Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

benài , vrb: benare, venai Definitzione su essire s'abba de una vena, nau fintzes de su pèrdere sàmbene Sinònimos e contràrios mizai / bundhare, essire Frases andaus a biri sa miza de aundi benat s'àcua ◊ custas mizas benant àcuas bonas ◊ is sentidus prus bellus benant sintzillus de is intragnas de su coru (S.Mossa) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu jaillir Ingresu to gush (out) Ispagnolu brotar, manar Italianu sgorgare Tedescu sprudeln, strömen.

brotài, brotàre , vrb Definitzione su essire o bogare is cambos noos de is matas; su essire fora de s'abba de una vena Sinònimos e contràrios afroghedhare, apillonai, brionare, brionire, broculare, brundhire, ibbrotare, incorumedhai, puzonire, rebbrotai / benai, bundhare, tzurruare Frases est che àlvure chena piús brotare fruas ◊ sas àrbures sunt brotendhe linna noa ◊ bi at unu fiore brotendhe ◊ sas fruedhas sunt brotendhe torra 2. s'abba budhindhe ndhe brotat su bullu dae su labiolu ◊ ndhe brotat de abba frisca, cussa funtana!…◊ li brotaiat su sàmbene dae nares 3. e cantas curreladas ti faghias cantendhe cantu in coro brotaias! ◊ li brotat dae coro s'augúriu prus bellu ◊ incantos divinos brotat sa terra Ètimu ctl., spn. Tradutziones Frantzesu jaillir, prendre sa source, naître Ingresu to spring Ispagnolu brotar, manar Italianu scaturire Tedescu sprossen, quellen.

ibbrotàre , vrb: imbrotare, irbrotare, isbrotare Definitzione nau de is linnas, de is matas, su essire o bogare cambos noos; su naschire de calecuna cosa (fintzes de unu sentidu) Sinònimos e contràrios brionire, brotai*, essire, nàschere Frases dae ue ses irbrotadu, úmulu mannu? ◊ su beranu est torradu a ibbrotare 2. sos pensamentos ndhe imbrotant e si faghent a peràulas Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu jaillir, naître Ingresu to gush Ispagnolu brotar Italianu scaturire Tedescu entspringen.

ilborrocàre, ilborrochiàre , vrb: isborrocare Definitzione su essire, su cumenciare de calecuna cosa cun fortza, a s’airada, a meda, betare a terra, isconciare; fintzes foedhare male, a frastimos, pigare a boghes Frases càglia chi mi sicas! - ilborrocat sa rosa tota fele ◊ isborrocat riendhe a tota gana Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu sortir avec violence, jaillir, éclater Ingresu to pelt (down), to burst out Ispagnolu irrumpir Italianu erómpere, scrosciare Tedescu hervorbrechen, rauschen.

irrusciàre , vrb Definitzione essire a tzurros, benare a forte, a búdhidu Sinònimos e contràrios spendulai, spiciurrai, tzurrai Frases ancora li fit irruscendhe su sàmbene dai sa lanta 2. su perdonu beneitu irrúsciat dae sa fide che funtana (G.Fiore) Ètimu ctl. arruixar Tradutziones Frantzesu jaillir Ingresu to spurt Ispagnolu chorrear Italianu zampillare, sprizzare Tedescu hervorspritzen, sprühen.

iscopíe , vrb: iscopire, iscupire, iscupiri, scopie Definitzione nau de is matas, isparare, bogare cambos noos (nau de su frore, apèrrere) o, nau de una fortza, essire, tènnere isfogu; fuliare salia, ispudare, fàere essire (es. de una bartza, de un'istrégiu tirandhondhe su tupone)/ pps. iscopiu Sinònimos e contràrios brionire, brotai, sciogai / gruspiare, gruspire, ispudai / istupare Maneras de nàrrere csn: iscupiresila cun ccn. = pigaisidha cun ccn.; no iscupit cun su cuadhu e iscupit cun sa sedha! = si la leat cun chie no ndhe tenet curpa; iscupire s'imbreaghera = scexiai, isturdire s'imbriaghera; iscupire a prànghere = atacai a pràngiri Frases s'ógiu de sas piantas fit pienu de abbundhàntzia, pronta a iscopire sa vida novella (A.Casula)◊ sa méndhula in sa bassura iscopit prima a fiore ◊ sa linna in beranu in donzi foza iscopit unu frutu ◊ su chelu fut prontu a iscupire in nie e in fridura 2. si betant a su triballu po che iscupire su chi dhis rósigat a intro de cropus ◊ su benniolu, arrennegadu, si che dh'iscupit cun cudhu chi no ne tenet crupa ◊ cussu si che dh'iscupit cun megus ◊ no ischiat cun chie si che dh'iscupire!◊ at iscupiu s'arrennegu cun cià mullei 3. bai, no ti chescis, bai e no iscupas a celu, chi in faci no ti torrit sa salia! ◊ a fizu meu nodidu proite mi l'as atzotadu, proite mi l'as iscupidu?! 4. po abbae s'ortu iscopiaus su putzu Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu jaillir Ingresu to burst forth Ispagnolu brotar, escupir Italianu erómpere Tedescu ausbrechen.

mizài , vrb Definitzione essire abba, comente faet in is venas, in is funtanas Sinònimos e contràrios benai Frases in s'arroca mizat àcua frisca ◊ is làgrimas mizant de is ogus faendi surcus in is trempas impruinadas Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu jaillir Ingresu to spurt Ispagnolu brotar, manar Italianu sgorgare Tedescu quellen, sprudeln.

spiciurrài , vrb Definitzione essire a ciurrus, a tzurru, nau de sàmbene, abba o àteru deasi Sinònimos e contràrios irrusciare, ispinduai, tzurrai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu jaillir Ingresu to spurt Ispagnolu manar, brotar Italianu zampillare Tedescu hervorschießen.

tzurrài, tzurràre , vrb: ciurrai, tzurruare Definitzione essire a fortza, fàere a tzurru (nau de abba, sàmbene e cosas deasi); tzurrare si narat po ingurtire o bufare a intullu Sinònimos e contràrios benai, brotai, irrusciare, spiciurrai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu jaillir Ingresu to squirt Ispagnolu chorrear, surtir Italianu sprizzare Tedescu spritzen.