afèrrere , vrb Definition
assuprire, lòmpere a unu logu unu pagu a intzertu, mescamente atesu o chi no si connoschet e passandho in logu chi no si connoschet / afèrrere a s'origra una cosa = nàrriri o fai a isciri una cosa, o fintzas intèndiri calincuna cosa po cumbinatzioni
Synonyms e antonyms
addabbiai,
assuprire,
imbàtere,
infèrrere,
revèrtere
Sentences
belleggai che sunt afertos a logu chi bi aiat zente ◊ a su dimandha dimandha che semus afertos a ue aimus su cumandhu
2.
unu sonu mi aferit a s'orija ◊ sa nova che li est aferta dae sos giornales
Etymon
ltn.
afferre
Translations
French
arriver,
parvenir
English
to reach
Spanish
llegar
Italian
giùngere
German
ankommen.
arribbài, arribbàre , vrb: arribbari,
arrivare,
erribbai Definition
andhare e lòmpere a unu logu, a unu puntu, arrennèscere a tocare calecuna cosa cun sa manu a bratzu istirau (o fintzes a iscúdere, fàere male a unu); fàere unu tanti, una suma
Synonyms e antonyms
arrannesci,
arrivire,
assuprire,
ciòmpere,
lòmpere
| ctr.
andai,
tocai 1
/
leai
Sentences
est arribbau a s'edadi de cent'annus ◊ aui eus a arribbari sighendi de aici?!
2.
li sunt arribbaos pro lu addobbare
3.
a cantu arribbat s'ispesa?
Etymon
ctl.
arribar
Translations
French
arriver
English
to arrive
Spanish
llegar
Italian
arrivare
German
ankommen.
giòmpere , vrb: ciòmpere*,
lòmpere,
zòmpere Definition
arribbare a unu certu puntu, a su puntu giustu, nau siat po tretu e siat po frutos, po tempus; betare farrancas a unu po dhu iscúdere, o a una cosa po ndhe dha pigare, po si dha papare
Synonyms e antonyms
abberare,
arribbai,
assuprire,
còchere
Idioms
csn:
giòmpere sos annos = fai is annus; giòmpere a s'intentu = lòmpiri a s'iscopu, averai unu disígiu
Sentences
si no giompo a sos primos onores no mi ndhe pigo annuzu! ◊ bidet su frutu ma no giompet mai a lu coglire ◊ pustis de tantu caminu giompeint a sa tanca ◊ su "Chi nono" de sa fémina li fit giómpidu che un'istuturrada ◊ gasi giompant a cras e chi si fichent!
2.
agguanta fàmine finas a giòmpere sa figu! ◊ li mancat bator meses a giòmpere sos norant'annos ◊ giompeit sos istúdios e si fateit avocadu
3.
miràdelu in sa rughe istrutu e feu, paret li siant giómpidas sas aes e no l'apant lassadu melmu intreu! (P.Casu)◊ mai li giompat bistrale a cuss'ílighe! ◊ muzere mia che ispiridada a tale vista s'est giómpida a pilos!
Translations
French
arriver,
mûrir,
attaquer
English
to arrive,
to ripen,
to assail
Spanish
llegar,
madurar,
asaltar
Italian
arrivare,
maturare,
assalire
German
erreichen,
ankommen,
reifen,
angreifen.
imbàtede, imbàtere, imbàti , vrb: imbàtiri Definition
lòmpere, arribbare a unu logu (prus che àteru atesu e fintzes chentza dhu bòllere, coment’e candho unu no ischit su logu) o fintzes giare a pitzu a unu, lòmpere a unu tanti, fintzes ingòllere o portare cosa a unu logu / a cantu imbatit s’oju = a cantu imbatit vista, fintzas aundi si arrennescit a biri
Synonyms e antonyms
afèrrere,
andhare,
assuprire,
bènnere,
iferire,
imbatire,
impròdere,
infèrrere,
lòmpere,
revèrtere
Sentences
custus pagus sintzigorrus mancu a su gúturu imbatint! ◊ imbàtiu a domu e mortu at fatu! ◊ mi ndi ant furau is caboniscus: ma chi imbateus paris!…◊ fiant imbàtius in d-una rafineria ◊ unu no imbatet a sos otant'annos sentza sufrire nudha ◊ assumancu tres oras nci bollit po imbati a Masudhas ◊ su preju che imbatiat a ses milliones ◊ che aiaus postu totu sa note po che imbàtede a inie
2.
dhi fuant imbàtius apitzus, dh'iant pigau e portau in tribbunali
3.
a cantu imbatiat vista bidia totu su mare ◊ sas campagnas cantu imbatit sa vista sunt totu brusiadas ◊ che at imbàtiu su pipiu mortu a dommo ◊ lah ca ti apu imbàtiru muregu e modhici po su forru!
Etymon
itl.
imbattere
Translations
French
arriver
English
to arrive
Spanish
llegar
Italian
arrivare
German
ankommen.
infèrrere, infèrri , vrb: infèrriri,
insèrrere Definition
imbàtere, lòmpere o andhare a calecunu logu (e si podet nàrrere fintzes de tempus), essire de sa làcana e intrare in àteros terrenos; foedhandho de matas, pònnere is ifertas in is truncos immuciurraos po fàere matedu méngius, o, foedhandho de meighinas, giare o fàere su vacinu po no pigare una maladia / pps. infertu / maneras de infèrriri una mata: a ogu, a cambu intr'e su croxu e su truncu, a pértia in su truncu isperrau
Synonyms e antonyms
afèrrere,
imbàtere
/
atumbae
/
iferchire,
ifèrrere,
incirai
/
aciúgnere
Sentences
ch'est infertu in Gavoi a si comporare brocas ◊ custa borta parit ca nci dha inferrit: est sa de tres bortas chi donat s'esami! ◊ tuviduvi c'est infertu a incudheni ◊ l'at infertu un'istocada a petorras ◊ aundi nc'inferrit custu camminu? ◊ candu un'abi nc'inferit in logu chi dhoi at frori bandat a su casidhu e avisat is àteras ◊ apo infertu sos murros a su muru!◊ sa pompa inferrit s'àcua atesu, si dhui at pressioni ◊ chini no tenit funtana si depit inferri a un'àtera domu po s'àcua
2.
nci at a inferri apustis de s'arragorta a torrai a acorrai su cuntzillu comunali ◊ a passai su cumbidu nci at a inferri a cras a merí
3.
cussa mata de pirastu est chena de inferri ◊ is pillonàcius dhus inferint
4.
si podet insèrrere una murga de orrobba a sa fardeta
Etymon
ltn.
inferre
Translations
French
joindre,
greffer
English
to reach,
to graft
Spanish
llegar,
injertar
Italian
giùngere,
innestare
German
ankommen,
veredeln.