Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

àbbila , nf, nm: abbile, àbbile, àbbili, àvile Definitzione unu de is pigiones prus mannos, papadore de petza / àbbila marina = àchili de pisci; acapiae s'àbbila = fàere 'meighina' (peràulas fortes) po chi s'à. no fatzat dannu a su bestiàmine Sinònimos e contràrios àchibi, ave Frases s'àbbile est lestra piús chi no bentu ◊ s'àbbile abbitat in sos montes altos ◊ s'àbbile bolat in altu isperiendhe in totue ◊ ancora faedhat forte e minetosu, che unu betzu àbbile in su nidu (A.Casula)◊ s'àbbile s'aferrat s'anzone intreu ◊ si ghetat a volu che àvile! ◊ in s’oru de mare s’intendhiant abbiles e caos a tírrios (L.Pusceddu) 2. candho est acapiada, s’àbbila non si podet pidigonae ca cinono si ndhe iscàpiat Terminologia iscientìfica pzn, aquila chrysaëtos Ètimu ltn. aquila Tradutziones Frantzesu aigle royal Ingresu golden eagle Ispagnolu águila real Italianu àquila reale Tedescu Steinadler.

àchibi , nf: àchila, àchili Definitzione unu de is pigiones prus mannos, papadore de petza / àchili de pisci = àbbila marina o fintzas achilonedhu, abbilastru; min. achiledhu, achiledha Sinònimos e contràrios àbbila, achiloni Frases che àchila at sullevadu s'ispíritu ◊ cussu portat su nasu a bicu de àchila! 2. si pregu, àchilis mannas, de fai artziai a su monti unu passirillanti! Terminologia iscientìfica pzn, aquila chrysaëtos Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu aigle royal Ingresu eagle Ispagnolu águila real Italianu àquila reale Tedescu Steinadler.

astorolía , nf: asturolia, atiloria, atoloria, atularia, aturolia, aturulia Definitzione genia de pigione mannu papadore de petza Sinònimos e contràrios ciciulia, cirolia, tziodhia, tzurudhia Frases falat calchi atoloria, o calchi tilibriu, dae su chelu ◊ in cuss'iscuru, a su túnciu de sa tzonca, o a sos tichírrios de s'atularia, mi pesaiant sos pilos in conca (S.Baldino) Terminologia iscientìfica pzn, milvus milvus Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu milan Ingresu kite Ispagnolu milano Italianu nìbbio reale Tedescu Gabelweihe.

atarúja , nf Definitzione genia de sustàntzia chi bogant is abes po sustentu de s’abe reina Sinònimos e contràrios estieri, galileu Terminologia iscientìfica sbs Tradutziones Frantzesu gelée royale Ingresu royal jelly Ispagnolu jalea real Italianu pappa reale Tedescu Gelee royale.

càu , nm Definitzione genia de pigione po su prus mannu, de mare e de oros de mare: in Sardigna che faet abbitu totu s'annu e totue (a/c: in mesu de duas vocales, sa /c/ de custu foedhu mantenet su matessi sonu: su cau, unu cau = nr. sucàu, unucàu)/ min. causedhu / c. braxu = una creze de c.; fàghere oju c. = befare Sinònimos e contràrios biscu 1, caone, corrocau, laru 2, ucau Frases su pensamentu si pesat lieru che cau asuba de is undas ◊ so intendhendhe chighígliu de caos bolendhe ◊ is caus marinus acabussendi cincidhant asuta de su soli 2. prommores chi mi as bidu disarmadu mi faghes oju cau pro abbusu Sambenados e Provèrbios smb: Cao, Cau Terminologia iscientìfica pzn, larus argentatus Tradutziones Frantzesu mouette Ingresu herring-gull Ispagnolu gaviota Italianu gabbiano reale Tedescu Silbermöwe.

concabbírdi , nf: conchidre, conchirde Definitzione genia de anade areste, anadi conca birdi o anade reale Sinònimos e contràrios bertigatza, cracaciola, testirde Terminologia iscientìfica pzn, anas platyrhynchos Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu canard souchet Ingresu wild duck Ispagnolu pato Italianu germano reale Tedescu Stockente.

cracaciòla , nf: cracaxola Definitzione genia de anade areste, anadi conca birdi o anade reale Sinònimos e contràrios bertigatza, concabbirdi, testirde Frases arribbant alliscinendi unas cantu cracaxolas chi si ghetant apalas de is tramatzus Terminologia iscientìfica pzn, anas platyrhynchos Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu colvert Ingresu wild duck Ispagnolu pato Italianu germano reale Tedescu Stockente.

estiéri , nm: istieri Definitzione genia de sustàntzia chi bogant is abes po nutrimentu a s'abe reina Sinònimos e contràrios ataruja, galileu Tradutziones Frantzesu gelée royale Ingresu royal jelly Ispagnolu jalea real Italianu pappa reale Tedescu Gelée royale.

galiléu , nm: garuleu Definitzione genia de sustàntzia chi bogat s'abe po sustentu a s'abe reina Sinònimos e contràrios ataruja, estieri Frases picabat sas partes de sas regras iscuras e sos cantos chi zuchiant galileu e los bocabat in sa bajone a caentare Ètimu srdn. Tradutziones Frantzesu gelée royale Ingresu royal jelly Ispagnolu jalea real Italianu pappa reale Tedescu Gelée royale.

reàle 1, reàli , agt, nf: riali Definitzione chi pertocat sa cosa, chi est cunforma a comente is cosas funt, chi si agatat abberu, chi est abberu; chi est de su rei, chi pertocat o apartenet a su rei; nau de unu, chi mantenet su foedhu, chi faet a si ndhe fidare; coment'e nf., sa ferrovia principale Sinònimos e contràrios veru / francu, sentzillu / régiu | ctr. ifidau, traitore Maneras de nàrrere csn: ómine reale = sintzillu, síncheru; tempus r. = deretu, su matessi mamentu chi si faedhat o chi si faghet, chentza bi àere àteru tempus in mesu tra càusa e efetu Frases sa prus zusta e reale, sa prima bandhera est custa! 2. cussu est un'ómini reali Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu réel, royal Ingresu real, royal Ispagnolu real Italianu reale Tedescu wirklich, tatsächlich, königlich, ehrlich.

tiloría , nf: (sa t. e var.= satiloría) cirolia tirolia, tirulia, toloria, torulia, turulia, tzirolia Definitzione astore runchininu, genia de pigione mannu papadore de petza; a logos est un'àteru pigione, piticu / pàrrere una turulia = (nau de unu) chi si chèsciat sempri, chi abarrat a su prangi prangi Sinònimos e contràrios astorolia, ciciulia, tziodhia, tzurudhia Frases eris sa turulia mi at abbutinadu sos pannos ◊ ancu che lu boghet sa tirulia! ◊ ancu lu bocat sa tirulia! 2. su pisedhu meu no tancat mai buca: paret una turulia Terminologia iscientìfica pzn, milvus milvus Tradutziones Frantzesu milan royal Ingresu kite Ispagnolu milano Italianu nìbbio reale Tedescu Gabelweihe.

tzirolía , nf: cirolia, tiloria*, tzirrulia, tzoloria, tzurrulia, tzurulia Definitzione genia de pigione mannu papadore de petza / ungra o franca de tzirolia = peónica, arrosa de padenti Sinònimos e contràrios astorolia, ciciulia, tziodhia, tzurudhia Sambenados e Provèrbios smb: Zirolia Terminologia iscientìfica pzn, milvus milvus Tradutziones Frantzesu milan royal Ingresu kite Ispagnolu milano Italianu nìbbio reale Tedescu Gabelweihe.

«« Torra a chircare