àbbila , nf, nm: abbile, àbbile, àbbili, àvile Definitzione unu de is pigiones prus mannos, papadore de petza / àbbila marina = àchili de pisci; acapiae s'àbbila = fàere 'meighina' (peràulas fortes) po chi s'à. no fatzat dannu a su bestiàmine Sinònimos e contràrios àchibi, ave Frases s'àbbile est lestra piús chi no bentu ◊ s'àbbile abbitat in sos montes altos ◊ s'àbbile bolat in altu isperiendhe in totue ◊ ancora faedhat forte e minetosu, che unu betzu àbbile in su nidu (A.Casula)◊ s'àbbile s'aferrat s'anzone intreu ◊ si ghetat a volu che àvile! ◊ in s’oru de mare s’intendhiant abbiles e caos a tírrios (L.Pusceddu) 2. candho est acapiada, s’àbbila non si podet pidigonae ca cinono si ndhe iscàpiat Terminologia iscientìfica pzn, aquila chrysaëtos Ètimu ltn. aquila Tradutziones Frantzesu aigle royal Ingresu golden eagle Ispagnolu águila real Italianu àquila reale Tedescu Steinadler.

àchibi , nf: àchila, àchili Definitzione unu de is pigiones prus mannos, papadore de petza / àchili de pisci = àbbila marina o fintzas achilonedhu, abbilastru; min. achiledhu, achiledha Sinònimos e contràrios àbbila, achiloni Frases che àchila at sullevadu s'ispíritu ◊ cussu portat su nasu a bicu de àchila! 2. si pregu, àchilis mannas, de fai artziai a su monti unu passirillanti! Terminologia iscientìfica pzn, aquila chrysaëtos Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu aigle royal Ingresu eagle Ispagnolu águila real Italianu àquila reale Tedescu Steinadler.

reàle 1, reàli , agt, nf: riali Definitzione chi pertocat sa cosa, chi est cunforma a comente is cosas funt, chi si agatat abberu, chi est abberu; chi est de su rei, chi pertocat o apartenet a su rei; nau de unu, chi mantenet su foedhu, chi faet a si ndhe fidare; coment'e nf., sa ferrovia principale Sinònimos e contràrios veru / francu, sentzillu / régiu | ctr. ifidau, traitore Maneras de nàrrere csn: ómine reale = sintzillu, síncheru; tempus r. = deretu, su matessi mamentu chi si faedhat o chi si faghet, chentza bi àere àteru tempus in mesu tra càusa e efetu Frases sa prus zusta e reale, sa prima bandhera est custa! 2. cussu est un'ómini reali Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu réel, royal Ingresu real, royal Ispagnolu real Italianu reale Tedescu wirklich, tatsächlich, königlich, ehrlich.

régiu , agt: réziu Definitzione de su rei, chi apartenet a su rei, fintzes de s'istadu Sinònimos e contràrios reale 1 Frases sa contonera rézia Tradutziones Frantzesu royal Ingresu royal Ispagnolu real, regio Italianu règio Tedescu königlich.

tiloría , nf: (sa t. e var.= satiloría) cirolia tirolia, tirulia, toloria, torulia, turulia, tzirolia Definitzione astore runchininu, genia de pigione mannu papadore de petza; a logos est un'àteru pigione, piticu / pàrrere una turulia = (nau de unu) chi si chèsciat sempri, chi abarrat a su prangi prangi Sinònimos e contràrios astorolia, ciciulia, tziodhia, tzurudhia Frases eris sa turulia mi at abbutinadu sos pannos ◊ ancu che lu boghet sa tirulia! ◊ ancu lu bocat sa tirulia! 2. su pisedhu meu no tancat mai buca: paret una turulia Terminologia iscientìfica pzn, milvus milvus Tradutziones Frantzesu milan royal Ingresu kite Ispagnolu milano Italianu nìbbio reale Tedescu Gabelweihe.

tzirolía , nf: cirolia, tiloria*, tzirrulia, tzoloria, tzurrulia, tzurulia Definitzione genia de pigione mannu papadore de petza / ungra o franca de tzirolia = peónica, arrosa de padenti Sinònimos e contràrios astorolia, ciciulia, tziodhia, tzurudhia Sambenados e Provèrbios smb: Zirolia Terminologia iscientìfica pzn, milvus milvus Tradutziones Frantzesu milan royal Ingresu kite Ispagnolu milano Italianu nìbbio reale Tedescu Gabelweihe.

«« Torra a chircare