àcia , nf: atza 2 Definition
capacidade de èssere chentza bregúngia, su bogare face foedhandho, cricandho, fintzes fortza de fàere ccn. cosa; est sa punta acancarronada e segante de sa pruàcia puru / àcias de casu = casu (modhe, nou, friscu) segau a fitas fines e fríssiu in s'ógiu
Synonyms e antonyms
alidantza,
atrevimentu,
atzile,
bica 1,
chighirra,
discocu,
pronti
| ctr.
bergugna
Idioms
csn:
parare, tènnere, zúghere a. = pònneresi botu; segai s'a. a unu = irbrunchiàrelu; pigai a. po a. = agatare it'e pistare, fàghere pagu frasca, fàghere in bóidu
Sentences
pentzai a s'atza chi tenint custus piciochedhus: no arrispetant a nisciunus! ◊ cussa picioca mi parit ca portat atza… e tou! ◊ cussa est fémina chi zughet atza, botu, si imponet ◊ as atza de los giamare "poesia" totu sos tzotzos chi tue impiastas! ◊ benemindi ómini de atza!…◊ unu petorriruju faghiat andhendhe e parendhe semper piús atza
2.
solu a fortza de picu, palu e matza potei fagher logu de semenare: però mi ch'est fuida tota s'atza!
3.
immoi iscapas a prangi puru, ma cun mei pigas atza po atza: tenis axiu tzerriendi!… (E.Olla)◊ cun megus is ladronis pigant atza po atza e chi mi segant sa matza mi dhus tocu de fogu!
Surnames and Proverbs
prb:
chie at atza at parte
Translations
French
audace
English
impudence,
boldness
Spanish
audacia
Italian
audàcia,
sfrontatézza
German
Mut,
Frechheit.
alidàntza, alidàntzia , nf Definition
genia de fortza, de coràgiu de fàere o nàrrere calecuna cosa / pigai a. = leare tropu ballassa, istare totu a imbérrios, a imbrímbinus, fàghere su barrosu; donai a. = audire, dare corazu
Synonyms e antonyms
àcia,
atrevimentu,
sannia
/
abbaldansa,
balia,
coragi,
iscòcoro
| ctr.
duritu
Sentences
a mesudí fiat arribbau su merixedhu e dèu no tenemu alidantza de dh'acostai ◊ chi pigant cust'alidàntzia, totu is mandronis de sa bidha mi ndi benint a domu! ◊ su pisitu avatu miu non benit mai ca dèu no dhi apu donau alidantza ◊ no dhis donànt alidàntzia e in prus fuant acoraus de sa solidadi
2.
fiat una noti de iscuriu e de alidantza mala (M.Licheri)◊ no nci ant a èssiri prus ierrus aici prenus de alidàntzia chi ti potzant ammarmurai cun orbescidroxus fridus
Translations
French
hardiesse
English
boldness
Spanish
gallardía,
ánimo
Italian
baldanza,
ardire
German
Übermut.
atreviméntu , nm: atrivimentu Definition
ànimu meda, su tropu ànimu, genia de coràgiu de fàere calecuna cosa difícile o perigulosa, ue o candho dhue at de arriscare, de parare coràgiu
Synonyms e antonyms
àcia,
alidantza,
atrivinzu,
atríviu,
osadia
/
abbaldansa,
alidantza,
balia,
coragi,
iscòcoro
| ctr.
bregúngia,
covardia,
duritu
Sentences
su piciocu at fatu s'atrivimentu de torrare a su castedhu ◊ perdona s'atrivimentu chi mi leo de preguntare a tie ◊ pro atrivimentu, cussu est unu dimóniu! (Limbudu)◊ ses aconcadori e prenu de atrivimentus ◊ po sa língua ant fatu una lei sena de atrevimentu perunu!
Etymon
ctl., spn.
atreviment, atrevimiento
Translations
French
hardiesse
English
boldness
Spanish
atrevimiento
Italian
ardiménto,
intrepidézza
German
Wagemut.
ominía , nf Definition
su èssere ómine; fata de ómine, fintzes in su sensu de prepoténtzia, fintzes de fura, de bardana
Sentences
s'ominia de sos balentes no connoschiat sentidos gasi
Etymon
srd.
Translations
French
virilité,
énergie
English
boldness,
virility,
skill
Spanish
hombría,
arrogancia
Italian
virilità,
bravura,
spavalderìa
German
Männlichkeit,
Dreistigkeit.
pallería , nf Definition
su èssere pageris, bragheris
Synonyms e antonyms
alteriu,
bagianeria,
barrosia,
bragheria,
ispómpiu,
lantarja,
pazosia,
prejumu,
púdriu,
spalleria
Sentences
chi nd'àrtziat a susu bit una stupada, cun totu sa palleria chi portat!
Etymon
srd.
Translations
French
crânerie,
vanité
English
boldness,
boastfulness
Spanish
chulería,
arrogancia
Italian
spavalderìa,
vanaglòria
German
Überheblichkeit,
Eitelkeit.
spallería , nf Definition
su èssere pageri, su cumportamentu de su pageri
Synonyms e antonyms
brafantaria,
blaga,
palleria
Sentences
gei at a èssiri cosa de ti tocai, sa dí de sa festa, cun totu sa spalleria chi as a portai!…◊ immoi su mundu bivit chen'e costumàntzia, ma cun prus spalleria
Etymon
srd.
Translations
French
crânerie
English
boldness,
boasting
Spanish
jactancia
Italian
millanterìa,
spavalderìa
German
Prahlerei,
Keckheit.