aggrabbàdu , agt: calbadu Definition
nau de ccn., chi portat crabbu in su fàere o in su nàrrere is cosas; nau de cosa, chi est bene fata, bellighedha / bene aggrabbadu = chi portat grabbu meda
Synonyms e antonyms
ammodau,
ammodidu,
assetiosu,
garbosu,
imbodau
| ctr.
mabigrabbau
2.
dae manos li essiat sa maia de unu giogalzu aggrabbadu e fine
Scientific Terminology
ntl
Etymon
srd.
Translations
French
poli
English
polite
Spanish
cortés
Italian
garbato
German
liebenswürdig
comprídu , pps, agt, nm: crompidu,
crompiu,
crómpiu 1,
crumpiu,
cumplidu,
cumpliu,
cumpridu,
cumpritu,
cumpriu Definition
de crompire, de cumprire; nau de cosas chi creschent, chi est lómpiu, a puntu giustu de arregòllere, bonu de papare; nau de gente, chi faet is cosas a dovere, su bonu a cara po totu su chi pertocat is àteros; su crumpiu est fintzes s'isposóngiu
Synonyms e antonyms
lómpidu,
fatu,
trempidu
/
cumpudiu,
educadu
/
cumplimentosu
| ctr.
iscrómpiu
/
irmentidu
/
maleducadu
Idioms
csn:
fàchere su crompiu, fai su crumpiu a sos parentes de su mortu = donai is passiéntzias; èssiri cumpriu che fodhi de bétua isciundada = própiu in nudha!
2.
custu cíxiri est pagu cumpriu ◊ candho su ranu est cumpridu, sa fae si ndhe podet bogare ◊ su trigu est bellu a sede ma su ranu no lu zughet cumpridu ◊ sa gràtzia de chelu dade pustis chi est fata e cumplida sa pena! ◊ sa pipia no fut cumpria candu est nàscida, no portàt mancus is prummonis fatus
3.
cumpridu za est: pro donzi cosighedha ti ringràtziat! ◊ ite pena su de bi tènnere solu zente anzena mancari bona siat e cumprida! (V.Falchi)◊ su diretore de sa banca l'acumpanzeit totu cumpridu fintzas a sa zanna ◊ isteit cumpridu che ómine e a sas féminas che las at missas a bíere ◊ est una pessone cumprida de caràtere
4.
sunt andhaos a li fàchere su crompiu pro sa morte de su babbu ◊ su babbu fit atendhindhe sa fiza malàida chin totu sos cumpridos e chin totu sos sentidos
Translations
French
mûr,
poli
English
ripe
Spanish
maduro,
amable
Italian
maturo,
compito
German
reif,
höflich.
garbósu , agt: grabbosu Definition
chi tenet crabbu in su fàere: in cobertantza, su contràriu
Synonyms e antonyms
aggrabbadu,
ammodau,
ammodidu,
assetiosu,
imbodau
/
grabbedhu
| ctr.
mabigrabbau,
irgrabbau
Sentences
grabbosu, at porriu unu cantu de sartitza a su cumpanzu ◊ li doe totu sas aberténtzias pro chi facat a bonu e siat grabbosu in locu istranzu ◊ duus púxilis, garbosus e de bonas maneras, iant pediu de podi ammeriai in sa pinnixedha de piturras…
Scientific Terminology
ntl
Etymon
srd.
Translations
French
aimable,
poli
English
polite
Spanish
amable,
cortés
Italian
garbato
German
liebenswürdig.
manerósu , agt Definition
nau de ccn., chi tenet maneras bonas in su fàere, chi faet is cosas cun delicadesa, cun crabbu (e a bortas fintzes a tropu)
Synonyms e antonyms
modosu
Sentences
sa fémina fit manerosa cullindhe sa zente ◊ totu manerosu li at nau ca sa die l'acuntentabat abberu
Translations
French
poli,
aimable,
gracieux
English
courteus
Spanish
cortés
Italian
garbato
German
höflich.
modósu , agt: mudosu Definition
nau de ccn., chi si cumportat a modu, cun educatzione, cun crabbu (a bortas fintzes a tropu)
Synonyms e antonyms
aggrabbadu,
ammodidu,
assetiosu,
imbodau
/
ammanerau,
aponciau,
leitanu
| ctr.
mabigrabbau
Sentences
li parfeit sa pitzinna piús bella, sa piús modosa de totu sas chi bi fint ◊ sa pitzinna fit modosa in su faedhu e in sa cumpostura
2.
fémina modosa, leitana!
Scientific Terminology
ntl
Etymon
srd.
Translations
French
poli,
aimable,
affecté
English
polite,
affected
Spanish
modoso,
afectado
Italian
garbato,
affettato
German
liebenswürdig,
geziert,
affektiert.
setiósu , agt: assetiosu Definition
nau de ccn., chi tenet sétiu, crabbu, maneras bonas de fàere, chi est bene fatu; segundhu de ite si narat, chi est bene assentau, postu bene adderetu o, nau de gente, chi s'ischit adatare a sa dificurtade o a su bisóngiu; nau de logu, chi est ciciu, in paris
Synonyms e antonyms
aggrabbadu,
ammodau,
ammodidu,
garbosu,
imbodau
Sentences
no siat setiosa e fracòngia, puru, cussa picioca!…◊ est aici bellu, setiosu, custu piciocu, ma iscimpru diaderus! ◊ a su malloru est crescendidhu sa corra setiosa
2.
bellas fascinas setiosas, lah! ◊ cussu no est ómini setiosu: bogat arrenghèscias po dónnia cosa (G.Mura)◊ dhui at logu malu chi no fait mancu a passai e logu setiosu
Scientific Terminology
ntl
Etymon
srd.
Translations
French
poli,
aimable
English
courteus
Spanish
amable,
adaptable
Italian
garbato,
gentile,
adattàbile
German
liebenswürdig.