afèrrere , vrb Definition
assuprire, lòmpere a unu logu unu pagu a intzertu, mescamente atesu o chi no si connoschet e passandho in logu chi no si connoschet / afèrrere a s'origra una cosa = nàrriri o fai a isciri una cosa, o fintzas intèndiri calincuna cosa po cumbinatzioni
Synonyms e antonyms
addabbiai,
assuprire,
imbàtere,
infèrrere,
revèrtere
Sentences
belleggai che sunt afertos a logu chi bi aiat zente ◊ a su dimandha dimandha che semus afertos a ue aimus su cumandhu
2.
unu sonu mi aferit a s'orija ◊ sa nova che li est aferta dae sos giornales
Etymon
ltn.
afferre
Translations
French
arriver,
parvenir
English
to reach
Spanish
llegar
Italian
giùngere
German
ankommen.
infèrrere, infèrri , vrb: infèrriri,
insèrrere Definition
imbàtere, lòmpere o andhare a calecunu logu (e si podet nàrrere fintzes de tempus), essire de sa làcana e intrare in àteros terrenos; foedhandho de matas, pònnere is ifertas in is truncos immuciurraos po fàere matedu méngius, o, foedhandho de meighinas, giare o fàere su vacinu po no pigare una maladia / pps. infertu / maneras de infèrriri una mata: a ogu, a cambu intr'e su croxu e su truncu, a pértia in su truncu isperrau
Synonyms e antonyms
afèrrere,
imbàtere
/
atumbae
/
iferchire,
ifèrrere,
incirai
/
aciúgnere
Sentences
ch'est infertu in Gavoi a si comporare brocas ◊ custa borta parit ca nci dha inferrit: est sa de tres bortas chi donat s'esami! ◊ tuviduvi c'est infertu a incudheni ◊ l'at infertu un'istocada a petorras ◊ aundi nc'inferrit custu camminu? ◊ candu un'abi nc'inferit in logu chi dhoi at frori bandat a su casidhu e avisat is àteras ◊ apo infertu sos murros a su muru!◊ sa pompa inferrit s'àcua atesu, si dhui at pressioni ◊ chini no tenit funtana si depit inferri a un'àtera domu po s'àcua
2.
nci at a inferri apustis de s'arragorta a torrai a acorrai su cuntzillu comunali ◊ a passai su cumbidu nci at a inferri a cras a merí
3.
cussa mata de pirastu est chena de inferri ◊ is pillonàcius dhus inferint
4.
si podet insèrrere una murga de orrobba a sa fardeta
Etymon
ltn.
inferre
Translations
French
joindre,
greffer
English
to reach,
to graft
Spanish
llegar,
injertar
Italian
giùngere,
innestare
German
ankommen,
veredeln.
lòmpere, lòmpi , vrb: allòmpiri,
ciòmpere*,
còmprere,
giòmpere,
lòmpiri,
zòmpere Definition
andhare e arribbare a unu logu, a unu tretu, a unu certu puntu; nau de frutos e cosas chi creschent, arribbare a su puntu de èssere bonos a papare, a incungiare; portare, acostire una cosa; betare is manos a unu po dh'iscúdere, o a una cosa po ndhe dha pinnigare, po si dha papare
Synonyms e antonyms
acodie,
arribbai,
assuprire,
avrastare,
illompi
/
abberare,
achiare,
crompire,
impertiae,
ingranire
/
aporrire,
batire
/
assachitzare,
atacai,
crazugai
Idioms
csn:
tzucau e lómpiu = puntu e mortu; no s'ídere mai lómpidu = tènniri tropu pressi, lassaisí pigai de su pressi, de sa furighedha; lòmpere sos annos = fai is annus; piga sa manu e lompimidhoi!… = a pinnigu est!…, ch'est atesu meda!
Sentences
lompe a domo de mamma tua ca ti cheret cumandhu! ◊ si ch'est lómpidu isse innanti meu e no mi at lassadu nudha ◊ s'abba ch'est lómpida, in su surcu ◊ ajó ca est lompendi su síndhigu! ◊ a ite ora ses lómpidu a bidha? ◊ binchet su pannu chie lompet innantis de sos àteros ◊ geo lompo a Austis e bio chi funt inie, poi che sódigo a bidha
2.
sa cariasa lompet in maju ◊ sa cosa semenada a regadiu no lompet frutu
3.
lompemindhe cussa cosa! ◊ a ue no lompes a manos, a bodhire sa figu lea s'unchinu ◊ bai e lompididhoi e torra luegus! ◊ bae, za ti che la lompo deo, a domo tua, custa cosa! ◊ Deus bos lompat a su disizu bostru!
4.
fis bona cantu su mele, e como dae su fele lompes a mi rafiare! ◊ si li lompo lu lasso fritu che nie!…
5.
addaghi si che ponet una cosa in conca no s'idet mai lómpidu!
Translations
French
arriver,
parvenir,
mûrir,
parvenir à maturation
English
to reach,
to ripen
Spanish
llegar,
madurar
Italian
giùngere,
pervenire,
maturare
German
ankommen,
reifen.