acoài, acoàre , vrb Definition
pònnere, andhare o istare s'unu aifatu de s'àteru, acoa, e fintzes abbandhonare; tirare agoa, tirare a longas, acostire cun sa coa a calecunu tretu comente faet unu carru o un'àteru mezu po carrigare o iscarrigare cosa
Synonyms e antonyms
acodiai
/
aisetare
Sentences
cussas pòberas terra sunt acoatas
2.
sa zente est acoendhe: pro pagare isetat sas úrtimas dies
Etymon
srd.
Translations
French
se mettre derrière
English
to put in line
Spanish
poner en hilera
Italian
accodare
German
hintereinanderreihen.
aforrài , vrb: aforrare,
forrare Definition
pònnere sa forra, unu pígiu de cosa po fortilesa, po carragiare mancàntzias, fartas, po bellesa / aforrai de arrobba, de màrmuri, de linna
Synonyms e antonyms
iforrare 1
Sentences
si aforrat sa linna druci (modhi) cun linna forti ◊ su bestire mi dh'aforro a seda
Etymon
spn.
aforrar
Translations
French
doubler
English
to line
Spanish
forrar
Italian
foderare,
impiallacciare
German
füttern,
furnieren.
arràja , nf: arraxa,
ràgia* Definition
prus che àteru, síngia fata a pinna / essire de s'arraxa = essire dae sos límites
Synonyms e antonyms
línia,
raina,
ràglia,
sinnale
Sentences
passai de sa raja
Translations
French
ligne,
signe
English
line
Spanish
raya
Italian
lìnea,
ségno
German
Linie,
Zeichen.
arrengherài , vrb: arringherai,
ringherai Definition
foedhandho de cosa o de gente, pònnere a ringhera, fàere una ringhera
Synonyms e antonyms
acarredai
Sentences
ant arrengherau is sedilis a giru a giru ◊ funta totus arringheraus, messendi, mancai in binti
Etymon
srd.
Translations
French
disposer en rangées
English
to line up
Spanish
poner en hileras,
alinear
Italian
dispórre in filari,
in file,
schierare
German
in Reihe aufstellen.
casellànte , nm Definition
chie tenet s'impreu de badrare unu passàgiu a livellu, ue una ferrovia atraessat calecuna istrada
Synonyms e antonyms
casoteri
Scientific Terminology
prf
Translations
French
garde-barrière
English
line inspector
Spanish
guardagujas
Italian
casellante
German
Bahnwärter.
fibèra , nf: filera Definition
cosas meda (fintzes gente) una aifatu de s'àtera a longu a longu: filera de montes, de matas, de nues, de màchinas e àteru; fintzes cosas postas subràbari
Synonyms e antonyms
arrenghera,
cadenale 2,
cordu,
fila,
filare 1,
filleri,
filerina,
giuali,
lérina,
órdine
Sentences
miraia sas rúndhines bolendhe a filera ◊ allónghiat is bratzus, a su buju, e nci fait arrui una fibera de pratus de sa mesa ◊ fuit una filera longa de zente comente si ne bidiat de novenantes annanne infatu de su santu ◊ andhabat a puntorju in manos sitziandhe e ghiandhe sa filera de sas béstias ◊ candu arrít dhi bis duas bellas fileras biancas de dentis
Etymon
ctl.
filera
Translations
French
file,
série,
rangée
English
line,
series
Spanish
fila,
serie,
desfile
Italian
fila,
sèrie,
sfilata
German
Reihe,
Serie.
lència , nf: lensa,
lénsia,
lentza,
lintza 1 Definition
ispau grussitu, forte e longu, chi s'impreat po tirare línias deretas, mescamente faendho muru; codriola po piscare
Idioms
csn:
pònnere o tirare a l.; a lintza de… = a paris de…; pinnicare sas lentzas = pinnicai totu e andaisindi
2.
po is arretzas, nassas, frúscias, lentzas e gamus andaus a sa butega afaci de su mollu ◊ beto a su mare lentzas ca sa barca est segada e timo su piscare…
3.
su cambúsciu depit calai a lintza de is origas
Surnames and Proverbs
smb:
Lenza
Etymon
itl.
Translations
French
ligne
English
fishing line
Spanish
sedal
Italian
lènza
German
Angelleine,
Angelschnur.
léntzu , nm Definition
orrugu de lentza cun su prumu po averguare si una cosa (mescamente su muru chi si fràigat) est bene prantau in verticale (a prumu)
Synonyms e antonyms
aprumadori,
peumu
Idioms
csn:
pònniri a l. = pònnere o fàghere ritzu; essiri de l. = essire a un'imboe, betadu a un'ala, coment'e ruindhe
Sentences
custu muru no est a lentzu
Surnames and Proverbs
smb:
Lenzu
Translations
French
fil à plomb
English
plumb line
Spanish
plomada,
nivel de albañil
Italian
filo a piómbo
German
Lot,
Senkblei.
línia , nf Definition
logu de is puntos a filera unu aifatu de s'àteru a manera de fàere una figura chi arresurtat solu de longària (e podet èssere dereta, bàdula o curva, a biraorba, a tretos); síngia longa chi si faet de iscritura; figura chi arresurtat de calecuna cosa chi andhat a totuna filada; òpera fata de binàrios o àteru po passare calecuna cosa (es. trenu, currente); foedhandho de sa calidesa de su corpus, po comente su termòmetro po dha medire ispartzit is grados, línia est fintzes decimale de gradu / a l. dereta (fatu, mediu) = itl. in linea retta (distàntzia mínima inter duos puntos)
Synonyms e antonyms
riga
/
ferrovia
Translations
French
ligne
English
line
Spanish
línea
Italian
lìnea
German
Linie.
ràgia , nf: arraja,
raja Definition
prus che àteru, síngia, línia fata a pinna, ma fintzes marcada cun àteru (es. in terra)
Synonyms e antonyms
línia,
ràglia,
raina,
sinnale
/
umiadroxu
Idioms
csn:
passai, essiri de sa r. = andhare prus addainanti de su sinnale, fintzas de su zustu, de su chi si depet pro educassione; sa r. de sa currera de is cuadhus = sa ràglia, su tretu e sinza a ue depent lòmpere, itl. traguardo
Surnames and Proverbs
smb:
Raia
Etymon
spn.
raya
Translations
French
ligne,
ligne d'arrivée
English
line,
finishing line
Spanish
raya,
meta
Italian
lìnea,
traguardo
German
Linie,
Strich,
Ziel.
ría 1 , nf: arriga,
erriga,
riga Definition
calesiògiat línia istrinta e longa pruschetotu dereta (es. in su paperi po iscríere, e fintzes sa chi abbarrat in terra de comente ant passau ccn. cosa); su chi s'iscriet in is errigas, s'iscritura de un'erriga; genia de aina, po tirare línias deretas e precisas, fata a intacos cun is números po inditare sa misura; foedhandho de sa conca, s'ispartzidura de is pilos petenaos; cosas postas a filera una aifatu de s'àtera; foedhandho de is àrias su chitzo, sa lughe comente si cumènciat a bíere ororu de su fundhale in s'orizonte
Synonyms e antonyms
línia,
síngia
/
arralla 2,
pinta 1
/
régula
/
chirra 1,
scrima
/
fibera
Idioms
csn:
ponindhe r., a sa posta de sa riga = orbescendi; ischírendhe duas rigas = zúghere trassas meda
Sentences
semus faghindhe sa mesa totu a rigas, comente bi colamus cosa subra ◊ est iscrindhe in su cuadernu a rigas
2.
a s'amigu l'at iscritu pagas rigas
3.
a su sartu sestendhe li serbit sa riga
6.
fit su manzanu chito ponindhe riga
Surnames and Proverbs
smb:
Riga
Scientific Terminology
ans
Etymon
itl.
Translations
French
ligne,
règle
English
line,
ruler
Spanish
línea,
raya,
regla
Italian
riga,
rigo,
righèllo
German
Linie,
Zeile,
Lineal.
sònda , nf Definition
genia de aparíciu chi si mandhat o chi si faet intrare a ue no si podet abbaidare e bíere a ogu límpiu po averguare ccn. cosa (o fintzes po fàere faina, calecuna operatzione ue no si podet trebballare a manu)
Sentences
ant mandhadu una sonda a su pianeta Marte
Scientific Terminology
ans
Translations
French
sonde
English
probe,
sounding line
Spanish
sonda
Italian
sónda
German
Sonde.
umiadórgiu, umiadróxu , nm Definition
logu inue bufat o si faet bufare su bestiàmene; tretu e síngia a ue si depet lòmpere currendho a bínchidas, a trivas
Synonyms e antonyms
abbadógiu,
biberadóriu,
bidorzu
/
ràgia
2.
a cali umiadroxu eus a cúrriri?
Translations
French
abreuvoir,
ligne d'arrivée
English
trough (drinking),
finishing line
Spanish
abrevadero,
meta
Italian
abbeveratóio,
traguardo
German
Tränke,
Ziel.