Annunóu , nm Definitzione
sa prima die de s'annu
Tradutziones
Frantzesu
nouvel an,
le jour de l'an,
le premier de l'an
Ingresu
new year's day
Ispagnolu
Año Nuevo
Italianu
Capodanno
Tedescu
Neujahr.
barbatàre , vrb: abbalvatare,
barvatare,
brabatai 1,
brabatari,
varvatare Definitzione
arare sa terra sa primu borta, pruschetotu in beranu, a manera de dha cumenciare a aprontare po s'atóngiu (e púdrigat s'erba)
Sinònimos e contràrios
iscolturare
Frases
seu brabatendi su cungiau, cida chi benit
Terminologia iscientìfica
mssr
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
premier labourage au printemps
Ingresu
to plough in
Ispagnolu
abonar en verde
Italianu
sovesciare
Tedescu
einackern.
primàlzu , agt: primàrgiu,
primarju,
primarzu,
primaxu Definitzione
chi est su primu, chi est de importu prus mannu
Sinònimos e contràrios
firmarzu,
primmu
| ctr.
postreru,
últimu
Maneras de nàrrere
csn:
late p. = carrisàbida, primu late, una ràndhula manna apalas de s'istògomo; sa die primarja = die de festa, in beranu, a sa torrada de sos pastores dae sas pasturas de ierru; ghermanu primarju = manu primarzu, fradile de segundhu gradu; fémina primarza, sementusa primaxa = primajola, chi at tentu fedu sa prima borta; iscolas primarzas = sas iscolas elementares; a primarzu = a primus, me is primus tempus; missa primarza = sa prima missa, sa chi si narat prus chito
Frases
su de ischire medire sa peràula est una virtude primalza ◊ at semenadu su trigu in bedustu primalzu ◊ intro de una die unu puzone primarju podet fraigare bàtoro rejas longas chei sa manu
Ètimu
ltn.
primarius
Tradutziones
Frantzesu
primaire,
le premier
Ingresu
primary
Ispagnolu
primario,
fundamental
Italianu
primàrio
Tedescu
primär.
prímmu , agt, nm: primu Definitzione
chi o chie o cosa chi benit innanti de totu is àteros/àteras (a/c. si podet agatare fintzes chentza acordu de genia cun su númene: sa primu cosa, sa primu borta, sa primu missa); chi est méngius, su méngius, prus de importu, prus ainnanti de is àteros in ccn. cosa; nau de númeru, chi no faet a dh'ispartzire (chentza lassare restu) cun perun’àteru si no cun cussu etotu e cun 1
Sinònimos e contràrios
primalzu
| ctr.
postreru,
últimu
Maneras de nàrrere
csn:
su primu est de sa terra = nadu de frutu, chi no est essidu tantu bellu, o chi est fintzas malu e a donzi modu si frundhit, si perdet: si narat fintzas de faina fata no tantu bene, mescamente de dischente, de chie est imparendhe; a primos de… (mese, annu) = sas primas dies de…
Frases
cussa est sa prima cosa de fàghere ◊ a primu imbucada mi fiat partu unu mustajoni ◊ is primus àcuas e s'àiri ancora callenti ant fatu imbirdessi is terras (F.Carlini)◊ custa est sa prima figu chi assazo, ocannu
2.
sos úrtimos ant a èssere primmos e tzertos de sos primmos ant a èssere úrtimos ◊ cussu piciocu no est de is primus domus, no! ◊ modhe custa fae: sa prima chi collimus! ◊ custa calidade de pira est sa prima chi lompet
Ètimu
ltn.
primus
Tradutziones
Frantzesu
premier
Ingresu
first
Ispagnolu
primero
Italianu
primo,
primizia
Tedescu
erste,
Erste.