Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

bebberecàre , vrb rfl: abbebberecare* Definition istare a giogu Synonyms e antonyms abbrengulare, ciogare, giochitare, imbalai, ingiogaciai Translations French s'amuser English to waste time Spanish juguetear Italian trastullarsi, baloccarsi German sich unterhalten.

disperdíssiu , nm: disperdítziu Definition su perdimentare sa cosa, su ndhe pònnere meda, tropu Synonyms e antonyms burrúsciu 1, dispéndiu, isperdíciu, istrubberia, stràgiu | ctr. avitu, rispàrmiu Etymon spn. Translations French gaspillage English waste Spanish desperdicio Italian dispèndio German Verschwendung.

ilmarríre , vrb: irmarrire, ismarrire, smarriri Definition istasire de su fàdigu, de su istare male de nutrimentu o fintzes de maladias Synonyms e antonyms illangiare, indisichire, irromasire | ctr. abboniare, ammidudhare, ingrassai Sentences chentza pàsculu su bestiàmine si che irmarrit a prus de no dare frutu ◊ sa carena tua si ch'est ismarrida e imbeciada Etymon srd. Translations French dépérir English to waste away Spanish decaer, desgastarse Italian deperire German verfallen.

ilviàre , vrb: irbiare, irviare, isviare, iviare Definition pèrdere o fàere pèrdere tempus, tènnere o giare istrobbu; fintzes cambiare camminu, orruga, fàere a mancu, evitare, fintzes firmare unu fàere po unu pagu, cessare unu tanti de tempus Synonyms e antonyms isdrobbare / cassiare, disviare / tasire Sentences no m'irbies, no mi perdas tempus ca tenzo presse! ◊ amus irbiadu ca fimus tratesos faghindhe àteru ◊ che at bénnidu zente e mi at irbiadu, sinono a como aio àpidu finidu ◊ bi cheret pagu a fàghere cussu, ma depo tasire sa faina mia e irbio etotu!◊ pro fàghere su cumandhu a tie apo irbiadu sa faina mia 2. pro andhare a Tàtari sunt isviendhe zoronadas ◊ sos pastores pigaiant a bidha su manzanu de sa festa pro no isviare sa die innanti ◊ no bi at tempus de isviare, cun totu custu tribàgliu! 3. innanti de isviare, sos messajos onzi sero sedaiant su laore messadu ◊ bisonzavat a non colare in sos lutrarjos pro irviare de s'afungare sas rotas Translations French perdre ou faire perdre son temps English to waste one's time Spanish perder el tiempo Italian pèrdere o far pèrdere tèmpo German Zeit verlieren.

irbaíre , vrb: isbaire Definition ispèndhere prus de su bisóngiu; fàere giare atentzione a calecuna àtera cosa coment'e a giogu, a ispàssiu Synonyms e antonyms burrusciare, ispeldisciare, istravuciare / irballare 1 Sentences su pópulu domandhat proite tantos miliardos isbaidos ◊ est unu criminale chie isbait sos benes púbblicos ◊ isbaint sos milliardos a manca e a dresta, tantu za pagant sos àteros! 2. a sa pitzinna pro l'irbaire li at nadu ca fit ghirandhe su babbu ◊ pro irbaire sa pitzinna, ca fit timendhe, sa mama si ndh'est rísida Etymon ctl. esbair Translations French dilapider, gaspiller English to waste Spanish dilapidar, derrochar Italian dilapidare, sprecare German durchbringen, verschwenden.

isperdíciu , nm: isperdísciu, isperdíssiu, isperdítziu, sperdíssiu Definition su perdimentare o distrúere sa cosa; fintzes logu ispérdiu, malu meda, de orrocas, desertu /(esserebbei sa cosa) a isperdíssiu = a meda, a fuliadura, aici meda de ndi pòdiri fuliai puru Synonyms e antonyms burrúsciu 1, dispéndiu, disperdíssiu*, dissipu, imperdidura, istradhúsciu, istrubberia, paldígiu, stràgiu | ctr. avitu, rispàrmiu Sentences no connoschiat perunu tribàgliu: passaiat sa vida in s'isperdísciu, isciau de su lussu e de su vísciu (P.Casu)◊ no fatzas isperdítziu cun sa bestimenta! ◊ in custa domo che at un'isperdíssiu de non crere (G.Ruju)◊ custu est unu mundu de isperdítzius! 2. sa gherra at fatu un'isperdíssiu de zente ◊ fit falendhe abba dae su chelu, lampos e tronos chi pariat s'isperdíssiu de su mundhu Translations French gaspillage English waste, consumerism Spanish desperdicio Italian dilapidazióne, sprèco, consumismo, distruzióne German Verschwendung, Konsumzwang, Zerstörung.

ispitíre , vrb: spitiri Definition acabbare sa cosa, consumare o ispaciare totu Synonyms e antonyms consumai, finire, spaciai Idioms csn: ogus ispitius = ingullidos, coment'e suspidos; pessare fintzas a si che i. su cherbedhu = fintzas a s'afesimentu, de si ammachiare Sentences s'ispitit sa vida pro fàghere sa cosa e apustis lassamus totu! ◊ cudha zente si ch'est ispitia marrandhe (L.Loi)◊ a che las ispitire chin salude, sas iscarpas! ◊ che ispitit sa carena travallandhe ◊ su sole che ispitit sas frammas prus allutas comente che abbassat ◊ su focu ispitit cada cosa ◊ che amus ispitiu s’incunza vetza ◊ cussu est focu chi no si che ispitit 2. at furriau is ogus ispitius a dónnia parti po biri de aundi essiat cudha boxixedha Translations French consommer English to waste, to use Spanish gastar, agotar Italian consumare, impiegare German verbrauchen.

istrubbería , nf Definition abbitúdine mala de perdimentare sa cosa ponendhondhe tropu, chentza bisóngiu Synonyms e antonyms burrúsciu 1, dispéndiu, imperdidura, isperdíciu, istradhúsciu, paldígiu, példua | ctr. aorru, avitu Etymon srd. Translations French gaspillage, gaspillage continuel English waste Spanish derroche Italian spèrpero, sperperìo German Verschwendung.

példua , nf: pérdua Definition su pèrdere o fintzes perdimentare cosa Synonyms e antonyms ispéldua, pérdia / cdh. pàldua | ctr. balanzu, benefíssiu, conchista, profetu Sentences penso chi sias penetida de sa példua e dannu chi as àpidu ◊ su tempus, chi riparat o addulchit totu sas àteras példuas, est su solu bene chi una bolta példidu piús no si riparat ◊ cun pérdua de onore e graves dannos 2. a l'ispizolare a leputzedhu, sa patata, bi at pérdua meda ◊ a fàghere gai bi at pérdua manna: est prus su chi frundhis chi no su chi conchistas Etymon ctl. perdua Translations French perte, gaspillage English waste, loss Spanish pérdida, derroche, despilfarro Italian pèrdita, sprèco German Verlust, Verschwendung.

perdimentàre , vrb: aperdimentare Definition impreare sa cosa chentza arrespàrmiu nudha, chentza atentzione, ponendhondhe prus de su chi serbit, perdendhodha Synonyms e antonyms irbaire, ispeldisciare, pèldere, stravulliai | ctr. avitare, collire 2. e za fit cosa de perdimentare su chi l'at ingannada!… Etymon srd. Translations French gaspiller English to waste Spanish derrochar Italian sprecare, sperperare German verschwenden.

rodíu , nm, agt: rotiu, rudiu, rúdiu, rutiu Definition terra crua, annigrina, de annos meda chentza trebballada Synonyms e antonyms annicrinu, arestadu, arrudiau, egadu Sentences fint faedhendhe de rodiu e de bidustu ◊ in sos golleis be sont sos rudios e in sos sétiles sas terras araas (L.Loi)◊ sa Sardigna tandho fit coment'e una terra vírgine, o rutia ◊ custu terrinu fit rudiu ot'annos, ma ocannu l'apo prenu 2. custas sunt terras rodias ◊ fizu meu fit beranilendhe sa terra rotia, preparendhe sas tulas pro s'atunzu ◊ che massaju chi, rutiu e lanzu barvatu at bortuladu a die intreu, de su sole bramaiat s'ocasu 3. rutias torrant d'atunzu sas malinconias (T.Rubattu) Surnames and Proverbs prb: a terra rutia sèmenala a su chi bi essit Etymon srd. Translations French terrain inculte English waste land Spanish terreno inculto, erial Italian terréno incólto German unbebautes Grundstück.

spedrítziu , nm: isperdíciu*, sperdíssiu, sperdítziu Definition su ispèndhere o pònnere cosa meda, tropu, chentza bisóngiu Synonyms e antonyms burrúsciu 1, dispéndiu, disperdíssiu, istrubberia, stràgiu / cdh. spaldítziu | ctr. avitu, rispàrmiu Sentences gei ndi faint de sperdítziu de dinai, cussus amministradoris!… ◊ tronu malu, oi soi donandumí a su sperdíssiu! ◊ oi biveus in tempus de sperdítziu Translations French gaspillage English waste Spanish derroche Italian dispèndio German Aufwand, Verschwendung.

stràgiu , nm Definition su stragiai sa cosa Synonyms e antonyms isperdíciu Sentences papendi at fatu unu stràgiu Etymon srd. Translations French gaspillage English waste Spanish derroche Italian sciupìo, sprèco German Verschwendung.