Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

afaúndia, afaúndiu , nf, nm Synonyms e antonyms assolocada, matana Translations French agitation, fatigue English chill Spanish cansancio Italian scalmana German schwere Anstrengung.

bataría , nf Definition pelea, múngia chi si pigat o chi si faet pigare faendho calecuna cosa trebballosa o difícile Synonyms e antonyms cadha, cària, inzotu, pelea / batúliu, carralzu, tréulu Sentences mi at dadu bataria a tizirire su mànigu ◊ est dogni annu cun custa bataria: li deghet una làpide pro s'apostoladu ◊ si l'at leada issa sa bataria de balminare sa lana ◊ za mi ndhe at dadu de bataria, s'ebba!…◊ custa est zente chi daet bataria, mala a dominiare Translations French fatigue English intense strain Spanish fatiga Italian strapazzo German Anstrengung, Strapaze.

canciàu , agt: cansadu, cansau, cantzau Definition chi est istracu, immarriu Synonyms e antonyms ammungiadu, cansidu, fadiau, istracu | ctr. pasadu Sentences su bentu ndi portat is itzérrius de is béstias assuentadas e cansadas ◊ oi su coru dhu intendu cantzau de liagas e de medas doloris chi dhu torrant tristu e annugiau (F.Onnis)◊ cumbatendi de dugna manera, seu cantzau che una béstia! Etymon spn. cansado Translations French fatigué English tired Spanish cansado Italian stanco German müde.

cansaméntu , nm: cantzamentu Definition su s'intèndhere istracos, immarrios Synonyms e antonyms cansàntzia, cansesa, fadiori, istrachesa, istrachidúdine, istrachidúghine, istrachidúmine, istracúmene, istrachiore Sentences portat sa faci tirada po su cantzamentu e po su disprexeri ◊ artziendi in custu mòri no avertu su cansamentu Etymon srd. Translations French fatigue English tiredness Spanish cansancio Italian stanchézza German Müdigkeit.

cansàntzia, cansàntziu, cansàntzu , nf, nm: cantzàntziu Definition su èssere o su si pàrrere cansaos, immarrios Synonyms e antonyms cansamentu, fiachesa, istrachidúdine, mugna | ctr. pàsiu Sentences su cansàntziu e su giaunu dh'iant ammudhiau is cambas (R.Spissu) Etymon spn. Translations French fatigue English weariness Spanish cansancio Italian stanchézza German Müdigkeit.

cànsu , agt Synonyms e antonyms ammungiadu, acassu, istracu | ctr. pasadu Sentences sa manu artziada nci dh'arruit cansa Translations French fatigué English worn-out Spanish cansado Italian stanco German müde.

fadía , nf: fadica, fadiga, fatica, fatiga Definition dolímine chi benit a sa carena chi at fatu isfortzu o trebballu meda, immarritzone / a f. = a pelea, a trabballu, chentza bi la poder fàghere Synonyms e antonyms bataria, cadha, cumbata, impodha, istrachidúdine, matana, mugna, pelea, pista | ctr. discànciu, pàsiu Sentences perdendhe tempus, pabilu e fadiga, menzus chi no iscriant una riga! ◊ poderat fatiga veti una pariga de oras ◊ mi ais a acatare inoche in lota po sa pache, cunsummau de fatica che candhela, ma ritzu! (P.Sotgia) Etymon ltn. fatiga Translations French fatigue English strain Spanish cansancio (m), fatiga Italian fatica German Mühe.

fadiòri , nm Definition immarritzone, pelea, matana Synonyms e antonyms cansesa, istrachesa, istrachidúghine, istrachiore Sentences su fadiori fait dromí asuba de is pedras puru! ◊ in su trenu de su fadiori at a bandai chini trabballat meda, coment'e is mamas ◊ su fadiori dhi allétiat is cambas ◊ babbu tú contóniat de su sartu cun su fadiori a codhu! 2. unu burrichedhu càrrigu de téula nci fut arrutu a frúmini e su meri, cun tanti fadiori, ndi dh’at tirau Etymon srd Translations French fatigue English weariness Spanish reventón Italian affaticaménto German Strapaze.

impòdha , nf, nm: impodhu Definition crepu, tzacu, rebbentu, immarritzone mannu chi si faet pigare o chi unu si leat, fintzes surra de cropos Synonyms e antonyms antua, apodhada, cadha, cària, cumbata, inzotu, ismunziada, istimpida, istripa 1, matana, pista, pistapone, rebbatu / sarpa 1, surra Sentences e fínilu s'impodhu: sos sacos a codhu chi si los giutat issu! ◊ s'ànima s'inganasat de bolare ma no leat su bolu netzessàriu: ahi cantas impodhas de calvàriu leo candho la cherzo supesare! ◊ si trabàglias cun su machinàriu leas su mesu de s'impodha 2. no m'importat nudha de bi àere unu babbu chi m'intzicat un'impodha canno faco a malu Etymon srd. Translations French effort, grosse fatigue English rush, scolding Spanish reventón, paliza Italian scalmanata, strapazzata German Abhetzen, Schelten.

istimpída , nf Definition sa pelea chi si leat faendho cosa Synonyms e antonyms antua, cadha, cumbata, impodha, matana, mugna, pista, podha, rebbatu / cdh. stímpita Sentences andhendhe a inie apo leadu una bona istimpida ◊ apo leadu un'istimpida de caldu Translations French fatigue English effort Spanish esfuerzo, tute Italian fatica, sfaticata German Mühe.

istrachiòre , nm: istracore Definition su èssere istracos, su chi si sentit in sa carena chie e ca at trebballau meda Synonyms e antonyms cansesa, fadiori, immarritzone, istrachesa, istrachidúdine Sentences s'istrachiore li fortzicaiat totu sos sentitos ◊ antes de si fàghere iscuru dormiant deretas, dae s'istrachiore ◊ li est aumentatu s'istrachiore fenas chi si est irmalaidatu Etymon srd. Translations French fatigue, lassitude English weariness Spanish cansancio Italian stanchézza German Müdigkeit.

istràcu , agt, nm: istragu 2, stracu Definition immarriu, chi at leadu pelea, múngia, chi dhi est passada sa gana de fàere cosa: si ponet fintzes coment'e pps. (= istracadu) Synonyms e antonyms ammungiadu, cansau, fadiau | ctr. pasadu Idioms csn: istracu che àinu, che béstia de mola; bèndhere o dare cosa a i. baratu = a sa fuliada, a prétziu bassu meda (coment'e candho no cheret comporare prus neune); fàghere cosa a s'istraca = istracos, chentza ndh'àere gana o fortza Sentences fit caminendhe a passu istracu ◊ fit arribbau istracu, chin sa taschedha a pala prena ◊ istracu e sonnidu de sas dies e notes passadas in pelea, si che fuit drommidu ◊ che fit istracu de s'ispinniare ifatu de sas crapas in sas andhatas rubosas ◊ si perdent sos istragos pessos mios 2. no at tzédidu de dimandhare fintzas a candho no si est istracu de l'intèndhere ◊ apo tota sa vida trabagliadu, de trabagliare no mi so istracu! Etymon itl. stracco Translations French fatigué English tired Spanish cansado Italian stanco German müde.

istracúmene , nm: strachímini Definition su èssere fadiaos, immarrios Synonyms e antonyms cansesa, fadiori, istrachesa, istrachidúdine, istrachiore Sentences su sero torrat dogni nembroteri gàrrigu de fera e de istracúmene Etymon srd. Translations French fatigue English weariness Spanish cansancio Italian stanchézza German Müdigkeit.

múgna , nf: múngia, munza Definition pelea manna, arrebbentu; totu is fainas de domo, su trebballu, su frutu chi giaet su bestiàmene Synonyms e antonyms cadha, cària, dimazu, fadiori, frica, impodha, matana, pista, rebbatu / trabballu Idioms csn: m. de suore, de prantu, de tzacu; àcua de m. = abba pro samunare; giare una mugna a ccn. = donai una surra, una carda Sentences s'assessore faedhanne s'afutat e achicat po sa munza (A.Cossu)◊ solu tue mi ses de cunfortu e m'illébias sa munza ◊ die e note peleo pro sas munzas chi mi leo ◊ betat s'arzola cun tribàgliu e munza ◊ l'apo leada crispa, sa munza, chirchendhe unu fiadu! 2. me is bidhas genti meda bivit de sa múngia de masoni ◊ s'àcua serbit meda po is múngias de domu ◊ su de cumpònnere s'orrostu est múngia de is ómines Etymon ltn. munia Translations French fatigue, grande fatigue, surmenage English weariness, strain Spanish reventón, paliza Italian affaticaménto, strapazzo German Strapaze, Anstrengung.

pelèa , nf: pellea Definition s'immarritzone, sa múngia, s'ifadu chi si pigat faendho cosa, trebballandho Synonyms e antonyms apeleu, bataria, fadia, impeleu, istrachidúdine, stragu 1 / cdh. pilea | ctr. discànciu, pasu Sentences su pischedhaju pacu cosa istratzat: si calicuna ndhe ispatzat est a fortza de gherra e de pelea ◊ a bogare preda bi at pelea manna ◊ una de sas peleas prus mannas, poninne e torranne a pònnere custu contu, est istada sa manera de iscríere 2. so semper in pelea, tziricandhe sos ammentos galanos chi una die mi ant allutu su coro (F.Satta)◊ su mundhu est cólumu de peleas ◊ prima de atzapare un'àteru travàgliu ne deves colare de peleas! Etymon spn. pelea Translations French fatigue, peine English breathlessness, trouble, labour Spanish tute, zurra Italian fatica, briga, affanno German Mühe.

pistatzína , nf Definition su istare pistandho, giaendho múngia meda, faendho istracare a tropu Synonyms e antonyms cadha, impodha, matana, pista, pistamentu, pistatzu Sentences a fortza de matanas, masellu e pistatzina iseredant sos benes de ognunu! (S.Casu) Etymon srd. Translations French grande fatigue English anxious exertion Spanish paliza, fatiga ansiosa Italian fatica ansiósa German ängstliche Mühe.

pòdha , nf Definition immarritzone, istrachesa manna chi si faet pigare o chi unu si pigat faendho cosa / fàghere una cosa a p. = a pelea, a trebballu, cun dificurtade Synonyms e antonyms cadha, cària, cumbata, impodha, inzotu, istimpida, istripa 1, matana, mugna, pista, pistapone, rebbatu Sentences funt achénsidos dae sas podhas chena pasu ◊ su trigu iscugutendhe est una prommissa a podhas e afannos ◊ si ndh'est finas pisciada de sa podha chi li ant dadu a punzos e a bucicones ◊ ohi sa podha chi mi at dadu cussa, bataglièndhela a sero e a manzanu! (B.Serra)◊ assiat podha chi ti est dendhe, un'ou! Translations French grosse fatigue English scolding Spanish paliza Italian strapazzata German Strapaze.