íta , prn, agt, nm: ite,
itei,
iti Definition
a solu (ma podet èssere acumpangiau cun prep.) s'impreat in parte de unu númene a bessu iscl. o intrr., o fintzes coment'e númene; coment'e agt., sèmpere a bessu de iscl., acumpàngiat númene (e fintzes vrb.) e giaet s'idea de meda, cantu, bellu, ma acumpàngiat fintzes un'àteru agt. e giaet un'idea de cantidade (cantu): si ponet sèmpere sing. ma calecuna borta fintzes pl.; uniu cun àteros foedhos giaet: addite, agghite, caite, poita/proite, itasiollat, itadhinanta, itecasiat, itesinarat, itesisiat, e àteros
Synonyms e antonyms
cale,
cosa,
ghite
/
cantu
Idioms
csn:
b'at ite = bi est su tantu, su motivu; a itemilu?, a itedilu?, a itennollu?, a itebbollu?, a itesilu? = ita mi ndi fatzu (de cussa cosa), ita ti ndi fais, si ndi feus, si ndi feis, si ndi faint (o si ndi fait)?, a cali scopu?; e ite si!…, ita chi!… = chini iscít ita at a acontèssiri (nàrriri, fai, e gai) si…; ita chi…? = no est chi, pro piaghere…?; ita a… (+ inf.) = tambene si…, e ite pro!…; s'ite = cale cosa (css. cosa); ita cosa ca… = comenti mai?, poita?; it'e fàghere = fainas, cosas de fai; no b'at de ite! = risposta a chie ringràtziat pro carchi piaghere; ite (+ agt., pps.) = ma cali?! (+ agt., pps.), bai ca no est aici!; ita mi siat su!…= est in debbadas, no serbit su… no balet su…; po ita?, pro ite? = po cali cosa, cali iscopu?; ite no b'at cue!… = si bi agatat totu su chi si chircat
Sentences
ite bos nades? ◊ ita megu de intendi, dèu! ◊ pòbiru mundu, a ita ses torrau! ◊ già bi at ite, si mi ndhe leo pena, a mi che àere furadu sa robba! ◊ a ite tiat èssere a triballare chentza lúcuru?! ◊ - A bos nàrrere "Gràtzias" no est pagu! - No b'at de ite! ◊◊ cheres custu o ite? ◊ e da'ite e da'ite l'as assaboridu chi est gai, sa chistione? ◊ ite cheres? ◊ ite ti ses, pessendhe? ◊ ita ses, maca o imbriaga?! ◊ ite ses, brullendhe?! ◊ ita ndi fais de cussa cosa? ◊ a itemila custa cosa? ◊ cun ite la sego sa peta? ◊ de ita seis fuedhendi? ◊ no isco ite ti naras
2.
e ite si cussu est calicunu chi mi ndh'est próghiu ingoi?! ◊ ita chi dhu circant, su cuadhu biancu! ◊ mi praxit sa tali: ita chi andàst a mi dha domandai! ◊ e ita s'iscít su chi est sutzédiru!…◊ - Andhadu ses a fàghere linna? - E ite andhaia cun custu bratzu irvàlitu?!
3.
ita dannu! ◊ ite ispassu, ite risu e ite giogu! ◊ alla iti ómini isciàpidu, custu! ◊ ite zente, putzidha!…◊ ite dies bellas custas! ◊ ita campanas funt, custas? ◊ Gesummaria it'orrore! ◊ ite pisedha cabosa! ◊ ita fillus malus chi seus! ◊ ite prendha chi tenzo pro teraca! ◊ ite raju niedhu su chi mi est rutu! ◊ ite cosa, mih, a fàghere de prus a màchina chi no a manu! ◊ it'orobbona a istentare gai! ◊◊ ita cosa ca ses innòi? ◊ de ite colore fint sos ojos suos? ◊ fiant mortas sentza de pòdiri isciri de ita mali moriant ◊ bèni benniu, Sarbadori: itas novas as portau? (L.Matta)◊ ite timendhe chi so!…
4.
ite fea chi ses, putzi, perdeu! ◊ ite bella chi ses! ◊ ita bellu aspetu tenit sa tzitari! ◊ ite tontu chi ses! ◊ ite bella friscura chi pigat dae mare! ◊ ite duas columbas chi at cuss'ómine!
5.
ita a binci a sa loteria!…◊ e ite pro lu sighire intro de domo furendhe!…◊ e ite si bi l'aio ischidu chi fit gai!…◊ e ita s'ollastu, tanti gei no fait pampa!…◊ e ite si l'imbenit cussu cantu de ferru!…◊ ita mi ndi funt is òrus, candu no ndi tenit nemus!◊ e ite s'istat sa tua o sa mia cussa fortuna!…
6.
s'ite bi cheret? ◊ faghiant s'it'e fàghere issoro ◊ at tentu it'e nàrrere ◊ tenzo it'e pessare ◊ semus prenos de it'e fàghere: no nos podimus fritire nudha! ◊ depeit imparare totu custos ites ◊ cantos ites si sunt postos contrabbessu!…
7.
- Ses orrutu male! - Ite orrutu?!… No est berus! ◊ - Nachi Fulanu est malàidu! - Ite malàidu?… de mandronia!
Etymon
ltn.
(pro/ad) quid Deu(s)
Translations
French
quoi?,
que?
English
what
Spanish
¿qué?,
que
Italian
cosa?,
che?,
cosa
German
Was? etwas,
Ding.
