abbagnàre , vrb: abbangiai, abbangiare, abbanzare 1, bagnai* Definitzione istare o pònnere a modhe in s'abba, betare abba o cosas deasi Sinònimos e contràrios abbangiuledhai, abbanzulare, abbugnare, ifúndhere, insúndhere, isfúndhere | ctr. asciutai, frobbire Frases sas làgrimas a poju ndhe las umpro a las gíghere pro abbangiare sa terra ◊ torras po ti abbanzare in su frúmene ◊ istídhius mannus apitzus mi arruint e totu mi abbàngiu (G.Solinas) 2. at própiu meda e seu totu abbangiau ◊ sentza pasu so andhadu abbanzadu dai bidhias e nie cascu (T.Becciu)◊ in domu mia proit in dónnia logu: apenas istídhiat seu abbangiau! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu mouiller Ingresu to wet Ispagnolu mojar, bañar Italianu bagnare Tedescu naß machen.

ifúndhere , vrb: ifúnnere, ilfúndhere, infúndere, infúndhere, infundi, infúndiri Definitzione isciúndhere, pònnere in s’abba (o àtera cosa deasi), ispergiare o betare apitzu abba o cosas deasi (bastat chi siant modhes – es. fintzes oro o àteru metallu iscagiau –, o fintzes a pruine, faendho sa cosa de ‘ifúndhere’ a imbuscinadura); provare calecuna cosa, mescamente cosas chi dolent, chi costant, dificurtades / pps. ifustu Sinònimos e contràrios abbagnare, bagnai, inciundi, insúndhere, isfúndhere | ctr. asciutai, frobbire Maneras de nàrrere csn: fàghere a mossu infundhe = isciundi s'arroghedhu de su pani in sa cosa de papai e papai, fàghere ifundhindhe e manighendhe; ifúndhere su pódhighe in calecuna chistione = connòschere, proare, isperimentare una dificurtade Frases su pane de fresa si podet ifúndhere o manigare àrridu ◊ candho proet ifundhet su logu ◊ in tempus de calura andhat bene a s'ifúndhere pro s'ifriscare ◊ cun cuss'abba mi fia ilfustu ◊ in su giumpatógliu si potet colare chene nos ifúnnere ◊ ti dao s'arracada de prata ifusta in oro 2. tue faedhas gai ca in custas cosas no bi as mai ifustu su pódhighe! 3. apo manigadu pane a mossu infundhe in sa bagna ◊ s'ifundhet su biscotu in su gafè, in su late, fintzas su pane russu in su binu Sambenados e Provèrbios prb: daghi proet a totu infundhet Ètimu ltn. infundere Tradutziones Frantzesu mouiller Ingresu to wet, to dip Ispagnolu mojar Italianu bagnare, irrorare, intìngere, inùngere Tedescu eintauchen, bespritzen, benetzen, eintauchen.

insaliàre , vrb: issaliare, issalibare Definitzione pònnere salia, isciúndhere cun sa salia, fintzes ispudare Sinònimos e contràrios gruspire, imbusinare, ispudai, saliai 2. dogni nemigu l'at insaliada, dogni limba, ridendhe, l'at befada Tradutziones Frantzesu mouiller de salive Ingresu to insalivate Ispagnolu salivar Italianu insalivare Tedescu einspeicheln.

insaurràre , vrb: issaurrare Definitzione isciúndhere de saurra (orrosu), pònnere saurra, isciúndhere cun sa saurra Sinònimos e contràrios allentorire, issaghinare Frases custu manzanu chito mi so totu issaurradu colendhe in mesu s'erba Tradutziones Frantzesu mouiller de rosée Ingresu growing of dew Ispagnolu rociar Italianu formarsi della guazza, bagnare di guazza Tedescu Taubildung.

«« Torra a chircare