albòre, albòri , nm: alvore, arbore, arbori, avrore Definitzione s'ora chi est cumenciandho a fàere die, chi si cumènciat a bíere, a fàere lughe su mengianu Sinònimos e contràrios abbréschida, abbreschidorza, alboriadórgiu, chentales, impodhile, ispanigada, nea, scampiadórgiu, spanigadroxu | ctr. ingalu, intríchinu, iscurigantina Maneras de nàrrere csn: ghetai arbori = abbrèschere, comintzare a fàghere die; missa de arbore = missa de chito Frases a chitzu a su primu albore est candho si pesat su bachedhu ◊ fendi e no fendi arboris portu su chetzi a moli (P.Siddi)◊ su massaju s'impunnat po arai candu ghetat arbori ◊ est arribbau chitzi chitzi, cumentzendi a fai arboris ◊ in su serenu alvore si coronat su chelu de lizos e de rosas… (M.Bussalay) Terminologia iscientìfica sdi Ètimu ltn. albore(m) Tradutziones Frantzesu aube Ingresu dawn Ispagnolu alba, amanecer Italianu alba Tedescu Morgendämmerung.

chentàles , nm pl: chinciales, chintales, chintari 1, chintzales, sintzalis Definitzione s'ora chi cumènciat a pònnere riga faendho die, abbreschendho; su colore sèmpere prus craru chi si biet in s'orizonte candho est acanta a fàere die e fintzes una genia de errigas de diferente colore chi si podent bíere in s'aera faendho die o iscurigandho Sinònimos e contràrios abbréschida, abbreschidorza, abburiadroxu, albore, arborinu, chinta 2, nea, scampiadórgiu, spanigadroxu Maneras de nàrrere csn: a chentales, ponindhe chintales de die, betanno chinciales = orbescendi; sos chintales de su sero = sas umbras comente che abbàssiat e intrat su sole, iscurighendhe; su bentu de sos chentales = bentixedhu de ammengianu a chitzi Frases fit un'iscéntzia pretzisa chei su lugore de sos chentales ◊ cras manzanu, apena a sos chentales, sa nave ti aprontamus pro tucare ◊ no bi at note chi no at chintzales ◊ chintzale ruju a sole… intra linna, pastore! 2. dae sos chintales tuos ses andhadu in terighinos de ispinas Terminologia iscientìfica sdi Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu aube, crépuscule Ingresu dawn, twilight Ispagnolu crepúsculo (matutino, vespertino) Italianu alba, crepùscolo, striature all'orizzónte Tedescu Morgendämmerung, Zwielicht.

grína, grínas , nf Definitzione su lugore chi si biet in is àrias, in su fundhale, candho est abbreschendho Sinònimos e contràrios grindha, nea, riga Maneras de nàrrere csn: pònnere grina, grinas = obrèsciri; mala grina = colore de chie est in cara mala; grina vona = cara bona, in colore, chi istat bene; giambare grina = cambiai bisura Frases connòschere ti cheria dae candho grina as postu in s'orizonte ◊ ealla sa grina imprelleada de lentore a prima lughe! ◊ est isetendhe sa grina de unu die prommissu e sonniadu ◊ candho ti pesas, grina, cun su sole chi potat ispannare custos oxos de fumu, de chixina? 2. cunzat torra sos ojos, perdet grina e si faghet a cara de chixina (P.Casu)◊ de grina det giambare dogni cosa, det alvèschere in coro s'isperàntzia ◊ unu mucatore niedhu l'imbólicat sa cara in grina de chera santa Sambenados e Provèrbios smb: Grina Terminologia iscientìfica sdi Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu la clarté de l'aube Ingresu the first light of dawn Ispagnolu aurora Italianu chiaróre dell'alba Tedescu Morgendämmerung.

«« Torra a chircare