Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

aberènza , nf Definitzione genia de erruca (e calagasu) chi si papat sa chera de s'abe in is casidhos Sinònimos e contràrios arrenze, ramedha, tanzolu Terminologia iscientìfica crp, galleria mellonella Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu fausse teigne de la cire Ingresu greater wax moth Ispagnolu tiña, polilla de la cera Italianu tignòla dell'àrnia, càmola del miele Tedescu große Wachsmotte

cobedína , nf: cubedina, coberina 1, cuberina, cubidina, cuidina, cupidina Definitzione mesu carrada, genia de istrégiu mannu a doas, prus che àteru sa metade de una carrada pitica segada in duos de traessu, po manigiare a sa binnenna, catzigare àghina, pònnere mustu; fintzes carratzolu / cubidinedha = zenia de umpuale de linna Sinònimos e contràrios bagione, tina / carraciola, cupoto Frases budhit che mustu in sa cobedina ◊ andat totu carrapa carrapa… est cumenti a una cubidina: chi arruit s'isciàsciat! ◊ ses a mustatzus de pilu aresti e a culu de cuberina! Terminologia iscientìfica stz Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu cuve Ingresu vat Ispagnolu tina Italianu tino Tedescu Bottich.

cóssiu , nm: cossu 1 Definitzione istrégiu mannu de terra o de pedra picada, tundhu o de àtera genia: impreau po samunare, po pònnere a papare a is animales e àteru; fintzes misura de chentu litros (segundhu su logu) Sinònimos e contràrios pica Frases teniat unu cóssiu aundi isciacuàt s'arrobba ◊ at chircau predas addestrias pro acontzare sos cóssios ◊ cantos butios ndhe as mandhadu a mie dogni annu incunzes cossos de binu nou! ◊ seis prontus a isceberai s'arritzu in su cossu, ma nc'ingurteis unu cammellu intreu! ◊ unu cossu est chentu litros 2. tenet unu carradellu de duos cossos Sambenados e Provèrbios smb: Cossu Terminologia iscientìfica stz Ètimu ctl. cocio Tradutziones Frantzesu baquet, tub Ingresu basin Ispagnolu palangana, tina Italianu tinòzza, catino Tedescu Waschbecken.

cubòne , nm: cuboni, cupone, cuponi Definitzione carrada manna a unu fundhu (cuponi isciundau) o fintzes genia de bàrcia adata po pònnere s'àghina istrecada a budhire po fàere su binu: fintzes carrada etotu Sinònimos e contràrios budhidórgiu ! carrada, cua 1 Maneras de nàrrere csn: pònnere sa ua catigada in c. = incubonare; bogare su mústiu de su c. pro lu pònnere in sa cuba = iscupu, iscubonare; dare c. a sa ua = lassare sa ua catigada in su cubone a budhire unu tantu de tempus; èssiri unfrau coment'e cuponi = ufradu a casidhu, dispiàghidu, annicadu meda Frases su mústiu budhit in sos cupones ◊ a su mústiu si li podet dare prus o prus pagu cubone, segundhu su binu chi si cheret fàghere ◊ su mústiu in su cuboni tocat a dhu murigai unas cantu bortas Sambenados e Provèrbios smb: Cuboni Terminologia iscientìfica stz Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu grande cuve de fermentation Ingresu big vat Ispagnolu tina Italianu gròsso tino da vinificazióne Tedescu großer Weinfaß.

frèa 1 , nf Sinònimos e contràrios beca 1, tíngiu Frases si corco in letu o mi setzo mi sero su manighinzu de custa frea Tradutziones Frantzesu teigne Ingresu tinea Ispagnolu tiña Italianu tigna Tedescu Grind.

intingiadúra , nf Definitzione su s'intingiare, su dannu de sa tíngia Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu action de prendre la teigne Ingresu tinea damage Ispagnolu el coger la tiña Italianu intignatura Tedescu Mottenfraß, Mottenloch.

intingiàe, intingiài, intingiàre, intingiàri , vrb: intinzare Definitzione carrigare de tíngia, genia de bobboi niedhu chi ponet a is matas e a is erbas in is puntas modhes o, segundhu, fintzes a is animales; in cobertantza, fintzes carrigare de àteru cunsiderau dannosu o pagu praghillosu Sinònimos e contràrios impestai 2. su cani tuu fut carriau de púlixi e nd'at intingiau is mius puru (G.Mura)◊ is gerrunaderis funt intingiaus de dépidus, sentza mancu un'ispera!◊ depit èssi berus ca mi torru a intingiai cun d-un'ómini… abarru fiuda! Tradutziones Frantzesu prendre la teigne Ingresu to affect with ringworm Ispagnolu coger la tiña Italianu intignare Tedescu von Motten zefressen werden.

ramèdha , nf Definitzione genia de erruca chi faet in is casidhos (galleria mellonella); greme longu, pilosu e grussu, chi faet in terra; in cobertantza, sa natura de su piciochedhu Terminologia iscientìfica crp Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu chenille Ingresu palmer, worm Ispagnolu tiña (oruga) Italianu bruco della farfalla dell'àrnia Tedescu Raupe, Wurm.

timanzàle , nm Definitzione genia de maladia in sa pedhe Sinònimos e contràrios asserra, iscata Terminologia iscientìfica mld Tradutziones Frantzesu teigne Ingresu tinea Ispagnolu tiña Italianu tigna granulata Tedescu Grind.

tína , nf Definitzione genia de istrégiu mannu a doas, prus che àteru sa metade de una carrada pitica segada in duos a istúturu, po manigiare a sa binnenna Sinònimos e contràrios cobedina, trégiu Terminologia iscientìfica stz Ètimu ltn. tina Tradutziones Frantzesu cuve, baquet Ingresu tub Ispagnolu tina Italianu tino, tinòzza Tedescu Bottich.

tíngia , nf, nm: tinza Definitzione genia de mugheru, maladia de sa pedhe; genia de bobboi pitichedhedhu a bisura de preughedhu de tantas calidades e diferentes colores chi ponet a erbas e cambos modhes de mata; in cobertantza, cosa ifadosa meda Sinònimos e contràrios beca 1, frea 1, tíngiu, tirignolu / tizola Maneras de nàrrere csn: t. arrúbia = maladia chi ponet a sa foza de su trigu faghindhechelu sicare innantis de su tempus; t. niedha = sa chi ponet a sa fae in su coromedhu e in su corrúntzulu e los faghet aurtire Frases si s'imbídia fit tinza tiaimus èssere totugantos tinzosos Sambenados e Provèrbios prb: chini tenit bíngia tenit tíngia Terminologia iscientìfica crp Ètimu ltn. tinea Tradutziones Frantzesu teigne Ingresu ringworm Ispagnolu tiña Italianu tigna Tedescu Grind.