abbeltudàre , vrb: abbertudare, abbirtudare, aveltudare, avertudiare Definitzione apèrrere is ogos ischidandhosi, ischidare, cumprèndhere; torrare in sensos, nau de unu chi si est dimajau, imbortighinau Sinònimos e contràrios irvertudare, ischidare, isvizuliare, scidai, solbèschere Frases su sonnu ischida, abbertúdadi un'istante! (G.M.Ruggiu)◊ su pitzinnu est abbarradu drommidu e pustis ora si est abbertudadu ◊ in s'assuconu ispasimendhe mi so dae su sonnu abbertudadu ◊ pro non pèrdere totu, sa mischina si fit avertudiata e aiat postu mente ◊ no est fàtzile a pessare chi nudha tet èssere piús che a prima, a ti aveltudare apoi de su chi est sutzessu 2. un'ora so istau mortu in terra: de poi mi ndhe so abbirtudau Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se réveiller Ingresu to wake (up) Ispagnolu despertarse Italianu svegliarsi Tedescu aufwachen.

ischidàre , vrb: ischitare 1, iscidae, iscidai, ischirae, issidare, schidai Definitzione acabbare de dormire; fàere passare o leare su sonnu, cricare de èssere prus abbistos, prus atentos / ind. imp. 1ˆ p. pl. ischidaemus Sinònimos e contràrios abbeltudare, abbitzare, irvertudare, isvizuliare, sciambullai, seguzare | ctr. dormire Frases tocat a ischidare chito su manzanu pro fàghere faina ◊ l'ant drommidu pro lu operare, s'iscuru, ma no bi at ischidadu ◊ si ndh'est ischidadu assuconadu ◊ su pitzinnu pariat ischidannesinne ◊ su pipiu paret iscidandhosindhe ◊ su megnanu mi ne issidant is pudhos cantanno 2. est arrivada s'ora de ti ndhe ischidare e de mustrare sa cara! ◊ prova a ti ndhe ischidare, o terra mia: promissas e isperas no isetes! ◊ fàghedi pagos passos ca t'ischidas! Ètimu ltn. excitare Tradutziones Frantzesu réveiller Ingresu to wake up Ispagnolu despertar Italianu svegliare Tedescu wecken.

seguzàre , vrb: siguzare, suguzare Definitzione mòvere, pesare, cumenciare a andhare, fàere mòvere, fàere pesare gente o bestiàmene, ischidare, fintzes fàere naschire sentidos o ideas; nau mescamente de pegus fémina, bènnere in more, cricare mascu / suguzàrendhe una cosa = bogaindhedha de ue est allogada, pònniri a tretu ca serbit o ca podit serbiri Sinònimos e contràrios birbillare, inciulai, insuai, tzuntzullare / ischidare, pesare, sciumbullai, simudhire, subuzare*, sumbuzare | ctr. achedare Frases sa terra pariat tremendhe che candho si suguzat su vulcanu ◊ eo siguzo chito onzi manzanu, in chirca de achipire ◊ su pastore est suguzendhe sa robba ◊ cussas nues chi ant forma de gigante, e si bident su sole suguzendhe, ista certu chi sunt assinetendhe una tempesta (P.Serra)◊ su pitzinnu fit drommidu ma apustis de duas oras at siguzadu 2. cantas boltas sa terra chi apeuto in s'ànima suguzat sos ammentos!…◊ sas campanas a repicu mi sunt suguzendhe fiotos de ammentos ◊ est chin s'aficu chi torret su beranu a suguzare ancora isperas noas (G.A.Salis) 3. a sa sue, si suguzat, li cheret betadu su berre ◊ sa sue est suguzada e no faghet a la bochire como 4. ndhe cheret suguzada sa frullana ca su fenu est de messare Tradutziones Frantzesu réveiller, mouvementer Ingresu to awake, to enliven Ispagnolu despertar, animar Italianu destare, risvegliare, movimentare Tedescu aufwecken, wieder erwecken, bewegen.

«« Torra a chircare