Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

demèda , avb Definitzione de tempus, de ora meda, de meda tempus a custa parte Sinònimos e contràrios daora Frases demeda est chi l'aimus acontzu cussu traste… torra segadu est! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu il y a beaucoup de temps Ingresu a long time ago Ispagnolu desde mucho Italianu da mólto tèmpo fa Tedescu längst, seit langer Zeit.

dispiàchiu , pps, agt: dispiàghidu, dispiàghitu, dispràsiu Definitzione de dispiàchere; chi est provandho dispraxere Sinònimos e contràrios abbrudhatu, amarguradu, annicadu, atassau, discuntentu | ctr. piàchiu / contentu, pregiau Frases si fiaus postus a arrí, perou sa cosa si fut dispràxia etotu 2. su sardu austesu puru at comintzau a mòrrede e seus totu dispràsios ◊ festus morendi de su sidi, andaus a circai àcua ma no nd'eus agatau e si ndi seus torraus dispràxius Tradutziones Frantzesu qui a beaucoup de peine Ingresu disliked, annoyed, sorry Ispagnolu disgustado Italianu dispiaciuto, contrariato Tedescu betrübt, traurig.

distèsa , avb Definitzione tratare una cosa o faedhare a sa d. = cun intertenimentu, a fundhu, naendho totu su chi dhu’est de nàrrere Frases s'algumentu si diat chèrrere tratare a sa distesa Tradutziones Frantzesu avec beaucoup de détails Ingresu diffusely Ispagnolu con detalles Italianu diffusaménte Tedescu ausführlich.

fantasiósu , agt Definitzione de sa fantasia, chi pertocat sa fantasia, chi est fatu a fantasia, pentzau, immaginau; chi paret cosa de fantasia de cantu est bellu, ispantosu Sinònimos e contràrios ispantosu, meravizosu, pantasiosu Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu qui a beaucoup d'imagination, fantastique Ingresu fanciful Ispagnolu fantasioso Italianu fantasióso, fantàstico Tedescu phantastisch.

fumentài, fumentàre , vrb: afumentai* Definitzione prènnere su logu de fumu, fàere fumu meda, fàere fumentu Sinònimos e contràrios afumai, ifumentare 2. andhadu soe a bi l'abbaidare… agiommai mi ndhe aiant fumentadu! Tradutziones Frantzesu dégager beaucoup de fumée Ingresu to fill with smoke Ispagnolu ahumar Italianu far mólto fumo Tedescu qualmen.

ingiogansàu , agt: ingiogassau, ingiogatzadu Definitzione de ingiogassai; chi est tropu apedhiau a su giogu, chi istat sèmpere giogandho (si narat fintzes de su cane) Sinònimos e contràrios agiogatzadu, agioguladu, giogansau, ingiogatzidu / cdh. ingiucatzatu 2. s'ingannadori est ingiogassau cun is piciochedhus Tradutziones Frantzesu qui aime beaucoup jouer Ingresu joker Ispagnolu juguetón Italianu giocherellóne Tedescu Tändler.

isminunchíre, isminuncíre , vrb Definitzione torrare a s'ossu, essire iscarritzinu, làngiu Sinònimos e contràrios apedhuncare, illanzigare, irromasire, istincare, scalaxiri, slangiri Tradutziones Frantzesu maigrir beaucoup Ingresu to lose weight a lot Ispagnolu adelgazar mucho Italianu dimagrire mólto Tedescu abnehmen.

mèda , avb, nm, prn, agt: mera, meta Definitzione avb.: in manera airada, craca, càdria, forte; prn. e nm. de gente o de cosa: in cantidade manna o númeru mannu (no càmbiat de m. a f.: sos medas, sas medas); agt.: chi est in cantidade manna, in númeru mannu, no càmbiat de m. a f. e candho est postu apustis de su nm. po su prus no càmbiat mancu de su sing. a su pl.: si ponet agiummai sèmpere apustis de su nm. e candho est avb. sèmpere apustis / min. = meditu, meditzu Sinònimos e contràrios abbedhu, abbotu | ctr. pacu Maneras de nàrrere csn: pagu meda = paghitzedhu, paghitzedhedhu; mera famíglia tenit? = famíllia manna, fizos meda; dae meda = de diora, de tempus meda; mera 'e cosa!… = est tropu su chi cheres!, bastat gai!, àteru nono! Frases mi piaghes meda ◊ custa cosa fata aici bandat bèni meda ◊ onzi canale de sa cobertura falat a butarolu, de cantu est proindhe meda ◊ sos Sardos perdent, ca sunt meda pagos e ant mínimas fortzas in parada (S.Lay Deidda)◊ sunt ómines chin s'ojada marfusa e bia, buglistas meda ◊ cussu est prus meda de custu ◊ sa craba inoghe rendhet prus meda de sa erveghe 2. medas pagus faint unu meda ◊ medas iscialant in sa pedhe anzena ◊ de totu cussu brutore, su meda za ch'est andhadu ◊ de cantas medas fint…, sas berbeghes, ndhe as cambadu una puru! ◊ de su pagu paghedhu: de su meda nudha ◊ metas sont mortos ◊ si semus in medas bi la faghimus ◊ amus pagu ma cherimus meda ◊ de custu cundhimentu bi ndhe cheret meda 3. a su mundhu tia chèrrere abboghinare cosas medas (A.M.Leone)◊ su ferenu meda dhi est zai passau ◊ un'annu ch'est passadu e cosas meda no sunt piús che tandho ◊ ganas de si cojai no ndi tenit mera ◊ custas peràulas sunt medas ◊ zente meda faghet goi ◊ bi aiat zente meda ◊ cussa cosa praxit a genti mera 4. sos fizos che sunt emigrados dae meda Sambenados e Provèrbios smb: Medas Ètimu ltn. meta Tradutziones Frantzesu assez, beaucoup Ingresu much (very), hard Ispagnolu mucho, muy Italianu mólto, tanto, assài, parécchio, numeróso, intensaménte Tedescu sehr (intensità), viel (quantità), zahlreich, intensiv.

pantasiósu , agt Definitzione chi est fatu a pentzamentu, trebballandho de fantasia, a immaginatzione Sinònimos e contràrios fantasiosu, schiribitzosu | ctr. reale Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu qui a beaucoup d'imagination Ingresu imaginative Ispagnolu fantasioso Italianu fantasióso Tedescu phantasievoll.

schiribitzósu , agt Definitzione chi faet o pentzat schiribitzos Sinònimos e contràrios fantasiosu, pantasiosu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu qui a beaucoup d'imagination Ingresu fanciful Ispagnolu soñador Italianu fantasióso Tedescu phantasievoll.

tànti , agt, prn, avb, cng: tantis, tantu, tantus Definitzione foedhu chi, postu po agt. o prn., inditat cantidade chentza precisada, ma mescamente nau cun su significau de meda e fintzes in su sensu de su chi dhue bolet o bisòngiat e bastat po calecuna cosa (agt. f. tanta e tanti etotu); postu po avb. inditat tempus meda; cng. intr'e duas propositziones cun valore de cunseguéntzia o fintzes de càusa / min. tantighedhu Sinònimos e contràrios aposici, tantecantu Maneras de nàrrere csn: de tantu in tantu = totora, fatuvatu, dónnia tantis; tantus de…, tanti pro… = isceti pro…, su chi bastat po…; pro tanti ca… = andhe chi…, tantu za…; tanti za!…, tantu za!… = própiu nono! Frases mai colores chin tanti netesa gosi si at bistu ◊ tantis óminis no agiudant sa mulleri ◊ tantis consilleris no boliant cussu ◊ tantis bortas faint aici ◊ de tantas malas sortes no isco a cale nàrrere ohi ◊ is mammas chi no iscínt educai is fillus dhus lassant in sa bia a tanti oras de noti! 2. ti cres ca su tanti de su chervedhu est misurau sicundhe sa buzaca? ◊ triballamus finas a fàghere su tantu ◊ benide a manigare: su tantu bi est pro totugantos ◊ dàemi su tantu chi cheres ◊ a triballare totu s'annu pro un'incunza goi no bi est su tantu ◊ de sa banca ndi bogas su tanti chi podit serbiri ◊ custa chistioni non mi andat tanti a deretu ◊ apu pentzau tanti e mi parit chi non ammanchit nudha ◊ dógnia tanti frimaisí! 3. sa manu fiat essida lébia e lesta tanti chi in tres diis at ispaciau totu ◊ dh'acumpàngiu dèu, tanti depu andai ◊ po tanti ca ses passendu ingunis, brinta a domu de su datori! ◊ sa domu de Tiu Perantoni fut in artu, tantis chi po lompi a pratza sua dhu'iat una pigadedha ◊ tanti zai seo a tretu de mi fàere a isposa!…◊ tantu za est comente naras tue!…◊ tanti gei fiat isceda de mantenni cuada!… (I.Lecca)◊ su babbu no giughiat prus acru de dhu brigare, tanti fut a samunare sa conca a su bestiolu Ètimu ltn. tantus Tradutziones Frantzesu tant de, beaucoup, quantité Ingresu so (much), much, quantity Ispagnolu tanto, cantidad Italianu tanto, quantità Tedescu viel, Menge.

«« Torra a chircare