apuría, apurída , nf Definitzione su èssere apuridos, cosa chi faet apurire Sinònimos e contràrios aprentu, apurimentu, apuru / aprentu, apretura, perículu Frases sa mente in sos afannos est dutora, la faghet s'apuria intraniada (P.Casu)◊ si l'at bida s'apurida!… Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu harcèlement Ingresu heavy nuisance Ispagnolu molestia grande Italianu molèstia prolungata, eccessiva Tedescu Qual.
faltízu , nm: fastégiu, fastígiu 1, fastizu Definitzione genia de sufrimentu de s'ànima, ma fintzes istrobbu, ifadu, mescamente chi durat a meda / alliviare sos fastizos Sinònimos e contràrios afannia, afannu, ammóniu, apensamentu, agiu, axiori, patimentu / ifadu, pertoja Frases si pones fatu insoro ndh'essis macu cun fastizos e istragos ◊ so proendhe sos fastizos de sa pérdida de mamma ◊ che leat dae su coro onzi fastizu si est sa persona angustiada ◊ abburrit patimentos e fastizos ◊ s'amore no morit mancu in sos fastizos ◊ cussu no tenet ne fizos e ne fastizos ◊ ses meledendhe sa manera de mi pònnere in fastizu! ◊ dhi fut mortu su pobidhu e no biiat essida a custu fastígiu mannu 2. custa pudha no at dadu mai fastizu a nisciunu ◊ amus bidu mamas frundhendhe sos fizos solu pro èssere netas de fastizos (G.A.Cossu)◊ sa pudhedra si lassat ferrare chena fastizu Sambenados e Provèrbios prb: sos fizos sunt fastizos Ètimu itl. fastiggiare Tradutziones Frantzesu gêne, ennui, souci Ingresu bother Ispagnolu fastidio, molestia (f) Italianu fastìdio, seccatura prolungata Tedescu Qual, Belästigung.
matàna , nf Definitzione múngia, pelea manna, trebballu a pelea, fintzes pistighíngiu in crica de arrennèscere in calecuna cosa o faendho cosa difícile / leàresi m., dare m. Sinònimos e contràrios afarru, antua, atzanu, cadha, cària, cumbata, demozu, impodha, inzotu, istimpida, istripa 1, mugna, pista, pistapone, pistatzina, podha, ramatu, rebbatu Frases a iscríere li daet matana ◊ aite a si leare matanas pro sos pecos anzenos? ◊ leo paga matana istasero, prite mi papo su chi no suero (Sotgiu)◊ sa matana chi si leat est unu giogu a cunfrontu cun su prémiu ◊ bi ndhe cheret de matana a fàghere carvone!…◊ cun sa carena traza traza so a matana un'annu ◊ sas undhas no tzessant sa matana e sos bentos las písulant ancora Sambenados e Provèrbios smb: Mattana Ètimu itl. mattana Tradutziones Frantzesu obsession, tourment Ingresu nagging thought, trouble, torment Ispagnolu tormento Italianu rovèllo, travàglio, torménto Tedescu Sorge, Qual.
regíru , nm: reziru Definitzione su regirare, genia de ammàchiu, de dispraxere mannu, de pentzamentu chi no lassat asséliu po ccn. cosa chi si disígiat o chi no est andhada bene (pruschetotu in chistiones de amore) Sinònimos e contràrios dellíriu, dischíssiu / cdh. riciru Frases a fortza de preguntas, prenetas e regiros so reséssidu a bídere ue fint ◊ pupa, candho naras "Mamma!" pones a mamma in regiros! (G.Raga)◊ cun totu no mi atrivo, bell'e chi vivo cun tantu regiru ◊ tue ses cudha chi at postu in regiros a mie! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu chagrin d'amour Ingresu pang Ispagnolu cuita, pena Italianu spàsimo Tedescu Qual.
secacòro , nm Definitzione dannu e dispraxere mannu, de segare su coro Sinònimos e contràrios desacatu, digràtzia, istràssia, sciacu / crebacoro Frases a intèndhere custu secacoro si est assustrada e at nau chi candho càpitant custos dannos bi at petzi de isetare sa morte ◊ candho at bidu cussu secacoro che li sunt issias duas lacrimitas ◊ biendhe cussu secacoro in domo sua, si fit arressu in su lumenarju e sa muzere est iscapada a prànghere a curriolu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu déchirement, chagrin Ingresu torment Ispagnolu tortura, tormento Italianu stràzio Tedescu Qual.
torméntu , nm: tromentu, trumentu, trummentu, turmentu Definitzione css. cosa, de su chi si faet, chi acontesset o chi costat e faet sufrire a unu, chi dhu faet istare male; unu fàere cracu, airadu, meda, a pelea: si narat fintzes de unu sentidu forte, chi faet penare, sufrire Sinònimos e contràrios addorojamentu, addoroju, piantu, teroju / matana, tríbbulu / cdh. tulmentu | ctr. assébiu, gosa, pàsiu, spréviu Maneras de nàrrere csn: niedhu chei su t. = niedhu meda, píghidu; fàgheresi a unu trummentu, bufendhe = imbriagàresi, còghere Frases responne nessi tue a cussu trumentu de telèfono! ◊ si ne fit ridenne de totu sos trumentos e anneos chi si li leghiant in sas lampitzatas de sos ocros ◊ camino chirchendhe assentu e pasu atesu de sos turmentos de sa vida 2. sas àgheras si ponent in trumentu chi at a pàrrere note sendhe die ◊ fadiat trumentu a iscapiai is nuus de sa soga ◊ cussos no ant pasu, sunt semper a trumentu 3. cudhu bete ómine fit totu imbussulatu de pintzos niedhos che su trumentu 4. si che sunt aggrodhados in calchi bendhijolu e si sunt fatos a unu trummentu Tradutziones Frantzesu tourment Ingresu torment Ispagnolu tormento Italianu torménto Tedescu Qual.