Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

atachedhài , vrb: tachedhai* Definitzione fàere intacas, genia de segadedhas prus che àteru po singiale Sinònimos e contràrios intachedhai, intatzare, tacai, tacullare Tradutziones Frantzesu encocher Ingresu to notch Ispagnolu hacer muescas Italianu intaccare Tedescu einschneiden.

incràsta , nf Definitzione genia de segada o síngia chi si faet lassandho coment'e unu canaledhu; genia de buidedhu tra duas o prus cosas Sinònimos e contràrios imbaga, intaca, tachedha Tradutziones Frantzesu entaille, encoche Ingresu notch Ispagnolu acanaladura, ranura Italianu intacco, scanalatura Tedescu Einschnitt, Auskehlung.

incràva , nf Definitzione genia de segada manna po fàere a incàsciu calecuna cosa Sinònimos e contràrios arragata, intaca, intatzu, taca 2 / angina, argadóriu, àrgheda, elgatzu, gàrgaru, incartzu, ràglia 1 Terminologia iscientìfica fst Ètimu ctl. enclava Tradutziones Frantzesu entaille, jable Ingresu notch, croze Ispagnolu gárgol, jable Italianu intaccatura, caprúggine Tedescu Einschnitt, Gargel.

intàca , nf, nm: intacu Definitzione síngia fata a incàsciu o marcada fintzes a tinta mescamente po singiale e cun critériu precisu (es. sas i. de s'istadea, de su metro, de su càlibbru); dannu a sa salude, a s'onore, vítziu puru Sinònimos e contràrios tachedha / arragata, incrasta, incrava, intatzu, taca 2 / aciàchidu, màcia, taca 3 / peca Maneras de nàrrere csn: fàghere i. in carchi faina o chistione = fai meda, produsi un'efetu chi si bit, mannu de si biri; rispòndhere a s'intacu = a puntinu, bene meda Frases in s'istadea donzi intaca est chimbanta grammas, pesendhe a sa fine, e mesa líbbera a sa russa ◊ cadramissat fatendhe in terra tres palmos de intacu ◊ manos de atzàgliu mi ant prenu sa carena de intacos 2. torramus in palas ca est proghendhe, chi oje ndhe picamus intacu mannu! ◊ no apo mai furadu e ne mi che cherzo pònnere cuss'intacu! 3. bi ndhe faghet de intaca, cussu, seghendhe una roca a martedhu!…◊ bi ndhe faghet de intaca una criadura in totu cussa cosa de fàghere!… Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu gravure, égratignure, entaille, cran Ingresu incision, notch, scratch Ispagnolu incisión, muesca, tacha Italianu incisióne, scalfitura, tacca Tedescu Einschnitt, Schramme, Kerbe.

intacài, intacàre , vrb Definitzione fàere intacas, a intacas; fàere male tocandho s'onore de s'àteru, ponendho in giru numenada mala Sinònimos e contràrios atachedhai, intatzare Tradutziones Frantzesu encocher, entamer Ingresu to notch Ispagnolu mellar Italianu intaccare Tedescu kerben.

tachèdha , nf Definitzione genia de segadedha, a incàsciu longhitu fatu in cosa tostada segandhondhe un'apenas a istúturu Sinònimos e contràrios intaca, trapada Maneras de nàrrere csn: comporai a t. = a dépidu (a marcare in libbereto); agatai a unu sa t. sua = agatàreli su pecu, su puntu débbile Frases po allistai su chi bendiat usàt is tachedhas ca no fiat bellu a iscriri ◊ is tachedhas mannas in s'arromana funt is chilus, is piticas duxentus grammus Tradutziones Frantzesu gravure Ingresu notch Ispagnolu entalladura Italianu intàglio Tedescu Schnitzerei.

trapadúra , nf Definitzione su trapare; su trapai; genia de segada, de aperta, de istampu, fintzes puntu de ricamu (t. a àrgias, a culurgionedhos, de filei a naischedhas, a s'ingresa) Sinònimos e contràrios secada, trapada / istampadura Frases zughet sos pes insambentados dae sas trapaduras de sos zelones Ètimu ctl. trepadura Tradutziones Frantzesu fente, coupure Ingresu notch, piercing Ispagnolu incisión, agujero Italianu incisióne, strafóro Tedescu Einschnitt, Bohrung.

trapàre , vrb Definitzione fàere segadas o trincos a lepedha, a gurtedhu, o fintzes segare a sola si est cosa tostada o frida Sinònimos e contràrios intacugliare, ispitighedhare, sacai / trapai* Frases si trapat s'olia pro la cufetare, sa castanza pro l'arrustire ◊ su fritu mi at trapadu totu sas manos ◊ s'impastu tropu rassu si trapat, comente assutat, si no est abbadu meda 2. adhae si bidet una lughe atzesa tremulendhe che oju lagrimosu in tundhu in tundhu trapendhe sa note (G.Fiori)◊ su dolore punghet e trapat carres e sentidu Tradutziones Frantzesu graver, entailler, fendre Ingresu to engrave, to notch, to cleave Ispagnolu incidir, hendir Italianu intagliare, incìdere, fèndere Tedescu schnitzen, einschneiden.