abballonàre , vrb Definitzione fàghere a ballones (nadu fintzas de sa pasta cariada faghindhe a panes pro tèndhere: sestare su pane) Sinònimos e contràrios abballai, allorumare, arrombulonai, arruedhulare, atuturae, imbodhiai | ctr. ilboligare, isòlbere Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu envelopper, rouler, enrouler Ingresu to roll Ispagnolu envolver, arrollar Italianu invòlgere, arrotolare Tedescu einpacken, zusammenrollen.

acabbanài, acabbanàre , vrb rfl: aggabbanare Definitzione pònnere o bestire su cabbanu Sinònimos e contràrios acaparronare, acavanai, acucullai, incaparonare, incapotai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu envelopper dans un manteau Ingresu to wrap up in a coat (s.o.) Ispagnolu poner el abrigo Italianu incappottare Tedescu einen Mantel anziehen.

imbodhiài , vrb: imbodhiare, imbodhicai, imbodhicare, imbodhicari, imbodhidai, imbodhigai, imbodhigare, imbolicare, imboligare, imbudhiai, imbulicare, immodhigare, impodhiai Definitzione fàere imbodhigos, pònnere sa cosa in paperi o àteru a manera de istare ammontada, badrada de su fritu o àteru, pònnere cosa, prus che àteru orrobba, paperi, lióngiu a inghíriu de àtera; cuncordare trampas, fàere calecuna cosa a dannu de s’àteru faendhodhi a crèdere una cosa candho est un’àtera Sinònimos e contràrios dimanare / imbogiare, trabojare, trobillai, trobodhicai / abbovai, abbuvonare, coglionai, colovrinare, imbusterai, improsae, ingannai, trampai | ctr. ilboligare Maneras de nàrrere csn: imboligare in… (carchi cosa) = imbudhiai cosa in mesu de àtera, cun àtera; imboligare a… (carchi cosa) = a ingíriu de àtera cosa, ma fintzas cun àtera cosa; imbodhicaisí in amori = cojare cun ccn. chi fossis no cumbenit Frases su bicarbonau impodhiadhu a paperi! ◊ custu est paperi impodhiau cun paperi! ◊ est chin sa pedhe imbolicada a s'ossu, debbiledhu ◊ sa fiuda fit imbodhigada in su mantu niedhu ◊ su grassu imbódhiat sa frissura e sos nerules de custa berbeche ◊ filo e imbódhigo lana 2. a s'imboligosu no impares a imboligare! ◊ su maistu tontu imbódhiat a craru e ponit in malítzia dogna clienti ◊ bengu a ti acumpangiai, a bortas chi no t'imbodhighint, a tui! Ètimu ltn. *involicare Tradutziones Frantzesu enrouler, rouler, envelopper Ingresu to wrap (up) Ispagnolu envolver, enrollar Italianu avvòlgere, invòlgere Tedescu einwickeln.

incaiciàre , vrb Definitzione intrare apare a istrintu, cracu, istringhendho forte Frases sas coloras s'incaíciant apare Tradutziones Frantzesu envelopper Ingresu to envelop Ispagnolu enrollar, envolver Italianu avviluppare Tedescu einwickeln.

incaparonàre, incaparronàre , vrb Definitzione betare, bestire su caparone, ammantare o bestire bene Sinònimos e contràrios acabbanai, acaparronare, acapotare, acavanai, acugudhare, ammantai, incapotai | ctr. innudare, iscuguzare Tradutziones Frantzesu envelopper dans un manteau Ingresu to cloak Ispagnolu encapar Italianu ammantellare Tedescu mit einem Mantel umhüllen.

incapotài, incapotàre , vrb: ingapotare Definitzione pònnere o bestire su capoto Sinònimos e contràrios acabbanai, acaparronare, acavanai, acugudhare, ammantai, incaparonare Tradutziones Frantzesu envelopper dans un manteau Ingresu to put an overcoat on Ispagnolu poner el abrigo Italianu incappottare Tedescu einen Mantel anziehen.

incartài , vrb: incartare Definitzione imbodhigare cosa, pònnere in paperi; obbrigare a unu cun calecunu iscritu, fàere cuntratu; rfl. giare o impromitire s'ànima a su dimóniu; giogandho a cartas, abbarrare cun cartas in manu chi no cuncordant impare po pòdere serrare sa giogada Sinònimos e contràrios imbodhiai 2. su cuntratu dipendhiat de su tantu de sa robba: cun prus de dughentas chimbanta berveghes incartaias pro chimbe annos ◊ chie cheriat imparare un'arte s'incartaiat cun d-unu mastru pro unu tantu de annos 3. no fit un'istincu de santu, tiu Nigola, ma no fit mancu incartadu a su dimóniu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu envelopper Ingresu to come to a written agreement Ispagnolu envolver, encartar, encartarse Italianu incartare, obbligare uno con scrittura, fare un patto col diàvolo Tedescu in Papier einpacken, einen Vertrag schließen, sich dem Teufel verschreiben.

trochigiàre , vrb: atrochillai, trochillai, troghillai, trochizare, troghizare Definitzione imbodhigare a istrintu a inghíriu, a lómboru, coment'e a acapiadura; su si mòvere coment'e a atrotigadura, a iscutuladas; atrotigare, furriare sa cosa o sa chistione Sinònimos e contràrios atrogai, trabojare, trebedhai, trogai, tronnire / folfigiare, fortzicare, profizare / ischirchinare, iscoitai | ctr. stroghillai Frases iap'èssi bófiu trochillai su trinciau cun is didus ◊ dhoi fiat unu coloru troghillau cun d-una píbera ◊ unu caboru si fiat troghillau a sa funi de sa cracida ◊ lompint a unu logu totu tupas de linna manna cun arrampus de orrú chi si troghillant in is cambas de su cuadhu ◊ fiat trochillendisí su concajoni ◊ portant s'arrosàriu trochillau in su brutzu 2. a cussa meurra dhi trochígio sa mola de su tzugu! ◊ ma chie ti cheret, a tie, archili trochizau?! ◊ sa trama est totu trochizada ◊ portat is cambas trochilladas: custu fillu est totu trochillau 3. si est sentia de scendiai e fiat trochillendisí ◊ si trochillat coment'e un'anguidha 4. no mi troghizes sas allegas! Tradutziones Frantzesu envelopper Ingresu to wrap up, to twist Ispagnolu marañar Italianu avviluppare, attorcigliare Tedescu Knoten.

trogài , vrb: atrogai, trogare Definitzione acapiare, mescamente imbodhigare una cosa a tantas bortas a inghíriu de un'àtera, fintzes in dossu, a un'arremu o àteru; in cobertantza, nàrrere o cuncordare trogas, imbodhigos, trampas / su pannixedhu o muncadori de trogai = mucadore de conca de acapiare in gatzile, a parte de apalas Sinònimos e contràrios prèndhere, imboligare, imbusciae / pinnicai / acordiolai, atrotixai, folfigiare, fortzicare, imbogiare, trobillai / ingannai, trampai | ctr. irboligare, isòlbere, strogai Frases dhis pariat chi fiat bèni trogau in d-una madassa mali cumbinada ◊ a su mortu dhi trogant is manus cun s'arrosàriu ◊ ndi est arrutu de cuadhu e, comenti portàt sa funi trogada, su cuadhu dh'at pigau a tragu ◊ tot'is duus si dh'iant trogada a su didu ◊ custu fiuverru est totu trogau 2. a su mortu dh'iant trogau in d-unu lantzoru ◊ su chi aciapat ingollit po si trogai is peis ◊ seus trogandusí sa conca primu de si dha segai! ◊ po su frius mi apu trogau cuss'arrogu de arrobba in su ciugu ◊ su mengianu ndi carastis coitendi de su letu, no abarrastis trogamí troga! 3. lah, chi po macu siast, chi mi trogu is gunnedhas gei dha bis sa festa!…◊ pigat una funi bèni trogada e iscudit in tot'is furrungonis 4. chini est chi dh'at trogada sa morti de cussus? ◊ dhi parit bellu chi a una pòbera tiàula mi dhi troghit una fàula po si papai is caboniscus? (L.Matta) Ètimu ltn. *torc(u)lare Tradutziones Frantzesu enrouler, rouler, envelopper, entortiller Ingresu to wrap (up) Ispagnolu envolver Italianu avvòlgere, attorcigliare Tedescu aufwickeln.

«« Torra a chircare