cabussòni 1 , nm Definitzione genia de lobu betau a sa lavra de su cuadhu po dhu poderare firmu Sinònimos e contràrios cariasa 1, carighinu, cugurra 1 Terminologia iscientìfica ans Tradutziones Frantzesu tord-nez Ingresu barnacles Ispagnolu acial, badal Italianu torcinaso, cavézza del diàvolo Tedescu Maulknebel.
corrói , nm Definitzione unu de is tantos númenes de su dimóniu Sinònimos e contràrios demóniu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu diable Ingresu devil Ispagnolu diablo Italianu diàvolo Tedescu Teufel.
diàbulu , nm: diàulu, diàvulu, tiau Definitzione iat a èssere su male in persona, su cane mannu, èssere chi si ponet contras a Deus e a dónnia bene: sa gente, po mancu dhu numenare, dhi narat unu muntone de númenes chi tenent totugantos valore de male o malu o chi s'imperant a disprétziu; foedhu chi si narat frastimandho, o fintzes a css. cosa cun arrennegu Sinònimos e contràrios demóniu / anemigu, antzipirri, arremínciu, béstiu, coedhu, corroi, dincendu, foradenosu, maliche, mentzitissu, pudidinosu Maneras de nàrrere csn: intregadu dae sos diàulos = abbundhoradu, chi zughet bundhos; intregau a su diàulu = chi est dadu a fàghere male; basai matonis e cagai tiàulus = fàghere duas cosas chi sunt s'una contrària a s'àtera; pònnere su pede a su diàulu = perdonare, lassare andhare, no fàghere contu de un'ofesa o dannu Frases a su tàmbula tàmbula, a su rue rue, faghiat unu trechetu de totu sos diàulos ◊ nachi fit malu che chentu diàulos ◊ in s'iferru no bi at boja ne bundhu: sos diàvulos sunt in custu mundhu! (T.Ziranu) 2. diàulu de ispiju e chie l'at inventadu! ◊ ísci s'ebba, su diàulu chi ti at fata! ◊ diàulu de brullas, torràdemi su chi mi azis cuadu! ◊ diàulu de s'intranna chi ti at fatu, francu Deus e nostra Segnora! Sambenados e Provèrbios prb: su diàulu faghet padedhas e no sèmpere cobertores Ètimu ltne. diabolus Tradutziones Frantzesu diable Ingresu devil Ispagnolu diablo Italianu diàvolo Tedescu Teufel.
doènna , nf, nm: duena, duenda, duendu, duengu, duèngia, duenna Definitzione un'èssere de sa fantasia, pentzau a bortas coment'e malu, a bortas coment'e bonu; fintzes pantuma, persona làngia meda Sinònimos e contràrios dinghellu, fogliete, mascatzu, matzamurredhu, mauredhu, surtora / fada Frases Castedhu de Susu est acabbau a logu de cogas e duendas ◊ is umbras si avolotant coment'e duendas malas ◊ mannai cantat che doenna ◊ no agatant sa zanna pro intrare e pregant sos duengos a lis dare azudu ◊ innòi no nci at fantàsimas e mancu duendas ◊ duenna malarita, tui mi bollis bociri! 2. mi ndhe at furau su sentidu una duenda… Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu gnome, lutin Ingresu gnome, elf, devil Ispagnolu gnomo, duende Italianu gnòmo, follétto, diàvolo Tedescu Kobold.
incartài , vrb: incartare Definitzione imbodhigare cosa, pònnere in paperi; obbrigare a unu cun calecunu iscritu, fàere cuntratu; rfl. giare o impromitire s'ànima a su dimóniu; giogandho a cartas, abbarrare cun cartas in manu chi no cuncordant impare po pòdere serrare sa giogada Sinònimos e contràrios imbodhiai 2. su cuntratu dipendhiat de su tantu de sa robba: cun prus de dughentas chimbanta berveghes incartaias pro chimbe annos ◊ chie cheriat imparare un'arte s'incartaiat cun d-unu mastru pro unu tantu de annos 3. no fit un'istincu de santu, tiu Nigola, ma no fit mancu incartadu a su dimóniu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu envelopper Ingresu to come to a written agreement Ispagnolu envolver, encartar, encartarse Italianu incartare, obbligare uno con scrittura, fare un patto col diàvolo Tedescu in Papier einpacken, einen Vertrag schließen, sich dem Teufel verschreiben.