babbài , nm Definitzione títulu chi a logos ancora narant a su babbu, o fintzes a su sorgu; títulu de arrespetu chi si narat a ómines mannos, preides, dutores; in s'antigóriu fut su númene chi is Sardos giaiant a Deus comente arresurtat de su témpiu de Antas (in is montes tra Iglésias e Fluminimagiore) Sinònimos e contràrios babbu / bae 1, tziu Frases candho babbai torrat dae monte ti at a contare cosas de ispantu ◊ tue a Deus tenes a babbai e no cheres in s'ànima unu neu (Piras)◊ si bolis a mei a mulleri domanda a babbai! ◊ ajaju at lassau sa sienda a babbai e babbai dh’at lassada a mei 2. babbai Casu at furriadu sa Divina Cummédia de Dante in limba sarda ◊ babbai Antoni, a bos ndhe comporades de trigu? Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu papa, monsieur Ingresu sir Ispagnolu papá, don Italianu babbo, signóre Tedescu Vater, Papa, Herr, Gott.

don , nm Definitzione títulu chi si giaiat a ómines de famíglia nóbbile sarda e acumpangiaiat su númene: oe si giaet a is preides e acumpàngiat prus che àteru su sambenau Sinònimos e contràrios donnu, musti Frases a bortas si daet "Don" e "rughe" a chie zughet s'ingannu ◊ sos de cussa famíllia tenent su "don": Don Pepinu, Don Zuanne Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu don, abbé Ingresu don Ispagnolu don Italianu don Tedescu Don.

dónu , nm Definitzione cosa, bene, chi si faet a dadura, chentza nudha in càmbiu (si no est fatu cun iscopu); calidade bona, capacidade chi no dipendhet de imparu ma chi si tenet de naturale; su pl. sos donos funt s'oraria (is sinnalis o donatia) chi su cojuau nou giaet a sa fémina Sinònimos e contràrios dàdiva, donatia, presente, regalu / donesa Maneras de nàrrere csn: in donu = chentza paga, a regalu; papadonus = amantiosu de regalos, chi istat apitendhe regalos Frases bellu, mih, su donu chi li at dadu sa sogra a sa nura! ◊ a s'isposonzu ant fatu donos meda e bonos ◊◊ su donu inturpat a chie giuchet sos ocros apertos e irvortat fintzas sas paràgulas de sos giustos (Es.) 2. si no tenet su donu, ite nachi at a cantare a poesia! ◊ funt medas is donus chi tenit de natura, cussu ◊ Deus no mi at dadu cussu donu 3. si Deus favoressit s'annada, po Santuanni ti fatzu domanda e ti dongu is donus de òru ◊ sos de domo sunt andhados a comporare sos donos 4. pro issu, malu no bi ndh'at, de binu, ca bufat sempre in donu e mai pagat! ◊ unu mandrone cun totu est annuzau ca no li dant a mandhigare in donu! Ètimu ltn. donu(m) Tradutziones Frantzesu cadeau Ingresu gift Ispagnolu don, regalo Italianu dóno Tedescu Gabe.

feminàju , agt, nm: feminàrgiu, feminarxu, feminarzu, femminàrgiu, femminarxu, femminaxu Definitzione chi o chie, ómine, est sèmpere in crica de féminas Sinònimos e contràrios abborsadori, afeminadu, bacasseri, bragheteri, ebbaresu, feminitu, pascidori, saboneri / ttrs. feminàgiu Frases cussu est sempri isfainau e dhi andant malus fragus: femminaxu e curridori, dhu bint in dógnia punta! ◊ cussu fit unu feminarzu chentza arresetu ◊ cussas funt èguas e issus feminaxus! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu don juan Ingresu rake Ispagnolu don juan Italianu dongiovanni Tedescu weibertoll, Frauenheld, Schürzenjäger.

«« Torra a chircare