Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

abejài , vrb Definition pentzare meda o èssere apedhiau a calecuna cosa (giogu, trebbalu, àteru), agiummai maniàticu Sentences ma lah ca est abejau cun cussa loredha, lah!… Translations French se fixer English to be a stickler Spanish tener manía Italian avére una fissazióne German eine fixe Idee haben.

berinízu , nm Definition idea mala a essire de conca Synonyms e antonyms abeju, berrinzu, grima, lollória, violu Sentences l'ant leadu a corpos ma no che li est essidu su berinizu de bi torrare a proare! Translations French idée fixe English obsessed idea Spanish obsesión Italian idèa fissa German Zwangsvorstellung, fixe Idee.

bidhídhiri , nm Definition idea maca, istrambeca, badhine Synonyms e antonyms adhídhiu, bibbirriu, billèlleres, birbillitzu, bremmigorru, crichivellu, muschinada, píspara, treca, tzelevriada, tzintzirilliu, viúscula, zibbírriu Sentences ti ndhe benit, a tie, de bidhídhiris a conca!…◊ no ti sunt passados ancora sos bidhídhiris?! Etymon srd. Translations French idée bizarre English odd idea Spanish idea peregrina, extravagante Italian idèa bizzarra German wunderliche Idee.

cascabédhu, cascabéllu , nm: cascavèglia, cascavégliu, cascavellu Definition idea badhinosa, pistighíngiu, pentzamentu malu; nau de unu, chi dh'ant orróschiu o chi at orróschiu; a logos, genia de sonàgia pitichedhedha / ghetare cascavégliu a unu = ficare ódiu, tírria, menospretziai Synonyms e antonyms bidhídhiri, bigirria, erredha, férnia, fumacera, irriolu, iscrapitzada, meleda, zibbírriu / ischiglitu Idioms csn: bogai (o bogaisindi) is cascavellus de conca = fàghere lassare (o lassare) sas ideas macas, sos machines; lassai su cascavellu, o is cascavellus; ghetai cascavellu a ccn. = leare a regelu Sentences e no nci dh'essit su cascavégliu de conca! ◊ podides irmazinare su cascavellu chi mi at postu candho mi at allegadu de "sos àteros astros"! (A.Deplano)◊ issu at ghetau cascavellu a is barracellus e a is canis ◊ bogai su mediori e is cascavèglias! Etymon ctl. cascavell Translations French fantaisie, idée fixe English fancy, oddness Spanish capricho, antojo Italian caprìccio, bizzarrìa, idèa fissa German Laune, fixe Idee.

cuncétu , nm: cuntzetu Definition cuncordu de ideas, un'idea pertzisa chi si faghet istudiendhe e cumprendhindhe una chistione; su pessare bene de unu, su ndhe àere un'idea bona, su lu pònnere in càrculu Synonyms e antonyms idea Sentences custu cuntzetu est riservadu a chie at mente abbista ◊ mi ndhe apo fatu unu malu cuntzetu de cudha pessone! ◊ su cuncetu de sa sterrina no est un'argumentu chi s'isterrit, ma su chi donat s'incidu po fai sa cobertanza, o rima, aundi su poeta narat própiu s'idea chi bollit significai 2. ti tenia in cuncetu ma tue ti creias tropu! ◊ s'ómine faularzu est tentu in pagu cuntzetu ◊ si a totu protzedis che a mie, nisciunu ti at a tènnere in cuntzetu! Translations French idée, opinion English concept Spanish concepto, opinión Italian concètto German Idee, Auffassung.

fissatziòne, fissatziòni , nf Definition idea firma, pruschetotu lègia, chi unu no arrennescet a si ndhe bogare de conca; abbitúdine chi unu at pigau Synonyms e antonyms abeju, berinizu, grima, pelei, violu / ttrs. tzirrioni Translations French idée fixe English fixation Spanish obsesión, idea fija Italian fissazióne German fixe Idee.

gríma , nf Definition cosa chi s'istat sèmpere pentzandho, chi si giughet in conca a sa sighia Synonyms e antonyms abeju, berinizu, violu Sentences no mi ch'essint mai dae grima, ca sas anzones meressint sentidas! ◊ sa grima issoro fit de fàghere sa cosa sa die de mesaustu Translations French marotte, dada English fixed idea Spanish manía, idea fija Italian idèa fissa German Zwangsvorstellung, fixe Idee.

idèa , nf: bidea, idei, irea, irei Definition pentzada o pentzamentu, cosa chi si pentzat, fintzes una genia de determinu o decisione po calecuna cosa, su chi si pentzat o chi si credet de calecuna chistione, su chi si pentzat de fàere (a/c.: prus de una borta si podet agatare iscritu o intèndhere bidea ca, deasi comente sa /b/ a bortas benit bene a che dha trantzire in cuménciu de foedhu, a bortas arrechedit a dha pònnere in foedhos chi però no cumènciant cun custu sonu, e a bortas si faet fintzes chentza bisóngiu perunu) Synonyms e antonyms credéntzia 1, indenna, pensamentu Idioms csn: zúghere idea, èssere in s'idea de, pònnere s'idea a fàghere una cosa = cherrer fàghere, pessare de fàghere una cosa; fàghere cosa de i. sua = chentza chi bi lu cumandhet neune, solu ca cumprendhet e cheret; dàresi a s'i. mala = ponnirisí a fai mali; cambiare i. = istorraisí, irbortàresi; tzacaresiche un'i. in conca = incaschetare; bogaindi s'i. a unu de ccn. cosa = fàghere passare s'idea; un'idea (nadu pro unu tantu) = pagu pagu, un'aizu Sentences mi nat s'idea ca is bagadias ti at a tocai de dhas lassai assébiu! ◊ ello it'est s'idea, chi ses ponindhe sa tiaza in sa mesa?! ◊ nau dh'iat s'idea de si bogai un'arrogu de narboni po dh'arai a trigu ◊ cherzo ischire it'est s'idea chi ti portat custa sera! (G.Budroni)◊ no ndh'at idea de si cojuare, no! ◊ no bi aia pensadu, ma de candho mi ndh'ant faedhadu apo cumintzadu a bi pònnere s'idea 2. candho unu faghet sa cosa de idea sua mancu de sa pelea faghet contu! ◊ lis intonat chistiones fintzas chi benint in s'idea sua ◊ candho li passat s'idea za si at a frimmare! ◊ mancu a ndhe li nàrrere a fàghere gai: tantu za est in cuss'idea!…◊ it'est chi at in idea?! ◊ a is duus giòvunus ant circau de ndi dhis bogai s'idea de sa coja ◊ idea manna teneis, oi, poita a su chi apu cumpréndiu seis preparendi unu grandu festinu!◊ iscusa, ma po immoi non seu in cuss'idea!◊ sunt totu in s'idea de fàghere dinari! 3. si mi dao a s'idea mala, fato istochendhe e ponzendhe a un'ala! 4. po cambiai e po s'istorrai nci bollit nudha, un'irea! Etymon itl. Translations French idée, conviction English idea Spanish idea Italian idèa, convinzióne, intènto German Idee, Ansicht, Absicht.

incalchetàre , vrb: incaschetare Definition incasciare o pònnere un’idea firma in conca, fintzes chentza de motivu Synonyms e antonyms incasciae Sentences si che l'at incaschetadu, como, ca depet fàghere gai, e no lu fúrrias prus dae s'idea sua! Translations French se mettre en tête English to be fixed Spanish obstinarse Italian fissarsi, inculcare German eine fixe Idee haben.

incaschetàdu , pps, agt Definition de incaschetare Synonyms e antonyms casaladu, fichidu, incasciau 2. contr'a su comunismu fit incaschetadu dae su tempus de sa gherra de Ispagna Translations French fixé English fixed Spanish fijar Italian fissato German von einer fixen Idee besessen.

pelèi , nf Definition genia de idea firma in conca, calecuna cosa chi si faet chentza tènnere unu motivu precisu Synonyms e antonyms apeleu Sentences candu dhu pigat sa pelei no fait a dhu storrai ◊ immoi est pighendidhu sa pelei po is cosas antigas! Translations French idée fixe English obsession, fixed idea Spanish obsesión, manía Italian fissazióne German fixe Idee, Zwangsvorstellung.

pensàda , nf: pentzada, pentzara, pessada Definition su pentzare (si narat fintzes incurtzau a sa tónica: pensà); su chi si pentzat o idea, pruschetotu bistu coment'e manera de bínchere una dificurtade, de fàere ccn. cosa Synonyms e antonyms apensamentu, idea, penseri, pensu / ttrs. pinsada 2. a ndhe faghet, totu, de pessadas su pisedhu!…◊ m'abbàida arratza de pessada, a pònnere fogu! ◊ a ndhe cheres bídere de pessada a pònnere cuss'isterzu in su fogu: lu guastat! ◊ no cretas, prendha amada, chi intre pro ti afaltzare, ca tiat èssere mala sa pensada! ◊ ideas, pessadas, dissinnos, chistionos, istúdiu, totu fit in italianu ◊ a nci betari totu s'abba chi calàt de su monte fut una pensà mala ◊ apu fatu sa pentzara de mi bufai un'ou a surbidura Etymon srd. Translations French idée English bright idea Spanish ocurrencia, salida Italian pensata, trovata German Denken, Idee, Gedanke.

pénsu , nm: pentzu, pessu Definition sa capacidade chi tenet sa mente de pentzare, de arregòllere, contivigiare, fàere e manigiare ideas cuncordas; cosa chi si pentzat, idea, fintzes in su sensu de su chi si iat a bòllere fàere Synonyms e antonyms apensamentu, pensada Idioms csn: leare, picare unu p. = ischire e detzidire su de fàghere in d-una dificurtade; bíderesi o istare pessu = in pentzus, pentzendi, pensativu, in dificurtade manna de no ischire a ue si dare sa conca; fai o nàrriri una cosa a p. = a pessamentu, a immazinassione; èssere in pessos = dudosu, pentzendi, sentza de isciri su de fai; mancu a pensu! = mancu pro sonnu!, nono própiu!, mancu a bi pessare! Sentences Gesús fiat iscriendu in terra totu arregortu in pentzus ◊ sos pessos illàcanant che mariposas in tancas de fiores e inzendrant peràulas chi no tratenet su coro (C.Puddu)◊ mudet in bonu donzi malu pensu! ◊ s'est citiu pariat in pentzus in sèi in sèi 2. so in pessos a cale iscola m'iscríere ◊ fit in pensos e annuzu ◊ fiat abarrau pagu pagu in pentzus, agoa fut acostiau acanta ◊ no isperamu mancu po pentzu chi sa cosa acabbessit aici (E.Olla)◊ si sa terra ti s'intostat it'est su pessu chi leas? ◊ dego isto pessu ◊ no ischiat su pessu de picare ◊ no mi dh'apu fatu a pensu: dh'isciu! ◊ cale pessu ti at gitu? ◊ inoche bisonzat de picare pessu e imbentare carchi irbirgu! Etymon srd. Translations French pensée, décision English thought, decision Spanish pensamiento, decisión Italian pensièro, decisióne German Denken, Idee, Entscheidung.