afitulàu , pps, agt Definitzione de afitulai; chi est totu fítulos Sinònimos e contràrios alzoladu, pabedhosu, pigotosu 2. sa bardúfula est totu afitulada Tradutziones Frantzesu grêlé, variolé Ingresu pockmarked Ispagnolu picado Italianu butterato Tedescu pockennarbig.
aperdiaméntu , nm Definitzione su pigare o bochíere a cropos de pedra, gherra a cropos de pedra; su pònnere pedras a pesu in pitzu de calecuna cosa Sinònimos e contràrios carranzu, predarjata Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu grêle de pierres Ingresu hail of stones Ispagnolu apedreamiento Italianu sassaiòla Tedescu Steinhagel.
beradítos , nm pl: biraditos, viraditzu Definitzione s'istentina fine / biraditos altarados = itl. ileite Sinònimos e contràrios beladitos, busellos, garaitzos*, iltentina, mannaditzus, stintinigu Terminologia iscientìfica crn Tradutziones Frantzesu intestin grêle Ingresu small intestine Ispagnolu intestino Italianu intestino tènue Tedescu Dünndarm.
filarítzu , nm: filuritzu Definitzione s'istentina fine / f. de angioni = sa córdula de s'angione Sinònimos e contràrios beraditos, busellos, garaitzos, iltentina, stintinigu, stintiritzu Terminologia iscientìfica crn Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu intestin grêle Ingresu small intestine Ispagnolu intestino delgado Italianu intestino tènue Tedescu Dünndarm.
gràndhile , nm: gràndhine, gràndili, grànnile Definitzione abba astrada a farinedhos piticos, chi betant is nues segundhu comente si agatant (ma ndhe podet fàere fintzes matucu meda) Sinònimos e contràrios làndini, landiredhu, ràndhine, ranzola, ranzudu Terminologia iscientìfica tpm Ètimu ltn. grandine(m) Tradutziones Frantzesu grêle Ingresu hail Ispagnolu granizo Italianu gràndine Tedescu Hagel.
grandhinàdu , pps, agt: grandhinau, granninatu Definitzione de grandhinare; nau de logu, chi est ammontau de gràndhine, totu gràndhine; nau mescamente de su pilu de is animales, chi est a marchighedhos de diferente colore, a ischecos Sinònimos e contràrios randhinadu / biscacadu, cacarru, incespiau, pintarinadu, pintolinadu 2. sa cara granninata de negros minoredhedhos lu fachiant assimitzare a sa ficumurisca ◊ mi est mancada sa pudha randhinada Terminologia iscientìfica clr Tradutziones Frantzesu grêlé Ingresu spotted, hailed Ispagnolu apedreado, granizado Italianu grandinato, picchiettato Tedescu gehagelt, getüpfelt.
grantzòla , nf: granzola Definitzione gràndhine minudu, a farinos, fintzes nie Sinònimos e contràrios gràndhile, làndini, landiredhu, ràndhine, ranzola Frases azes a bíere burrascas de granzola, abba e bentu Terminologia iscientìfica tpm Ètimu ltn. *grandeola Tradutziones Frantzesu grêle Ingresu hail Ispagnolu granizo Italianu gragnòla Tedescu Graupeln, Hagel.
landiredhàda , nf Definitzione iscutulada o nue de gràndhine Sinònimos e contràrios randhinada Frases sa landiredhada forti chi at fatu at atzumborau is màchinas chi at agatau foras Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu averse de grêle Ingresu hailstorm Ispagnolu granizada Italianu grandinata Tedescu Hagelschlag.
ortíciu , agt: antitzu, ortiju 1, ortitzu Definitzione chi est naschiu chentza lómpiu, chentza cumpriu: dhu narant de pipios, de animales (e de frutuàriu puru candho no lompet e ndhe orruet); si narat fintzes de cosa chi creschet pagu, a trebballu / ou ortíciu = criadu cun sa corza modhe, chena su pizu tostu Sinònimos e contràrios agurtitu, agurtiu / ingatzinau / agurtidura, aurtíngiu | ctr. cumpridu, lómpidu / imbénnidu, losanu Frases cani impressia catzedhus ortitzus Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu abortif, grêle Ingresu abortive, hard Ispagnolu abortivo, duro, penoso, premioso Italianu abortivo, stentato Tedescu abortiv, verkümmert, kümmerlich.
pabedhósu , agt: pebedhosu Definitzione chi portat pabedhas; afrantzesadu, malàidu de pabedhas; nau de su casu apenas fatu (fintzes de sa pedhe) chi est arrasposu, coment'e a granighedhos Sinònimos e contràrios afitulau, alzoladu, semosu / cdh. papidhosu Maneras de nàrrere csn: arrana pabedhosa = itl. ròspo; pàrriri una rana pebedhosa = zúghere sa cara fea de comente est totu a butonedhos che pigotosu Frases lu creiant pabedhosu, ma in cara no fit maltratu de pigota 2. unu pabedhosu malaitu mi cheriat cundhire, ischifosu! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu grêlé, variolé, syphilitique Ingresu pocked, syphilitic Ispagnolu picado, virolento, sifilítico Italianu pustolóso, butterato, sifilìtico Tedescu pustulös, pockennarbig, syphilitisch.
picotósu , agt: pigotosu Definitzione nau de ccn., chi portat sa pedhe totu a marcos de sa pigota Sinònimos e contràrios aggutau, pigotau / ttrs. vagliuradu Frases miràdela sa màschera: est sentza ojos, sentza orijas, pigotosa! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu grêlé, variolé Ingresu pocked Ispagnolu picado Italianu butterato Tedescu pockennarbig.
piscillíncu , nm Definitzione persona de carena pitica e débbile Sinònimos e contràrios atzegu, gàlinu Terminologia iscientìfica zcrn Tradutziones Frantzesu frêle, grêle Ingresu frail Ispagnolu endeble, delgado Italianu gràcile Tedescu schlanker und schwacher Mensch.
randhinàda , nf: randilada Definitzione su grandhinare; nue, iscutulada de gràndhine Sinònimos e contràrios grandhinada, grandilada, landiredhada, ranzudada Frases cun sas randhinadas no distruas su semenadu! Terminologia iscientìfica tpm Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu averse de grêle Ingresu hailstorm Ispagnolu granizada Italianu grandinata Tedescu Hagelschlag, Hagelfall.
randhinàdu , pps, agt Definitzione de randhinare; nau de su logu, chi dhue at gràndhine de comente ndhe at betau meda; nau de su colore de un'animale in sa pilidura, chi est a pintirighinos mannos de diferente colore Sinònimos e contràrios grandhinadu / cacarru, iscacadu, pintarinadu Frases tempus malu: oe at fintzas randhinadu 2. su logu est abbarradu randhinadu tota die, de cantu at fatu fritu a pustis de cussa nue de cosa 3. isfrunzas randhinadas de usciareu mudant su logu chi parent bandheras ◊ tenzo una pudha randhinada ◊ zughet sa cara randhinada de suore ◊ cussu logu est totu randhinadu de domos, fraighendhe in totue Tradutziones Frantzesu grêlé, tacheté, moucheté Ingresu hailed, punctuated Ispagnolu granizado, manchado, moteado Italianu grandinato, macchiettato Tedescu gehagelt, gesprenkelt, scheckig.
ràndhine , nm: ràndili, rànnine Definitzione abba astrada a suchitu, a granos (ma ndhe podet fàere fintzes cantu una nughe), chi betant is nues segundhu comente si agatant / su ràndhine de sa fodhe = genia de nodighedhu chi si faet in sa prabarista Sinònimos e contràrios gràndhile*, landiredhu, làndini, ranzola, ranzudu Frases sas nues, niedhas che titones, ràndhine e lampos iscàrrigant ◊ su ràndhine, mescamente si est maduru, faghet dannu Sambenados e Provèrbios smb: Randine Tradutziones Frantzesu grêle Ingresu hail Ispagnolu granizo Italianu gràndine Tedescu Hagel.