arbitrài, arbitràre , vrb Definition fàere s'ómine de mesu, s'ómine de rejone, su si pònnere in mesu tra duos, o tra duas iscuadras de giogadores, duas partes de unu pretu po averguare e decídere chie tenet arrexone Translations French arbitrer English to umpire Spanish arbitrar Italian arbitrare German als Schiedsrichter fungieren.

arragasciósu , agt: arreghesciosu, reghesciosu Definition chi agatat o chi bogat arreghèscias, iscusas, cosa de nàrrere Synonyms e antonyms iscoticosu, isteculosu / briganteri, brigantinu, brigàntzulu, contzigosu, pletista, pretadori / mendheosu Sentences no dh'emu a èssiri crétiu chi tui fiast aici arreghesciosu e de istògumu débbili! ◊ in bidha nosta seus pagu arragasciosus 2. una dí arreghesciosa de próinas Scientific Terminology ntl Etymon srd. Translations French querelleur, litigieux English quarrelsome Spanish pendenciero Italian pretestuóso, riottóso German als Vorwand dienen, streitsüchtig.

candhidàre , vrb: candidai Definition pònnere in lista, propònnere a ccn. po dhu votare a calecuna cosa Sentences si est candhidadu a cussizeri ◊ l'ant candhidadu a síndhigu ◊ currei, currei a innòi, s’intruxu est candidau: sa lista 'e su caboni sa lítera at mandau! 2. po sa morti immoi seu candidau: beni candu centenàriu in su letu mi agatas sonnigosu e fidau! (Lg.Melis) Translations French proposer un candidat aux élections English to propose s.o. as a candidate Spanish candidatar, presentar como candidado Italian candidare German als Kandidaten aufstellen.

controíre , vrb: contruire Definition giare órdine, cumandhare, apretzetare de no fàere calecuna cosa, controriai Synonyms e antonyms brevare, contraíchere, chitai 1, preubbire | ctr. ordinare, obbrigare Sentences su binu e su fumu bi l'at controidu su dutore ◊ si mi controit de fàghere piagheres, controat finas de mi ndhe pedire! ◊ li at controidu su passazu in sa tanca sua ◊ su babbu a sos fizos no los at mai contruidos ◊ ti controo de faedhare cun istranzos, inoghe! Translations French interdire, défendre English to forbid Spanish prohibir Italian controindicare, proibire, vietare German als schädlich bezeichnen, verbieten.

imprendài , vrb: imprendhare, imprennare Definition giare in prendha, impromítere o giare calecuna cosa po ndhe garantire o assegurare calecun'àtera Synonyms e antonyms impegnai Sentences no as a crere chi m'imprendho sa domo pro comporare bestires bellos a tie?! ◊ aia chérfidu imprendhare a sos versos sas boghes piús beras atogadas in sa zente (C.Puddu)◊ deo ti apo imprendhadu su coro Etymon ctl. emprendar Translations French donner en gage English to pawn (stg.) Spanish dejar en prenda Italian dare in pégno, ipotecare German etw. jdm. als Pfand geben.

iscoticósu , agt Definition chi bogat iscóticos, chi cricat iscusas Synonyms e antonyms arragasciosu, isteculosu Etymon srd. Translations French querelleur English quarrelsome Spanish quien busca pretextos Italian pretestuóso German als Vorwand dienen, streitsüchtig.

pànnu , nm Definition orrobba téssia, grussita, siat po fàere a bestimentu e siat po àteru; prémiu chi si giaet coment'e orrobba de prammu (longa fintzes deghinas de metros) a is cuadhos curridores, símbulu de bínchida (fintzes po àteru) Synonyms e antonyms robba / pàdhiu, palu 1, prémiu / sàbanu Idioms csn: pannos de suta = bestimenta de fundhu (mudandhas, franella, canotiera); p. de pane, de còghere = fascas de pani, sàbanu, zenia de telu de carchi mesu metro de largúria ma longu de metros pro pònnere a pizos su panevresa tesu fintzas a lu còghere; p. de carri = zenia de tessinzu pro trastes de pònnere in dossu, a fundhu; frigai pannus = samunare robba; cúrrere o bínchere su p. = bínchere sa bandhera, currindhe a cadhu; p. de incordedhai = petígliu, zenia de pannitzu chi sas féminas si ponent in petorras, muntesu cun cordedhas; p. pro asciugai sa faci, p. de manos = abbammanu; maistu de p. = traperi, festadore; passare su p. pintu = fàghere carchi cosa de bonu in chirca de campaniare s'ofesa chi unu at fatu innantis; istare o abbarrare donzunu in pannos suos = in càncaros suos, sentza de donai istrobbu a is àterus; non càpiri in pannus = bragare meda; p. de cera = follu de chera comente si ponet in sos casidhos modernos Sentences candho babbai andhat a Núoro ti at a portare pannu ruju de seda…(S.Lay Deidda)◊ sa fémina est samunendhe sos pannos ◊ tesset pannu froridu e pannu lisu 2. acabbadha, chi tanti no ndi pigas de pannu! ◊ sunt cadhos avesados a su pannu ◊ ant dadu su primu pannu a Fulanu pro sa poesia rimada 3. Lica no capiat in pannus, ca fut isposa cun su prus arricu de bidha! Etymon ltn. pannus Translations French drap, trophée, «palio» English cloth, palio (silk banner awarded to the winner of the 'palio') Spanish paño, trofeo, palio Italian panno, trofèo, pàlio German Stoff, kostbares Tuch als Siegespreis.

poíta , avb, cng, nm: poiti, prite, proite, pruite, pueta, puita, puite Definition po ita = foedhu chi s'impreat mescamente in is dimandhas, ma fintzes in is arrespostas cun idea de iscopu, de càusa o intzimia: si est cng. inditat solu càusa, intzimia, motivu; coment'e númene, dónnia cosa o motivu chi si podet cunsiderare càusa o iscopu Synonyms e antonyms ellea / ca Idioms csn: iscipiaus poita seus benius! = comintzu o istérrida de chistione chi si faghet candho si andhat a chircare a ccn., prus che àteru pro cosas de importu; si no fut poita… = ite mi tantat chi…, gei mi parit ca… Sentences poita no benis cun mimi? ◊ proite mi cherias, chi mi as cramadu? ◊ poita si est firmau inguni, fustei? ◊ proite no bufas? 2. fato goi proite mi andhat bene ◊ fostei si depit cuntziderai fortunada pueta dhi est andada bèni 3. in s'andhare dudosu de custa vida cantos "proites" chena una risposta! (A.Porcheddu)◊ su proite faghet gai no bi lu dimandho ◊ no dhu scit mancu issu su poita ◊ pro l'ischire apo mastuladu puites mannos ◊ tropus poitas barrinant sa menti mia ◊ candho si fit acrarau a s'ispuntone aiat cumpresu su proite sos canes fint apedhandhe 4. si no fut poita, si nd'iat a èssiri pesau Etymon srd. Translations French pourquoi, parce que English why, because Spanish por qué, porque Italian perchè German warum, wieso, weil, da, damit, als daß, Warum, Grund.

«« Search again