Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

amminudài , vrb: amminudare, amminujare Definitzione firchinare, segare, fàere a minudu, a orrugos piticos Sinònimos e contràrios irminujare, ispiculedhare Frases amminuja sa preda chin sa matza e lassatila!◊ segamos sos rampos sicos e los amminudamos a bistrale ◊ mammai est amminudandhe unu pudhu pro sa chena Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu morceler, débiter Ingresu to break into pieces Ispagnolu trocear Italianu spezzettare Tedescu zerstückeln.

arrogài , vrb: arrugae, orrogai*, urrugare Definitzione segare, fàere a orrugos, a bículos, bogare de pare Sinònimos e contràrios agigotare, ifasciare, isciasciai, iscorriolare, istuturai, ruciare, secare, staulai, stronciai, truncai Maneras de nàrrere csn: arrogai su batísimu a unu = zenia de mineta: bisestrare, pònnere istrópiu; arrogaisí sa mola de su tzugu = rúere male meda, iscollàresi Frases depu segai linna, ca oi chi no arrogu cancuna cosa mi tzacu! ◊ lassamí andai, deghinou arrogu totu! ◊ s'imbírdiu si arrogat in milla incuedhedhus 2. si ti pigu ti arrogu su batísimu: ti fatzu a fitas! ◊ sa morti de sa mulleri dh'iat arrogau su coru e su pentzamentu Tradutziones Frantzesu casser, briser Ingresu to break Ispagnolu quebrar, romper Italianu rómpere, infràngere Tedescu zerbrechen.

atochiàre , vrb: atzochiare, atzuchiare Definitzione tzucare, andhare o intrare a unu logu cun fuliesa e fortza, prus che àteru po fàere male, furare Sinònimos e contràrios lòmpere Frases su marzane fit a rodeu in chirca de atzochiare a sos crapitos ◊ issu fit sèmpere su primu a atzochiare a mesu de s'abbolotu Tradutziones Frantzesu faire irruption Ingresu to break into Ispagnolu irrumpir Italianu irrómpere Tedescu eindringen.

disuníre, disuníri , vrb Definitzione iscrobare, illobare, istacare, istesiare s'unu de s'àteru, una cosa de s'àtera Sinònimos e contràrios iscrobare, scuncordai | ctr. aunire Tradutziones Frantzesu désunir Ingresu to break up Ispagnolu desunir Italianu disunire Tedescu trennen.

ifundhàre , vrb: ilfunnare, irfundhare, isfundai, isfundhare, sfundai Definitzione segare, bogare o abbasciare su fundhu de unu trastu; segare matas de fundhu (cantu prus in bàsciu, fintzes a paris de terra), bogare de arraighinas Sinònimos e contràrios issundhare, sciundorai Frases no poto pònnere passu chi no s'isfundhat su terrinu in pes ◊ si ti seis in sa cradea su pesu tou l'irfundhat ◊ si li lompet a faladas de pè l'irfundhat su paneri! 2. élighes, chercos, totu ant isfundhadu: su monte chei su campu est resultadu (B.R.Carbone)◊ sa binza betza isfundhandhela! ◊ sas arvuritas si ndhe isfundhant dai s'arzola e si che achedhant in sulcos ◊ su bentu paret chi ndhe isfundhet sos chercos ◊ custa figu si no dat frutu ifundhandhela! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu défoncer Ingresu to break the bottom of, to mow Ispagnolu desfondar, cortar a ras del suelo Italianu sfondare, tagliare raso tèrra Tedescu den Boden ausschlagen.

illeuràre , vrb Definitzione istrecare is leas in sa terra arada o arandho Sinònimos e contràrios illocinare, ischelviare, launai, sleorai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu briser, écraser les mottes Ingresu to break clods Ispagnolu desterronar Italianu rómpere le zòlle Tedescu umgraben.

immutzurràre , vrb: irmuciurrae, irmutzurrare, ismutzurrare, smuciurrai Definitzione segare cosa (longa) a incurtzadura, lassandhondhe unu tretu Sinònimos e contràrios arrogai, ilmutzare, ilmurrutzare, immutzudhare, irmurtzinare, ismesujare, ispuntai, istuturai, mutzurrare, truncai Frases ant immutzurradu sos ozastros pro los iferchire ◊ si si che sicat cussa inferchidura restas unu pirastru ismutzurradu ◊ su molinedhu che l'at immutzurradu su pódhighe mustradore destru Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu rompre, casser Ingresu to break Ispagnolu romper, partir Italianu spezzare Tedescu brechen.

irdentàe, irdentàre , vrb: isdentai, isdentare, sdentai Definitzione bogare o pèrdere dentes Sinònimos e contràrios ilmarruncare | ctr. indentie Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu édenter Ingresu to break the teeth Ispagnolu romper, perder, sacar los dientes Italianu sdentare Tedescu die Zähne verlieren.

irrutiàre , vrb Definitzione trebballare sa terra de no èssere prus unu rutiu Sinònimos e contràrios rúpere Frases cherzo sa terra mia pro l'irrutiare e la pienare a binza e àrvures de olia Tradutziones Frantzesu défricher Ingresu to break up Ispagnolu roturar Italianu dissodare Tedescu urbar machen.

isarrigài , vrb Definitzione fàere male, pònnere dolore a is errigos (tretu bàsciu de s'ischina) Sinònimos e contràrios iderrigari, illumbai, illumbedhare, irrenare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu éreinter Ingresu to break the back of (s.o) Ispagnolu desriñonar Italianu direnare Tedescu lendenlahm machen.

iscarbàre , vrb: iscarbiare, iscarviare Definitzione iscambare, segare o iscosciare is carbas, is cambos mannos de is matas; fintzes iscúdere a carba, pigare a cropos de nae Sinònimos e contràrios irbrancare, iscarbiedhare, strassalai Frases mai ne tronos e ne lampos ant pótiu iscarbiare unu bratu foziu de cussu chercu 2. sas cambas de sos éliches, gàrrigas de nibe, no aiant réghiu a su pesu e cada tantu si bidiant pendhendhe iscarbiadas 3. zuchiat sos ocros iscarbiaos de dolore Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu abattre Ingresu to break Ispagnolu descuajar Italianu schiantare Tedescu ausreißen.

ischerbicàre , vrb: ischerbigare, ischervicare, ischervigare, ischervixare, iscrebigare 1 Definitzione segare sa mola de su tzugu, iscúdere su pistidhu a terra; andhare peri su logu (nau cun tzacu), andhare male, currendho de pòdere orrúere, bagamundhare de unu logu a s'àteru / logu ue si b'ischérvigat sa craba = malu, trotu meda chi no fait a dhui passai Sinònimos e contràrios igerbedhare, isperrumare, ispistidhare, issuludrare, scerbedhai, scerbigai Frases l'aiant agatadu ischervijadu ca su cadhu l'aiat isbatuladu a terra ◊ chene nos ischervicare, nche colaimus in mesu de gurutinos e astrintòglios 2. no bi at bisonzu chi l'ingote, sa mente mia, pro ischervigare (G.Ruju)◊ cussa boza tenza de m'ischervigare, cantu tenzo boza de cussa cosa! ◊ e a ue si ch'est ischerbigadu, cust'àinu, chi no lu poto agatare?! ◊ chi si esseret ischerbicau isse, a chircare! ◊ su tazu si ch'est ischerbicau dae su trèmene a s'abba ◊ cussos bolliant giuntos apare a giuale de figu e iscrebigados, gente deasi!… Ètimu ltn. *excervicare Tradutziones Frantzesu se casser le cou Ingresu to run helter-skelter, to break one's scruff Ispagnolu romper el pescuezo, abalanzarse Italianu fratturarsi la collòttola, scapicollarsi Tedescu sich den Nacken brechen, Hals über Kopf hinunterstürzen.

iscollài , vrb: iscollare, iscolliare, iscrollare, scoliai Definitzione andhare a passare o fragassare in is iscóglios; segare sa mola de su tzugu, orrúere male de s'istrupiare, andhare male, fàere sacrifícios po calecuna cosa / i. su pudhecu = comintzare sa domadura, abbituare a agguantare sa fune in trugu, avesare a si lassare pigare a fune Sinònimos e contràrios istraventare 2. in d-unu pennente, làssinat su zuvu e unu boe s'iscrollat e morit ◊ bi at zente gai fortunada chi ndhe faghet a cadhu e a pè e no s'iscollat ne truncat s'ischina! ◊ si puru no ti cheres iscollare, t'iscollas, si tantu est destinadu ◊ ite fadu chi nos at giutu a nos iscollare cojuèndhennos!…◊ daghi s'iscollant in sa ruta mala giamant su carru a los gíghere a pala (Cubeddu) 3. Pitanu in s'oru de su cuile dhue teniat su palu apósitu po iscollare cadhos Tradutziones Frantzesu s'échouer, se casser le cou, Ingresu to break one's neck, to hinder, to spoil Ispagnolu fracasar, rompersepartirse la crisma, estropear Italianu incagliare, rómpersi l'òsso del còllo, rovinare qlc Tedescu stranden, den Hals brechen, beschädigen.

isconsiminzàre, isconsimizàre , vrb: iscosciomingiai, iscossiminzare, iscossimizare, iscossomingiai, iscussimintzare, iscussiminzare, scoscimingiai Definitzione bogare de pare, iscosciare, illascare, guastare male una cosa, nau mescamente de is peis o cambas de unu trastu; fàere dannu Sinònimos e contràrios destrui, dissantarare, ildeossare, irgangalistae, isbabbarrare, iscadapiare, iscunsertare, istracassare, istraessare, scannugai, scosciai | ctr. conziminare, ingrauciare Frases si che la fúrrias gai, cussa cradea l'iscossiminzas, totu! 2. donzi note l'iscrujuraiat s'àitu e chin sa robba l'iscussimintzaiat su semenatu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu dégonder, disjoindre Ingresu to unhinge, to break up Ispagnolu romper, destrozar Italianu sgangherare, sconnèttere Tedescu aus den Angeln heben, aus den Fugen bringen.

iscratzàre , vrb Definitzione segare a tiradura e isperradura, a iscórriu, naes, cambos e cosas deasi (fintzes bestimentu in sa cosidura) Sinònimos e contràrios ilgratzare, iscosciai, scascellai Frases no pighes a cussa camba ca est fine e ndhe l’iscratzas! ◊ comente mi so imbassiadu mi apo iscratzadu sos pantalones in mesu de ancas ◊ su limone si ndh'est totu iscratzadu de cantu ndhe zughet: cheriat afurcarzadu! Tradutziones Frantzesu déchirer Ingresu to break by drawing Ispagnolu arrancar Italianu divèllere, scosciare Tedescu die Schenkel ausrenken.

iscumentàre , vrb Definitzione isconciare, betare apare (nau de màniga, èssere lasca, mòvere aintru de s'ogu de sa ferramenta) Sinònimos e contràrios irfàchere, isciasciai, isconciare, iscunsertare, isordulare | ctr. cumentare Frases sos coros cherent provaos e, candho benit, sa prova iscumentat cantu bi at ◊ irfriguraos in cada mermu, in cust’ísula nighedha che atramentu, iscumentant su rànchiu mutricore ◊ s'àinu chi t'iscumentet, a tie solu! 2. seo andhau a su ferreri po mi fàere una pariga de cotzas po mi cumentare su marrone, ca dhu tenio totu iscumentau (M.Deiana) Tradutziones Frantzesu effarer, disjoindre, défaire Ingresu to break up, to destroy, to dismay Ispagnolu deshacer Italianu sgomentare, sconnèttere, disfare Tedescu erschüttern, aus den Figen bringen, zerstören.

istruncài , vrb: istruncare, istrunciai, struncai Definitzione segare a truncadura, fàere a orrugos segandho prus che àteru chentza ferramenta, a comente essit, chentza precisione (chentza bòlere o bolendho) Sinònimos e contràrios arrogai, istuturai, truncare 2. cuss'arroghedhu de civraxu, tostau e istrunciau de segadura, parriat segau de su maistu de carrus! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu casser, briser Ingresu to break off Ispagnolu tronchar Italianu stroncare, spezzare Tedescu abbrechen.

istuturài, istuturàre , vrb: istuturrare, stuturai Definitzione iscúdere a tuturros de origas; truncare, fàere a orrugos, a tuturros, a bículos (grussos) Sinònimos e contràrios arrogai, immutzurrare, innànghere, ismugrare, istruncai 2. no dhi ant a istuturai perunu ossu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu rompre, casser Ingresu to break Ispagnolu partir, romper Italianu spezzare Tedescu brechen.

ruciàre , vrb: orrucrare, rucrare, rugare, rugiare, rugrare, ruxare Definitzione segare, fàere a orrugos; passare in mesu de unu logu, agiummai coment'e ispartzindhodhu in duos orrugos; imbistire a màchina a unu o ccn. cosa / rugare s'arresionu, s'argumentu = segare in curtzu su chistionu, lassare su chistionu a mes'incumentu, a rugos, chentza agabbadu Sinònimos e contràrios arrogai, atraessare, istruncai, secare / ingruxai / imbestire 1 | ctr. annànghere Frases s'istrada noa at rugadu su cumonale in duos ◊ custa linna cheret rugada ca est longa ◊ sa sorte ti at rujadu sos passos de sa vida ◊ no mi tratenzo e rugo s'argumentu 2. sas camineras rúciant zassos ruvosos ◊ no che rughes in mesu de su semenadu: cola a un'oru! ◊ chin custu viazu rucramus su mare ◊ che raxu at ruxadu rios, tancas, bidhas, serras ◊ in su caminu mi apunto pensamentosu candho mi ruxas ainnanti, pitzinna 3. sa cane l'at ruxada una màchina ◊ frànghedi a un'ala no ti rughent sas màchinas! Ètimu ltn. cruc(u)lare Tradutziones Frantzesu rompre, casser, traverser, heurter Ingresu to break, to cross, to run into Ispagnolu partir, cruzar, atropellar Italianu spezzare, attraversare, investire Tedescu brechen, durchqueren, überfahren.

salína 2 , nf Definitzione sale, ma nau in cobertantza in su sensu de degógliu, dannu mannu mescamente fatu a gente: mortes, disatinu mannu / ghetare sa s. a ccn. = pònniri in sali, ma nau in cobertantza in su sensu de dhi donai carda Sinònimos e contràrios abbasatu, arruina 1, desacatu, iscarramatzina, iscràsamu Frases odheu, inoghe che ant fatu sa salina: abbàida cussos duos mortos fatos a cantos! ◊ za bi l'ant fata sa salina, in campu: duos ómines ant mortu! Tradutziones Frantzesu carnage, ruine Ingresu break up, massacre Ispagnolu carnicería, masacre Italianu carneficina, sfacèlo Tedescu Blutbad, Verwesung.

«« Torra a chircare