Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

ammunzàdu , pps, agt Definitzione de ammunzare; immarriu a tropu, chi at leau tropu múngia Sinònimos e contràrios istasidu 2. fuit totu sueradu, ammunzadu, istracu Tradutziones Frantzesu en mauvais état, mal en point Ingresu mistreated Ispagnolu agotado Italianu strapazzato Tedescu mißhandelt.

arropapanéri , nm Definitzione nau a befa, dutore malu, improdheri Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu mauvais médecin Ingresu bad doctor Ispagnolu medicucho Italianu medicónzolo Tedescu schlechter Arzt.

atrasétu , nm: trasetu Sinònimos e contràrios matratamentu Tradutziones Frantzesu mauvais traitements Ingresu maltreatment Ispagnolu mortificación Italianu mortificazióne, maltrattaménto Tedescu Beschämung, Mißhandlung.

bardàscia , nm Definitzione piciocu minore pagu de bonu, malu Sinònimos e contràrios cdh. stedhàciu Tradutziones Frantzesu mauvais garçon Ingresu nasty boy Ispagnolu niño travieso Italianu ragazzàccio Tedescu Schlingel.

bàtu 2 , nm Definitzione cunditzione, calidade / batire a b. malu, a malu b. = a puntu malu, a tretu malu, de istare male meda; si narat fintzas a bonu b. = bene Sinònimos e contràrios achitade, puntu 1 Frases a malu batu cun su coro ti apo lassadu trista e avilida ◊ die cun die, frades mios mi batint a batu malu ◊ semus a malu batu de su bisonzu! ◊ addaghi lu bido pedendhe sa limúsina mi batit a batu malu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu mauvaise condition, état mauvais Ingresu bad health Ispagnolu situación difícil Italianu condizióne (brutta), stato (cattivo) Tedescu schlechter Zustand.

cadhàtzu , nm Definitzione cuadhu malu, metzanu Tradutziones Frantzesu mauvais cheval Ingresu bad horse Ispagnolu gurrufero, resabio, sardesco Italianu cavallàccio Tedescu Klepper.

còco , nm Definitzione genia de pedra niedha chi apicant a sa cadenita po maia Sinònimos e contràrios pinnadedhu 1, sebeste 2. fit pranghenne chin donzi làcrima che coco, manna goi! Sambenados e Provèrbios smb: Cocco, Coco Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu petite bague qu'on porte sur soi, qui préserve du mauvais œil Ingresu jet ring against evil eye Ispagnolu azabache Italianu anellino di giavazzo cóntro il malòcchio Tedescu Gagatring gegen bösen Blick.

cumbéssu , agt, nm Definitzione chi est andhau male; cristianu trotu, chi no si cumportat a dovere Sinònimos e contràrios doltu, malacónciu, malandhadu, malu, managu, serronudu, traessu | ctr. bonu, giustu Frases cantadu za bos at su cucu in nae, ma si tirerat bentu a su revessu za torrades a mandhigare fae e a bos bestire su trastu cumbessu (G.Ruju)◊ so male cumbessu, totu dólimas a ossos 2. custu mundhu revessu, ereze, ascamilosu, at su coro pilosu pro èssere gai cumbessu? ◊ cussas cumbessas sont pipanne! ◊ proite l'ant fatu, cussos cumbessos a pònnere fogu? (N.Puggioni)◊ pro afrontare su cumbessu no bi cheret pungas, ma corazu e bolontade ◊ poita mi naras chi dèu seu poeta cumbessu?! ◊ cussu cumbessu mi at traitu! Ètimu ltn. conversus Tradutziones Frantzesu en mauvais état Ingresu foolish, in bad condition Ispagnolu gastado, quebrantado Italianu malandato, stólto Tedescu heruntergekommen, töricht.

fradhócu, fradhóncu , agt: afradhocu, frodhocu, frodhoncu Definitzione chi istat male meda, chi est totu male andhau, male postu de bestimentu; nau de unu po su fàere, chi est un'istrossa, improdheri Sinònimos e contràrios malacónciu, malecumbinau, malefraganau / ildeoltu, istramu Frases tanti gei no fiat fradhocu: ammaladiau in s'istoja pariat mortu! ◊ gei ses frodhocu, totu prangi prangi cun su muciàciu fintzas a genugus! ◊ gei ses frodhoca, comenti ti ses bistia!…◊ fradhocu ses, oi puru, ca no cumprendis mancu anca ses!◊ za fui istadu frodhoncu si aia tentu cussu male puru!…◊ ge ant a èssi fradhocus is giovunedhus in guerra!… Tradutziones Frantzesu en mauvais ou en piteux état Ingresu battered Ispagnolu malparado, maltrecho Italianu malcóncio Tedescu zugerichtet, zerlumpt.

fraganàu , pps, agt Definitzione de fraganare; chi istat male meda, chi est a malu puntu Sinònimos e contràrios afradhocu, malacónciu, traganau 2. in unu tempus male fraganau, pupughinau de runza, ite amus a messare?! ◊ fit iscurtu e totu male fraganau ◊ sunt ghiraos dae sa gherra totu male fraganaos, imbetzaos, nechidaos in totu Tradutziones Frantzesu en mauvais état Ingresu in bad shape Ispagnolu malparado, maltrecho Italianu malcóncio Tedescu zugerichtet.

ghelèa , nf Definitzione brulla mala, befa, giogu de martzocu; su burdellu chi si faet in logu de festa; genia de trumentu po ccn. cosa / a ghelea = in ziru Sinònimos e contràrios befa, belea, bergugna, gherda 1, isfrorígiu / carralzu / matratamentu Frases ant fatu sa ghelea de lu bèndhere a sa zustíssia, su bandhiu ◊ si, comente tzapadu ant sa manta, tzapadu aiant sa pessone mea, za mi l'aiant fata sa ghelea! (A.G.Solinas)◊ fit una ghelea chi li fint fachendhe pro illudratzare su lumen suo ◊ sas gheleas fràzicant su mundhu de malidade ◊ li apo cumbinau una ghelea chi si ndh'at a ammentare pro cantu durat! 3. Elias si l'intendhiat cun sa connada, ma custa ghelea no podiat istare sèmpere cubada Tradutziones Frantzesu plaisanterie de mauvais goût Ingresu bad joke Ispagnolu broma pesada Italianu brutto schérzo Tedescu schlechter Scherz.

ingéstu , nm: inzestru Definitzione genia de movimentu chi si faet prus che àteru cun sa manu, ma fintzes cun sa cara (mescamente cun is murros) po nàrrere o fàere a cumprèndhere calecuna cosa, o istrochendho, pigandho a befa; si narat fintzes de cosa cumenciada ma no acabbada, chi paret una cosa chi però ancora no est / pòniri o fai ingestus = istròchere; limba a ingestus = genia de limba totu fata a ingestus, manigiada po fuedhai cun is surdus Sinònimos e contràrios míngula Frases ca no ischiat sa limba naraiat totu a inzestros ◊ s'atori artista, istrocendu óminis e animalis e adatendu is ingestus, is fais e is boxis, rendit berideru su bisu, su pensamentu de chini iscrít ma no fait ◊ tenint ora fendi ingestus: a mimi no mi faint a timi! ◊ irrocos e inzestros vos vessint a un'isalenada Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu geste, grimace, mauvais geste Ingresu gesture (bad), grimace Ispagnolu gesto, ademán, desgaire Italianu gèsto, smòrfia, gestàccio Tedescu Geste, Grimasse.

intemperiàre , vrb Definitzione fàere tempus légiu; batire o fàere a influentza Sinònimos e contràrios temperare 2. ma at intemperiau, ocannu!… Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu faire mauvais temps Ingresu to be bad weather Ispagnolu hacer tiempo malo Italianu far cattivo tèmpo Tedescu schlechtes Wetter sein.

ispinzaméntu , nm Definitzione su ispinzare; su pitzigare de ogu Sinònimos e contràrios ispinzadura, oguliau 2. si creiat chi candho unu deviat cumintzare a allevare abe, pro àere bona sorte, unu casidhu lu deviat comporare, unu bi lu deviant regalare e unu lu deviat furare lassendhe una moneda ue bi fit su moju, pro no àere ispinzamentu o oju malu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu mauvais œil Ingresu evil-eye Ispagnolu aojamiento, aojadura Italianu malòcchio Tedescu böser Blick.

majínzu , nm Definitzione cosa chi iat a tènnere sa capacidade de fàere s'impossíbbile…: genia de majarzadoria, de fatúgiu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu conjurer le mauvais sort Ingresu superstitious practice Ispagnolu conjuro Italianu scaramanzìa Tedescu Beschwörung.

malacónciu , agt: malacontzu, malegontzu Definitzione chi est totu andhau male, béciu, tristu, chi istat male de salude, de carena, fintzes de àteru, nau de gente, de cosa Sinònimos e contràrios istraganau, sderessau / afradhocu, isambesciadu, isvanendhadu, malancinidu, malecumbinau, malefraganau, malibigau | ctr. folte, nobu, sanu Frases cantu murrunzu pro una cassiedha malegontza: si che l'aias frundhida!…◊ fit malegontzu in tota sa carena Tradutziones Frantzesu en mauvais état, en piteux état Ingresu battered Ispagnolu maltrecho, malparado Italianu malcóncio Tedescu zerrüttet.

malauràdu , agt Definitzione chi no portat bene, chi portat male Frases cue su cadhu faghet s'apupada: umbra malaurada si b'illongat e batit malu proe Tradutziones Frantzesu de mauvais augure, malencontreux Ingresu fateful Ispagnolu que trae mala suerte Italianu malauguróso Tedescu unheilvoll.

malésicu, malésigu , agt Definitzione nau de unu, chi est prenu de malesa, de sentidos e de fàeres malos, ma fintzes chi est malu a cumbàtere comente podet èssere un'animale chi si crisat Sinònimos e contràrios maléstigu, malimendhadu, malinnu, malu / ttrs. marésigu | ctr. bonu Frases zuighes malésigos, ite ndh'ischint de su proite de anzenas peleas? ◊ su grodhe, malésigu, essit a rundha in su litu ◊ zente malésiga: s'unu tentat de si manigare su de s'àteru! ◊ fogos malésigos ant distrutu totu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu méchant, mauvais Ingresu wicked Ispagnolu malvado Italianu malvàgio Tedescu böse, niederträchtig, schlimm.

malígnu , agt, nm: malínniu, malinnu, malíngiu, malinzu Definitzione chi o chie pentzat e faet male Sinònimos e contràrios malésicu, malu | ctr. bonu Frases o sarda zoventude, o sarda zente, Ichnusa sa terra ’e su nuraghe devet narrer: A fora su malignu e prepotente! ◊ bi at malinzos chi secuestrant sa zente ◊ po sa gente malíngia su mundhu est chene pache ◊ essidemiche dae nanti, zente maligna! Tradutziones Frantzesu mauvais, méchant Ingresu malicious (person) Ispagnolu maligno Italianu maligno Tedescu boshaft, Bösewicht, Schuft.

malintragnàdu, malintragnàtu, malintragnàu , agt, nm: malintrannadu, malintranniadu Definitzione chi o chie est malu, coment'e chi su male che dhu portet aintru de corpus, incarnau in is intragnas Sinònimos e contràrios intragnadu, malincorporidu, malintragna, malintranniu, malu / ttrs. marintragnadu | ctr. bonu, oneltu Frases tue no fis che grodhe dannarzu, malintrannadu cun s’intentu de fàghere male ◊ iscassu de carenale ma malintragnadu, de malíscia ndhe podiat bèndhere a àtere puru Ètimu spn. malentrañado Tradutziones Frantzesu mauvais, méchant Ingresu spiteful Ispagnolu maligno Italianu maligno, malèvolo Tedescu übelwollend, boshaft, Bösewicht, Übelwollende,