abbogài, abbogàre , vrb: abogai Definitzione fàere s'abbogau; nàrrere su chi unu tenet de nàrrere, nàrrere a boghe o fintzes solu fàere a bíere o arregordare in calecuna manera Sinònimos e contràrios aprontai 1, difèndhere, iscaressire 2. tenias it'e nàrrere e no ti ses abbogadu: andhe fatza sa chi as tentu!…◊ tue ses su primu chi ti ses abbogadu a ti dare su chi ti tocat ◊ aispeta ca in cue mi abbogo deo: Cussa est cosa chi no si faghet, ca no andhat bene! 3. po abogai sa durci cara tua istimada intregu su spédhiu in is alas de su bentu (E.Sanna) Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu objecter Ingresu to object, to come forward Ispagnolu abogar Italianu farsi avanti, obiettare Tedescu die Anwaltschaft ausüben, vertreten.

addaenànte, addaenànti , avb, prep: addainanti, addainnantis, addananti, addenanti, addiannantis, adenantis, daenante Definitzione logu: ue si abbàidat; tempus: avb. tempus apustis, su chi depet o depiat bènnere, prep. innantis, tempus innantis / addainanti meu, tou, sou = prus a innantis de a mimi, de tui, de issu; prus addainanti, tempus addainanti = itl. in séguito Sinònimos e contràrios ananti / innantis | ctr. addaesegus, aissegus, incuadas Frases candho caminas abbàida addainanti ◊ su logu chi naras tue ch'est addainanti: no bi semus galu assupridos 2. abbaidaiant addainanti de a issos ◊ prego imbenujadu addainanti a s'altare ◊ addenanti a sos ojos mi est passada che istinchidha de fogu ◊ addainanti meu no bi cherzo a neune ◊ s'imbenujeit addananti sou ◊ nàralis chi benzant addaenante meu! 3. custu l'at nadu addainnantis de mòrrere ◊ a tempus addainanti faghimus custu puru Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu en avant, avant Ingresu ahead Ispagnolu adelante Italianu avanti Tedescu vorn, später (Adv.), vor (Präp.).

iscaressíre , vrb: iscaretzire Definitzione agiummai coment'e a si ndhe bogare sa caratza, ammostare sa cara, bogai faci, foedhare a cara arta chentza bregúngia, cun atza; fintzes giare amparu a partzialidades Sinònimos e contràrios abbogare / racumandai Frases a unu de Tàtari mi so iscaretzidu e l'apo fatu a zigota: bi las apo cantadas bàtoro istrofas!… 2. ma chie ti at iscaressidu?, su píscamu?! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu affronter, braver Ingresu to face people boldly Ispagnolu encarar, afrontar Italianu farsi avanti, affrontare le persóne con coràggio Tedescu vortreten, entgegentreten.

trubàre , vrb: trubbare, truvare, turbare, turvare Definitzione fàere andhare, apretare po andhare (nau pruschetotu po is animales, ma fintzes po gente pigada coment’e animales, chentza arrispetu); portare su bestiàmene de una pastura a s'àtera; fàere essire a pígiu sa fera in cassa, fintzes su pische po piscare, istesiare, fàere istesiare, fintzes solu andhare; prnl. afracai, su si betare cun fortza contra a ccn. a iscúdere, mossigare, atumbare, incorrare o fàere àteru de male; nau in cobertantza de s'ómine, de su mascu, cobèrrere; fintzes nàrrere o atuare una cosa a unu candho no dha faet po su pagu interessamentu Sinònimos e contràrios sucai, tzitziare / atramudai / afarcai, agghegiare, assurpire, azachinare, crazugai, tzurricare / zúchere Frases pastores, truvade sas berveghes! ◊ sos canes si sunt betados a sa tupa pro trubbare sa fera ◊ commo no turbas prus sos pecos dae Costera ◊ trubba s'àinu, fàghelu andhare impresse! ◊ turvaiat sos voes cun d-unu frúschiu chi ischiat isse ◊ su ventàriu aiat sichitu a turvare e a molinare sas framas 2. o luna maca, a ube ses turbandhe?! ◊ trubba a dainanti: bae, no istes ispetendhe! ◊ trubbachelu su bestiàmine, no mi che collat s'olia! 3. si li est trubbadu su trau e si no si fit fatu a bonu a si partare l'aiat mortu! ◊ ajó, ista masedu, cantu ti truvas daghi ti faedho! ◊ si mi est trubbadu a m'iscúdere, ma candho at bidu sa lepa at furriadu! Ètimu ltn. turbare Tradutziones Frantzesu pousser, conduire en avant Ingresu to spur, to conduct Ispagnolu aguijonear, ojear la caza Italianu stimolare, far andare, condurre avanti Tedescu antreiben, anstacheln.

«« Torra a chircare