cenadórgiu, cenadróxu , nm, nf: chenadolzu, chenadorju, chenadorza, chenadorzu, chenadroxu, chenatòglia, chenatógliu, chenatòrgia Definition s'ora candho e su logu inue si chenat; paschimentu chi su bestiàmene faet addenote Idioms csn: istedhu de chenadorzu o istedhu chenatógliu (ma fintzas "sa chenadorza")= su primu istedhu chi si podet bídere su sero irmurinendhe (ma est su pianeta Vènere); noti de chenadroxu = note de tempus malu addata pro piscare ambidha in su stàinu Sentences sos pastores inie cun sas bamas a chenadorzu sòlene passare (P.Mossa)◊ sas bamas a chenadorzu essint a pàschere ◊ sa robba a chenadorza s'isprabinaiat in sas palas umbrinas 2. dae donzi cussòglia no si pesant sas robbas pro sa chenatòglia Scientific Terminology sdi Etymon srd. Translations French heure du dîner, lieu du dîner English time and place of the supper Spanish la hora y el lugar donde se cena Italian l'óra e il luògo della céna German Uhrzeit und Ort des Abendessens.

dhòe, dhòi , avb, prn: dhue, dhui, idhoi Definition foedhu po inditare unu css. logu inue dhue at calecuna cosa, o a inue si movet; coment'e prn. podet inditare css. cosa cun verbos chi suponent coment'e movimentu a una filada, a una bandha Synonyms e antonyms be, dhia, dhi 1 Sentences su cras est su mundu prus bellu, sa fantasia dhoi bisat fortuna e saludi ◊ dhoi fut sa genti surruschiendu ◊ in cussu logu dhoi essit cosas màuas ◊ inue dhue at abba frisca? ◊ seu nàsciu in Seulu e dhue seu bíviu ◊ in sa pitzinnia nostra dhue fuit una lughe de incantu ◊ si no dhue pentzat issu pentzaedhoe bosàteros a dhi cricare fémina! ◊ incaraisidhoi a biri! ◊ cessu, curridhoi: ge dh'eus fata!…◊ cumandha e baidhoe! ◊ in su sartu dhue at margianes e sirbones 2. dhoi fàciu s'acostiada mancai a iscurigadórgiu ◊ no permitit prus a nisciunus de dhui ghetai nudha in cussa terra ◊ ajó ca dhoi andaus nosu! 3. un'àtera borta pentzadhoe bene a su chi faes! ◊ dhoi càstiu dèu a cussa cosa ◊ a is cosas chi naras tui dhoi creu ◊ dhue ndhe cheret de passiéntzia a dhu cumprèndhere!… Etymon ltn. illoc(que) Translations French y English here, there, us Spanish aquí, allí, ahí, nos Italian ci, vi (avb. stato in luògo, mòto a luògo), ci (prn.) German dort, da.

furringòni , nm: furrunconi, furrungoni Definition tretu a una parte, fintzes cuau, mescamente inter duas alas de muru o àteru Synonyms e antonyms angrone, arranconi, chizolu, chizone, coda 1, corroncone, crucuzone Sentences fiat acuau in d-unu furrungoni ◊ as postu su brochitedhu in cussu furrungoni ◊ s'angoliera si ponit in su furringoni Scientific Terminology dmo Etymon srd. Translations French recoin English corner, nook Spanish lugar apartado Italian luògo appartato, cantùccio German abgelegener Winkel.

fuzidórzu , nm Definition logu inue faet a illascinare, s'iscràdiat Synonyms e antonyms illassinatorju, illiscighina, iscadriadógiu, lascíngiu, rascinadolzu, trauladorzu / cdh. buscicatógiu | ctr. arraspiosu, aspru Scientific Terminology slg Etymon srd. Translations French lieu glissant English slide Spanish tobogán, lugar resbaladizo Italian scívolo, luògo scivolóso German Rutschbahn, rutschiger Ort.

iscafàda , nf Definition iscafa manna, úrbidu largu, iscrébigu Synonyms e antonyms calafoju, ispéntimu, ispérruma, scabiossu, trèglia, trocu, úbridu Etymon srd. Translations French ravin English gorge Spanish barranco Italian burróne, luògo scoscéso German Schlucht.

ischerbicadórju , nm: ischerbigadorzu, ischerviadorzu, ischervicadorzu, ischervicatógliu, ischervixadorzu Definition logu de passare malu meda de si iscrebigare Synonyms e antonyms irmoladórgiu, ischérbicu, iscolcovedhadolzu, iscolladorju, ispentumatorju, isperrumadorzu, spistidhadórgiu trèglia / cdh. troncacodhu Sentences su becu tirabat sa gama a pàschere in sos ischerbicadorjos de su sartu ◊ ti apo pessighidu abbeladu in milli ischerviadorzos ◊ sos caminos pariant ischervicatòglios Etymon srd. Translations French escarpement English precipice Spanish escarpadura Italian dirupo, luògo scoscéso German Absturz.

iscolladólzu, iscolladórgiu, iscolladórju, iscolladórzu , nm Definition logu, mescamente po passare, malu de si iscrebigare, de si segare sa mola de su tzugu, sugetu a orrúere cun facilidade Synonyms e antonyms irmoladórgiu, ischerbicadorju, rutorzu, trambucadorzu, trèglia / cdh. troncacodhu, ttrs. iscudhadógiu Sentences ite isbambarriare de fungudos iscolladorzos in s'ortu meu!…◊ no faghet a bi colare, cue: est un'iscolladorzu! ◊ custas carrelas sunt totu iscolladorzos Etymon srd. Translations French escarpement, casse-cou English steep slope, dangerous place Spanish lugar escarpado, vericuetos Italian luògo scoscéso, rompicòllo German Absturz, gefährlicher Ort.

lócu 1 , nm: logu Definition css. tretu, pentzau mescamente buidu, chentza nudha, css. istérria a manera de dhue pòdere càbere o pònnere cosa (o fintzes leada de calecuna cosa); calesiògiat parte o bandha de unu territóriu e fintzes totu su territóriu, sa gente etotu chi dhue istat o bivet; in s'organizatzione pulítiga de sa Sardigna medievale, s'istadu cun totu su territóriu suo (e po cussu si naraiat Carta de Logu, Corona de Logu, Bia de Logu)/ min. loghighedhu (fintzes in su sensu de l. malu); su logu podet èssere: po sa mannària, largu o meda, curtzu o istrintu o pagu, artu, bassu; po comente càmbiat, in paris, dortu, in falada o in pigada, craru, cuadu; po comente praghet, bellu, feu/légiu, límpiu/netu, brutu; po comente si podet passare, alliscinosu, iscolliaditu; po s'órdine o sa comodidade, allichidiu/remonidu, treulau, bonu, malu (l. malu si narat fintzes de unu tretu de sa carena chi, si dhue at male, segada, iscarràfiu o àteru, po comente si movet est istentosu a sanare) Idioms csn: logu dortu = logu de monte, in costa, totu a pigadas e faladas, furriadas, iscamedhos e gai; logu malu = tretu ue no faghet o daet inzotu a bi colare, prenu de malesa, astrintu e gai; andai a l. = andhare a carchi logu; leare l. = ocupare, prenare logu, tretu; no… logu, in locos = perunu logu (es. no èssere in l., no a andhare a l.); a logu, in logu (coment'e torrada a una dimandha) = perunu logu; fai l. = illargare, fàghere a manera de lassare logu, tretu líchidu, fàchere locu in su colare de unu, donai passu; leàresi su l. = andai a logu, a trevessu, ispainaisí, isterririsí; dare l. = lassai logu, pigaindi s'istrobbu (nau fintzas in su sensu de mòrriri); pàrrere totu su logu paris = crèiri ca est totu fàcili fàcili; a logos, a logu = in tzertos logos ei e in àteros nono; remonire su l. = allichidiri, pòniri sa domu a sétiu; no ballit a l. = no balet a nudha; in l. de… = a su postu de…, in parti de…; l. de frenugu, de gureu, de tzicória = terrinu aundi acostumat a crèsciri (o acostumant a prantai) su fenugu, su gureu, sa cicória; fai arriri su logu = fàghere a ríere sa zente, fàghere birgonzas; incirai su logu = pònnere sa zente, sos àteros, o fintzas solu s'àteru in buluzu; torrare su coro a locu = dare asséliu a su coro, a s'ànimu; torrare a logu = (fintzas) torrare a su caminu zustu, dàresi un'adderetada in su cumportamentu Sentences pone inoghe cussa cosa, ca che at logu! ◊ aundi mi dha pongu custa cosa, chi no tengu logu?! ◊ nos amus fatu logu e donzunu tenet s'aposentu sou ◊ custa cosa leat tropu logu 2. a sos Sardos nche los ant picaos a totus a locos mai bidos a gherrare frades ◊ tenent sa pretesa de chèrrere cumandhare in locu nostru ◊ iscurtaio su nàrrere antigóriu pro connòssere is logos de su logu ◊ ndhe ant bidu de logos faghindhe cussu viazu gai longu!… 3. - A ue ses andhendhe? - A unu logu! ◊ no b'at nudha in logu ◊ su ladru no at fide in logu ◊ virtuosa sias chi no ndh'apat in logu che a tie! ◊ chirca ca ti chirco e isse no in logu! ◊ no bi at ànima in logu ◊ - Inue lu pones? - In logu! ◊ - A ue ses andhendhe? - A logu: so solu essindhe a intrare linna! 4. dhui fiat genti meda e in custas dis de festa no fait a dhui fai logu! 5. no ti les su logu: ista in domo ca mi serbis! ◊ si la lassas, cuss'erba si leat su logu ◊ no ti lees su logu, como, ca semus ponindhe a manigare! 6. si li das logu, a cussa bona pessone, ti che intrat fintzas in domo tua ◊ no apo a istentare a bos dare logu, malàidu comente so! ◊ no mi trasendho meda: isco chi sezis in istrintu e già bos do logu 7. totu su logu paris ti paret, a tie: candho b'ifundhes su pódhighe as a bídere cantu costat a fàghere cosa gai! 8. s'umanidade a logos est gherrendhe ◊ a logus s'àcua est salia 9. ma càstia cussu cristianu, incirendi su logu a no andai a votai! ◊ tocat a no cullonare su logu cun bàrtzigas, ca deasi ses cullonandhe a tie etotu! Surnames and Proverbs smb: (De)logu / prb: chin sa linna de su logu ist a si fàere su fogu! Etymon ltn. locus Translations French lieu, endroit, espace, pièce, territoire English place, space, environment, territory Spanish lugar, espacio, territorio Italian luògo, spàzio, pósto, ambiènte, territòrio German Platz, Raum, Umgebung, Umwelt, Gebiet, Land.

matàdu , nm Definition logu prenu cracu de tupas, de matighedhas Synonyms e antonyms crachi, lita, matarzu, mateda, separzu, tupedu Sentences su re l'at fatu aciapare e che l'at fatu fulliare in su matadu Etymon srd. Translations French maquis English scrub Spanish matorral Italian luògo ricco di vegetazióne selvàtica German Gehölz.

nedhúbe, nedhúe, nedhúve , avb: nidhue, nodhube, nodhue, nudhube Definition in perunu logu, no in logu Synonyms e antonyms innedhue | ctr. totube Sentences no cherjo nudha in nedhube ◊ v'aiat unu calore a mòrrere, non si parait in nidhue! ◊ no dh'agatas in nedhube ◊ geniosas che a tie no bi ndh'at in nedhue ◊ che a su meu no che ndh'at in nodhue! ◊ su teracu tuo no est andhadu a nedhuve ◊ soe chircandhe ma no lu poto sejare in nedhue! Etymon ltn. nullibi Translations French nulle part English nowhere Spanish en ningún lado Italian in nessun luògo German nirgends.

rocàgliu , nf, nm, agt: rocalza, rocalzu, rocarju, rocarzu Definition logu de orrocas; chi dhue at orrocas Synonyms e antonyms arrochibi, crastaza, marràgiu, nodera, rocaria, rochedu, rochitarzu / cdh. rucatógiu Sentences campugliaiant cun s'incunza chi betaiant in sos chírrios de terra tostada a sa rocalza ◊ inoghe ammiro montes e rocarzos, meravizas de custu logu 2. dae logu rocalzu comintzei a cunsiderare su nuraghe monumentu de barritu mannu Scientific Terminology slg Etymon srd. Translations French lieu rocheux English rocky place Spanish peñascal Italian luògo roccióso German felsiger Platz.

toviadórju , nm Definition logu de atóbiu, chi dhue atóbiat gente o cosa Synonyms e antonyms assortidorzu Etymon srd. Translations French point de rencontre, de convergence English meeting point Spanish lugar de encuentro Italian punto, luògo di convergènza, di incóntro German Punkt, Treffpunkt.

trèglia , nf Definition logu malu, trotu meda Synonyms e antonyms iscafada, ischerbicadorju, iscolladorju, scabiossu Scientific Terminology slg Translations French lieu escarpé English steep place Spanish pendiente, escarpa Italian luògo scoscéso German Absturz.

«« Search again