Annunóu , nm Definition
sa prima die de s'annu
Translations
French
nouvel an,
le jour de l'an,
le premier de l'an
English
new year's day
Spanish
Año Nuevo
Italian
Capodanno
German
Neujahr.
barbatàre , vrb: abbalvatare,
barvatare,
brabatai 1,
brabatari,
varvatare Definition
arare sa terra sa primu borta, pruschetotu in beranu, a manera de dha cumenciare a aprontare po s'atóngiu (e púdrigat s'erba)
Synonyms e antonyms
iscolturare
Sentences
seu brabatendi su cungiau, cida chi benit
Scientific Terminology
mssr
Etymon
srd.
Translations
French
premier labourage au printemps
English
to plough in
Spanish
abonar en verde
Italian
sovesciare
German
einackern.
primàlzu , agt: primàrgiu,
primarju,
primarzu,
primaxu Definition
chi est su primu, chi est de importu prus mannu
Synonyms e antonyms
firmarzu,
primmu
| ctr.
postreru,
últimu
Idioms
csn:
late p. = carrisàbida, primu late, una ràndhula manna apalas de s'istògomo; sa die primarja = die de festa, in beranu, a sa torrada de sos pastores dae sas pasturas de ierru; ghermanu primarju = manu primarzu, fradile de segundhu gradu; fémina primarza, sementusa primaxa = primajola, chi at tentu fedu sa prima borta; iscolas primarzas = sas iscolas elementares; a primarzu = a primus, me is primus tempus; missa primarza = sa prima missa, sa chi si narat prus chito
Sentences
su de ischire medire sa peràula est una virtude primalza ◊ at semenadu su trigu in bedustu primalzu ◊ intro de una die unu puzone primarju podet fraigare bàtoro rejas longas chei sa manu
Etymon
ltn.
primarius
Translations
French
primaire,
le premier
English
primary
Spanish
primario,
fundamental
Italian
primàrio
German
primär.
prímmu , agt, nm: primu Definition
chi o chie o cosa chi benit innanti de totu is àteros/àteras (a/c. si podet agatare fintzes chentza acordu de genia cun su númene: sa primu cosa, sa primu borta, sa primu missa); chi est méngius, su méngius, prus de importu, prus ainnanti de is àteros in ccn. cosa; nau de númeru, chi no faet a dh'ispartzire (chentza lassare restu) cun perun’àteru si no cun cussu etotu e cun 1
Synonyms e antonyms
primalzu
| ctr.
postreru,
últimu
Idioms
csn:
su primu est de sa terra = nadu de frutu, chi no est essidu tantu bellu, o chi est fintzas malu e a donzi modu si frundhit, si perdet: si narat fintzas de faina fata no tantu bene, mescamente de dischente, de chie est imparendhe; a primos de… (mese, annu) = sas primas dies de…
Sentences
cussa est sa prima cosa de fàghere ◊ a primu imbucada mi fiat partu unu mustajoni ◊ is primus àcuas e s'àiri ancora callenti ant fatu imbirdessi is terras (F.Carlini)◊ custa est sa prima figu chi assazo, ocannu
2.
sos úrtimos ant a èssere primmos e tzertos de sos primmos ant a èssere úrtimos ◊ cussu piciocu no est de is primus domus, no! ◊ modhe custa fae: sa prima chi collimus! ◊ custa calidade de pira est sa prima chi lompet
Etymon
ltn.
primus
Translations
French
premier
English
first
Spanish
primero
Italian
primo,
primizia
German
erste,
Erste.