Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

arrógliu , nm: arróliu, arrólliu, arrollu, rógliu Definition su istare postos a inghíriu, su andhare a inghíriu de ccn. o de calecuna cosa (e fintzes totu su chi si narat in cumpangia, mescamente a befa, po erríere), is chi faent arróliu; logu tundhu po acorru, fossu a inghíriu de calecuna cosa; cosa fata a posta o a prou chi ponet s'ómine provocau, o pertocau in calecuna cosa, in punna de si difèndhere; genia de giogu chi faent is piciochedhos Synonyms e antonyms arrodeu, rotólliu / camarada Idioms csn: pònnere s'arrógliu a unu = dàreli a subra a peràulas, a briga, chircàreli contos de pagare; sartai s'arrólliu = essire dae su límite, fàghere su chi no andhat bene; fai sartai s'arróliu a ccn. = catzarechelu Sentences si avertit sa genti ca custu merí nci at un'arrólliu me in pratza ◊ bidiat un'arrólliu de cuatru bestiedhas ◊ cussu no si ammesturat in s'arrógliu nostru ◊ ant fatu s'arróliu pighendi su friscu, me in s'arruga ◊ dhi faiant s'arrólliu arriendi ◊ is pipius acostant a s'arróliu e ascurtant is contus de is mannus 2. arregordu a mamma sétzia e nosu totus a arróliu abetendi sa figumorisca candu dh'iscroxàt 3. marru sa terra a sa mata po dhi fai unu bellu arrólliu 4. is chi ant pérdiu ponint is bardúfulas aintru de un'arróliu po dhas iscudi su bincidori 5. canno l'at imbénnitu, su tzilleraju deretu li ponet s'arrógliu a li pacare su bufu ◊ si podint ispassiai, ma onestamenti, sentza de sartai s'arrólliu! Etymon ctl. rotlle Translations French cercle, réunion English group Spanish rodeo, corro Italian cìrcolo, cròcchio, riunióne German Kreis, Gruppe, Versammlung.

cadhínu , nm Definition cricu de lamone ladu o de ferru tundhu (o àteru) po giogare: si ghiat cun su 'manúbbriu' po dhu fàere orrumbulare in terra, currendho Synonyms e antonyms istírigu, lodhorinu Scientific Terminology ggs Translations French cercle English hoop Spanish círculo Italian cérchio German Reifen.

chilciàdu , agt Definition chi est postu in cricos, cun is cricos (es. nau de carrada, doas) Sentences nois solu aiamus sa solte de formare custas doas che bonas sorres chilciadas apare Etymon srd. Translations French cerclé English ringed Spanish en círculo Italian cerchiato German bereift.

chilcighédhu , nm: chirchighedhu, circhixedhu Definition min. de chílciu, cricu piticu Synonyms e antonyms circhígliu Translations French petit cercle English small ring Spanish círculo pequeño Italian cerchiétto German kleiner Reif.

chílciu , nm: chírciu, chírciulu, chircu, chísciu, cricu Definition síngia tundha o línia serrada cun totu is puntos a sa matessi distàntzia de su centru; ispertiada o singiale chi lassat calecuna cosa o atza tostada (cropu, pesu); tira de cosa chi si ponet a inghíriu de calecun'àtera po fortilesa (o fintzes manigiau a giogu, es. cadhinu de pigare a manúbbriu o atrociadórgiu po dhu fàere cúrrere); oru grussu de un'istrégiu, de calecuna cosa tundha, fintzes de bestimentu; in cobertantza, fortza Synonyms e antonyms teza / circhiola, circu, tzirollu / cadhinu Idioms csn: proare sos chircos a unu = proare sas fortzas, s’agguantu, irfortzare; zenias de chircos: de cuba, de rodas de carru, de mazu Sentences impriastaiat in sa lavagna rughes e rughitas, línias deretas e a s'imbesse, triàngulos e chíscios ◊ s'undha s'isparghet a chírcios 2. comente zughia cussa cosa subra mi at fatu su chircu in sa carre 3. sos chíscios de ferru de sos carros ant sulcadu s'istradone ◊ si ndhe li ruent sos chíscios, a sa cuba, si abberint sas doas 4. segamos sos chírcios chi nos tenent isciaos! ◊ su bumbu meda lis aiat provau sos chircos e a unu a unu los aiat abbadinaos Etymon ltn. circ(u)lu(m) Translations French cercle English ring Spanish círculo Italian cérchio, cìrcolo German Kreis.

chirchígliu , nm, nf: circhíglia, circhígliu, circhílliu Definition cricu piticu, genia de crichighedhu, fintzes solu pintau o de colore a inghíriu de calecuna cosa; fintzes lorinchinos Synonyms e antonyms chilcighedhu, chírchinu / aricina, loritzina, pendhulica Sentences custu cuadhu portat unu circhígliu a ingíriu de sa pipia 2. in is origas portat dus circhíllius de prata Etymon spn. cerquillo Translations French petit cercle English small ring Spanish círculo pequeño Italian cerchiétto German kleiner Reif.

círcu , nm: tzircu Definition síngia tundha (e fintzes su tretu o logu chi leat), cun totu is puntos a sa matessi distàntzia de su centru; tira de cosa chi si ponet a inghíriu de calecun'àtera po fortilesa; genia de tendha tundha e cumpangia de gioghistos chi faent ispetàculu / circu de carrada, de sedatzu; c. de chelu = arcubaradu, circhiola Synonyms e antonyms chílciu*, tzirollu / círculu Sentences is circus formant is tiras linnosas de su croxu de s'àrburi 2. candu fiaus piciochedhus curriaus cun d-unu circu de cancuna carrada sdogara ◊ is circus de sa carrada no si depint incracai a forti 3. in su circu Luchia pómpiat divertia sas carulinas, su leone, sos poledhos 4. circu de chelu a mignanu… faet merie malu! Surnames and Proverbs smb: Circu Translations French cercle English circle, circus Spanish cerco, círculo, circo Italian cérchio, circo German Kreis, Zirkus.

círculu , nm: tzírculu Definition línia serrada, síngia fata a cricu, tundha; cambarada de gente chi istat a chistionu, a rólliu, logu, sede de calecunu assótziu, a ue atóbiat gente; fintzes una genia de tendha manna meda, a bisura de pinnetu, ue faent ispetàculu is giogantes, cun logu a cicire sa gente totu a inghíriu ororu e unu tretu tundhu in mesu po is artistas chi faent s'ispetàculu Synonyms e antonyms ttrs. tzírcuru 2. in totue sos Sardos emigrados si ant fatu su círculu Translations French milieu, cercle, club English circus, circle, club Spanish círculo, circo, tertulia Italian cìrcolo, circo German Verein, Kreis, Zirkus.

corrígliu , nm: currígliu, currílliu, currillu Definition chedha de gente a rodeu po istare a chistionu / andai a currígliu = istare zirendhe de unu logu a s'àteru Synonyms e antonyms arrodeu, arrógliu, bodheu, rotólliu / currera Sentences sos soldados si agiuntant in corrígliu 2. apo bidu sos tazos a currillu ◊ iscapat sos canes a onzi currígliu Etymon spn. corrillo Translations French groupe, cercle English group Spanish corrillo Italian cròcchio German Gruppe.

rodòne , nm Definition logu, tretu, parisedhu, síngia a inghíriu de calecuna cosa; orroda manna de molinu / min. rodonighedhu; fàghere r. a unu = su istare o si pònnere a inghíriu de unu, istare a rodeu Synonyms e antonyms pàtiu / fúrriu, inghíriu, rodinu, rodu Sentences no s'intendhet in logu ànima bia ne in custos rodones ne adhae ◊ su colore de sos fiores atirat s'abe in su rodone ◊ cun sas ciarras sunt arrivados a si fàghere rodone in dogni logu ◊ si ponent a rodone o unu de fronte a s'àteru ◊ soldadendhe bi deviat istare dóighi annos e issu no si cheriat apartare gai meda dai sos rodones de sas badhes suas ◊ sas córvulas fint assentadas in d-unu rodonighedhu acurtzu a sa giaga 2. tiu Larentu sighiat a carrare sa ua a su rodone, in binza Translations French cercle, environs English circle, surroundings Spanish círculo, alrededores Italian cìrcolo, dintórni German Kreis, Umkreis.