Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

abbinài , vrb: abbinare Definition isciúndhere in o cun binu, betare binu a calecuna cosa (fintzes giare a bufare a un'animale po cura); bufare binu meda, su si giare a su binu, a bufare; nau de frutuàriu, guastare coment'e faendhosi a binu, aghedu; abbinare est fintzes a murigare su mustu in is cubones po no si aghedare su pígiu de pitzu de sa binatza Synonyms e antonyms afegare, afegonare, imbreacare, infegare Sentences in s’atóngiu, su crabaxu chi teniat binu, abbinàt is crabas, mesu litru a totus 3. custa figu niedha, si no est collida apenas tinghindhe, si prúdigat in su culatzu e si abbinat totu Translations French tremper dans le vin, s’enivrer English to rinse with vine Spanish mojar con vino, emborracharse Italian avvinare German Wein tränken.

binitólu , nm Definition binu de pagos grados de àrculu, lenu Synonyms e antonyms binichedhu, piriciolu Etymon srd. Translations French petit vin, piquette English light wine Spanish vinillo Italian vinèllo German leichter Wein.

bínu , nm: vinu Definition súciu de s'àghina, postu a budhire cun sa binatza e postu in carradas, apustis chi at acabbau de budhire / min. binichedhu, nau prus che àteru in su sensu de binu lenu / su b. podet èssere: de fatura mústiu, nou, fatu, betzu, de iscupu o iscolu, de prentza; de colore biancu, craru (fintzas ocru de prédiche), ruju, niedhu; de sabore durche, bucante, ranchitzu, aspru, argu, axedu o ispuntu; de àrculu, càlidu, lenu, irbentiadu; genias o calidades de binu: cannonau, crannàcia, giogantinu, malvasia, mónica, muscadedhu, nuragus, vermentinu, arvesiniadu; b. crú = chi no li ant dadu incubonadura nudha, fatu e cracau; b. acotadu = binu prus bonu, fatu annunghindhe saba de mústiu etotu; b. chi rezet in s'ungra = callau, bonu meda Idioms csn: tocare su b. = comintzare, inghitzai su binu nou; bogai b. = leare binu (dae sa cuba); fàghere b. malu (nau de chini s'imbriagat)= iscúdiri, certai, fai machioris, dannus a imbriagu; èssere allegru a b. = chi at bufadu meditu; b. de féminas = lenu, de pagos grados; èssiri aciupau de b. che un'ispòngia = imbriagu pérdiu, a una feghe; assigurai su b., mudare su b. = iscolomare su binu a un'àteru isterzu pro lu lassare netu de feghe Sentences sos binos, si sunt de ua e bene contivizados, sunt bonos totu ◊ no ndhe agatas in totue binu chi rezet in s'úngia ◊ candho no at dinari pro ispèndhere, s'ànima in contu de binu diat bèndhere! (Piga)◊ cussu fuedhat a su binu che a un'amigu!◊ de candho mi fit faghindhe male, de binu no dhe so bufendhe 2. est unu bibidore, si cochet a làdhara e fachet binu malu puru Surnames and Proverbs prb: ómine de binu, ómine de sisinu ◊ binu bonu finas a fegi Scientific Terminology bfg Etymon ltn. vinum Translations French vin English wine Spanish vino Italian vino German Wein.

bucànte, bucànti , agt: abbucante Definition chi praghet a buca, nau de su binu po su sabore Synonyms e antonyms abbucatu, bucantinu Sentences custu binu est bellu, gustosu e bucanti Etymon itl. abboccante Translations French vin moelleux English palatable Spanish abocado Italian abboccato German süß.

cannonàdu , nm, pps: cannonatu, cannonau Definition calidade de àghina niedha chi giaet unu de is méngius binos sardos / coment'e pps., de cannonare Synonyms e antonyms cagnolare Sentences su cannonau cosa sua si callat in s’unga! Scientific Terminology frt, bfg Translations French vin rouge exquis English delicious wine of red quality Spanish garnacha Italian vino prelibato di qualità róssa German köstliche Rotweinsorte.

ifegàre , vrb: irfecare, iscegiai, isfegare, sfegiai Definition cambiare su binu a un'àtera carrada po no dhu lassare in sa feghe; isturdire s’imbriaghera, caciare su binu bufau Synonyms e antonyms ilbarulire, ismarmire, scexiai / bombitai, caciae Sentences su binu fit ispetziale e babbu, pustis de l'àere ifegadu, lu poniat in ampullas e carradellos minores ◊ a primos de su mese de nadale ilfegant su binu, sa prima bolta Etymon srd. Translations French cuver son vin English to get over one's drunkenness Spanish desollar, dormir el vino (la zorra, el lobo) Italian smaltire la sbòrnia German den Rausch ausschlafen.

murichèdha , nf Definition unu tanti pagu pagu (de cosa de papare, de bufare, de àteru) Synonyms e antonyms arroghedhu, pibinida, pimpirida, piticada, ticu, tzuniedhu Translations French petit peu, petit bout, une goutte de vin English tiny bit Spanish pellizco, gota Italian zinzino German Stückchen (mangiare), Schlückchen (bere).

mustalóru , nm: mustarolu, mustatzolu, mustitzolu Definition binighedhu lenu, mescamente su chi si faet aciunghendho abba a sa binatza chentza prentzada, apustis bogau su mustu Synonyms e antonyms binitolu, piriciolu Sentences custu mustarolu consolat sa genti sidia! ◊ unu màtulu de cosa apicadu signalaiat chi b'aiat mustatzolu a bufare ◊ a s'ómine chi est veru imbreagone deghet custu castigu: dae primu de pasare mustitzolu retiradu a presone! (F.Santoru) Scientific Terminology bfg Etymon srd. Translations French petit vin, piquette English light wine Spanish vinillo, aguapié Italian vinèllo German leichter Wein.

piriciólu, piricióu , nm: pirigiolu, piritzolu, priciolu Definition binighedhu lenu, fatu aciunghendho abba a sa binatza chentza prentzada, pustis bogau su mustu, e lassandhodha in sa cubedina calecuna die Synonyms e antonyms binetu, binichedhu, binitolu, binuciolu, mustaloru, pició Sentences su piriciou tocat a dhu bufai innantis chi bengat tempus callenti, ca si pudescit ◊ oje, gadimassestat, toco su piritzolu! Scientific Terminology bfg Translations French petit vin, piquette English light wine Spanish aguapié Italian vinèllo German Tresterwein.

scexiài , vrb: scixiai Definition lassare o istare fora a irbentiare, a pèrdere s'efetu de s'àrculu, a isturdire s'imbriaghera: nau de su furru allutu inchesu, pèrdere calore, ifridare; fàere o lassare passare s'arrennegu Synonyms e antonyms ibentiare, ifegare*, ilbarulire, iscoturare, ismarmire / irfriargiare Sentences candu s'imbriagu at scixiau si ndi est pesau ◊ si torrat imbriagu, bogancedhu a foras a scixiai! ◊ a is tres de merí funt ancora a scexiai, imbriagus ◊ su forru candu si ponit su civraxu a coi benit tupau po no scexiai 2. sa sorga dha lassat scixiai, a sa nura, ca gei torrat sola sola! Translations French cuver son vin English to get over one's drunkenness Spanish dormir el vinola mona Italian smaltire la sbòrnia German den Rausch ausschlafen.

vinatéri , nm Definition bendhiolu de binu Synonyms e antonyms tzilleràgiu Translations French marchand de vin English wine-seller Spanish vinatero Italian vinàio German Weinhändler.