abbíssi , avb Definition a bídere si…, àteru e che brulla!, deo creo! = própiu aici est! Synonyms e antonyms apichi Sentences est andhadu abbissi li torraiant su chi li deviant ◊ andha a sa mandra abbissi Giuanne est murghendhe! ◊ so andhau abbissi la podio mediare ◊ li domandho pàrrere abbissi mi apo a sarvare 2. abbissi at próidu, est!…◊ abbissi li at nau!… Etymon srd. Translations French et comment English yes indeed Spanish pues síclaro, por supuesto Italian eccóme! German und ob!

abbíte , avb: addite, agghite, aita, aite, aiteu Definition a ite, pro ite (iscopu, càusa): prus che àteru si narat domandhandho, ma fintzes candho si bolet nàrrere cun fortza (o tzacu) chi una cosa est totu in debbadas / aitemilu/la/los/las, aitedilu, aitennollu? = ita mi ndi fatzu, ita ti ndi fais, ita si ndi feus? Synonyms e antonyms eaite?, poita? Sentences aite no andhas, como chi est ora? ◊ addite mi cherias, chi mi as cramadu? 2. addite ti miro in su retratu, candho ses morta?! ◊ addite piras, melas, e pro chie, riservades su dulche frutu?! ◊ míseru naschimentu: e abbite su póberu in su mundhu?! ◊ abbite torrades su calche a s'àinu?! ◊ ohi… aite cumpresu m'as?!…◊ e addite tiat èssere a samunare sa conca a s'àinu! ◊ aite a b'istúdiat, cussu? nudha! 3. aitesilas, sas armas, si no pro las impreare? ◊ aitebbolla custa cosa totu andhada male?! Etymon srd. Translations French pourquoi, à quoi bon? English why? Spanish por qué Italian perchè (a che scòpo) German warum.

achidajólu , nm, agt Definition chi o chie achidat, andhat a trebballare a chida chida o a barigua, a partibaris cun àtere Synonyms e antonyms achidadore, chidarzu | ctr. fitianu Sentences sos pastores achidajolos si daent su càmbiu in domíniga Scientific Terminology pst Etymon srd. Translations French travaillant par roulement English shift worker Spanish trabajador por turnos semanales Italian turnista German Schichtarbeiter.

aciufài 1 , vrb: atzofare, atzufare Definition aggarrare, aferrare a pilos, brigandho e iscudendhosi apare Synonyms e antonyms acanciofai, atzuntzudhare, incabigliare, tipiliare, tipilire Sentences l'atzufat e li lompet airadu ei sas piús pumas bellas li at tiradu (D.Ena)◊ li atzufat torra e l'agganguglitat chi cudhu ndhe bogaiat donzi oju che pirastru! ◊ a mie sa prepoténtzia cumbenit ca mi atzufo sa prima chi mi benit! Etymon itl. Translations French attraper English to seize Spanish agarrar, coger por el pelo Italian acciuffare German beim Schopf fassen.

afínes , avb Definition a sas fines, a s'acabbu, a s'úrtimu Synonyms e antonyms assafines, infinis Etymon srd. Translations French enfin English finally Spanish por fin Italian finalménte German endlich.

amédhigu , agt Definition si narat de unu pegus piticu postu a súere a un'àtera mama: su primu est amédhigu de su fígiu de custa Synonyms e antonyms allatadinu Etymon srd. Translations French jumelage English twinning Spanish cría mamada por otra hembra, colactáneo Italian gemellato, gemellàggio German Zwillings

ammajucàre , vrb Definition pigare a losingas, pigare a frandhigos, in bonas Synonyms e antonyms ammajucolare Etymon srd. Translations French traiter avec douceur (ou avec les égards voulus) English to treats.o. with kindness Spanish coger por las buenas Italian prènder con le buòne German jdm. gut zureden.

apetótu , avb: petotu Definition a per totu: totue, in dónnia logu o tretu Synonyms e antonyms dognue, totube / totucantu Sentences fui cuntentu de ti pòdiri carinnai apetotu, in dogna unconedhu de pedhi ◊ apetotu s'intendit su cantu de is bibbigorras ◊ seis sempri atribbuendi a mei mintzídius e difetus nous in su fàiri e in su cropus apetotu! ◊ ia istramancau su agatiu e dhu circao apetotu Translations French partout English everywhere Spanish por todos lados Italian dappertutto German überall.

assafínes , avb Definition afines, a s'acabbada, a sa finis, infinis Synonyms e antonyms imprefinis Sentences a isse l'intrat che male furiosu e assafines lassat totu Etymon srd. Translations French enfin English finally Spanish por fin, en fin Italian infine, insómma German schließlich.

assassécus, assasségus , avb Definition in o a úrtimu, tempus apustis de su cuménciu de una cosa, a fine e a candho, apustis de tanti, po acabbare Synonyms e antonyms assacoa Sentences assassegus, mi est fuendhe donz'ispera! ◊ como sezis essendhe dai sa beste abberu: assassegus bos faedho male! ◊ fit unu dischente abbistu ma, assassecus, resurtatos non bi n'aiat ◊ assassegus at cumpresu comente fit sa chistione Surnames and Proverbs prb: chie assassegus istat, o perdet o achistat Etymon srd. Translations French enfin English in the end Spanish por fin, finalmente Italian infine German schließlich.

assumàncu, assumàncus , avb: assurumancu Definition a su mancu = si àteru nono Synonyms e antonyms allumancu, assalumancu, assunessi, aterunono, medaeschi, medennessi, nensi Sentences assurumancu nerimí poita est aici ◊ si un'ammentu assumancu ndhe tenia!… 2. assumancu proite ti ses dendhe a bídere, pro chimbe francos putzinosos!…◊ assurumancu po cosa, cussa televisioni: po biri iscimprórius de telenovellas! Etymon itl. Translations French au moins, du moins English at least Spanish por lo menos Italian alméno German wenigstens.

assunéssi , avb Definition a su nessi, si no àteru Synonyms e antonyms allunessi, assumancu, aterunono, medaeschi, medennessi, nensi Sentences si aia àpidu assunessi sa barchighedha mia!…◊ potere eo assunessi in s'istante matessi dare sa vida mia in giambu insoro! (Mossa)◊ assunessi a tènnere s'impressione de ti àere bidu! ◊ nàrami assunessi ite ti naras! ◊ no mi pariat beru chi agataia cumpanzia a torrare, assunessi pro unu pagu de caminu Etymon srd. Translations French au moins English at least Spanish por lo menos Italian alméno, perloméno German wenigstens.

cacàriu , nm: cracàliu, cracàriu Definition su carraxu, is boghes chi faent is pudhas e pudhos cantandho; su càntidu de is arranas Synonyms e antonyms acróidu Sentences s'intendhet cacàrios de pudhighina ◊ a cracàlius su caboni su mengianu mi ndi at iscidau 2. cussu logu fit unu regnu de paghe addulcadu dae su cantu de sas chígulas, su cracàriu de sas ranas Scientific Terminology bga Etymon srd. Translations French caquetage, coassements English bird row, croaking Spanish alboroto producido por aves Italian schiamazzo di volatili, gracidìo German Geschnatter.

cantepennò, cantepennòno , avb Definition si no àteru, a su nessi Synonyms e antonyms assumancu, nensi Sentences baebbei tue a fàghere cussu, o cantepennono ispiegabbilu comente depet fàghere! ◊ faghe a manigare, o cantepennono ammanitza sa cosa, za bi pesso deo! ◊ làssami pasare, o cantepennono torrare àlidu! ◊ si faghet totu, o cantepennò si comintzat ◊ cheriat a los lassare líbberos de si che torrare a domo, o cantepennò a los pagare! Etymon srd. Translations French au moins English at least Spanish al menos, por lo menos Italian alméno, quantoméno German wenigstens.

capitulàdu , pps, nm: capitulau Definition de capitulare; chi est ispartziu in capítulos; is capítulos de unu cuntratu (es. de apaltu de unu trebballu) Translations French texte divisé en chapitres, cahier des charges English document divided into clauses Spanish por capítulos, alegaciones, pliegos Italian capitolato German Vertragsbedingungen.

cóghi , avb, cng: ecoghi Definition co + chi = eco chi…, ma nau in su sensu de ma, a su contràriu / coghi de… = a su postu de…, intramus de… Sentences nachi andhaia a su cúmbidu de s'amigu: coghi fit totu zente aferta e no bi so andhadu ◊ ocannu in s'àrdia podia lòmpere su primu: coghi apo tentu istrobbu e no bi apo curtu (G.Ruju)◊ creio de èssere solu: coghi fimus in duos ◊ podiat sanare: coghi no at leadu meighina ◊ Deus nostru su chi cheret lu faghet: sos ídulos, coghi, sunt prata e oro 2. coghi de sighire a s'ala de nanti leat a dereta ◊ coghi de resare, sos pisedhos ant sonadu Etymon srd. Translations French au contraire, mais English instead, unfortunately Spanish por el contrario Italian purtròppo, invéce German leider, dagegen.

derisèro , avb: erisero* Definition irisero a merie, a parte de sero Sentences derisero una tzonca dae sa muderina si ch'est bolada sola… Translations French hier après-midi English yesterday afternoon Spanish ayer por la tarde Italian ièri pomeríggio German gestern nachmittag.

desèi , avb: desesi (desèsi, desési) disesi Definition de sesi: sentza s'agiudu de nemos, a solu (s'impreat cun css. persona e númeru: camino, caminas, caminat, caminamus, caminades, caminant desesi), chentza chi nesciunu si dh'apat cumandhau / lassare a unu desesi = lassàrelu istare, lassaidhu a pèrdiri Synonyms e antonyms isseissè, passei, peresè, perisse / cdh. daparedhu Sentences no bastat ca su soli intrat desesi dh'as artziau s'aliotu puru! ◊ desesi si che isparant sos cannones!… (C.Buttu)◊ is cincuanta francus po su cínema mama mi dhus donàt desèi 2. lassàelu desesi: no bos segheraes chi est nighedhu de cantu est cotu?! ◊ làssalos desesi: no los sigas a intriscare! ◊ làssami desesi, no so in chirca de zogos! ◊ cussa cosa la fato desesi, chentza chi mi fortzet neune Etymon srd. Translations French spontanément English by oneself, spontaneously Spanish de por si, solo Italian da sé, spontaneaménte German allein, spontan.

disigàre , vrb Definition bènnere a malu puntu de is dispraxeres, de s'afrigimentu, agummai coment'e consumàresi de sa tisichéntzia Synonyms e antonyms indisicare, indisichire Etymon srd. Translations French se consumer de douleur, avoir de la peine English to grow sad, to pine away Spanish debilitarse por el dolor Italian intristire, consumarsi per dolóre German sich verzeheren.

dúcas , cng: adducas, duncas, edducas Definition foedhu chi si narat coment'e po acabbare unu chistionu, faendho is conclusiones, e medas bortas fintzes cumenciandhodhu Synonyms e antonyms perduncas, tandho Sentences "Duncas!" - si fadiat po cumentzai, iscrariendusí sa boxi e intreghendu su contu - ◊ deo no la pesso che a tie e ducas fato de àtera manera Etymon ltn. dunc + unquam Translations French donc English therefore Spanish pues, por lo tanto Italian dùnque German also, nun, daher.

«« Search again