Sentences pisu, orzu sanzinadu Translations French zébré English with white and black stripes Spanish cebrado Italian zebrato German schwarz und weiß gestreift.

«« Search again