Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

allacanàe, allacanài , vrb: allacanare, allecanai Definitzione si narat foedhandho de gente, animales e matas chi funt cédios, lecos, chentza fortza po mancamentu de abba, po immarritzone, o àteru, de erbas e matas chi si che fúrriant o incrubant candho faet bentu forte; trebballare cun afannu, a cantu si dha podet fàere, tribbulare meda, fintzes torrare àlidu a pelea e a sa lestra, assupandho Sinònimos e contràrios acalamai, addormicare, allebigiare, allechiai, ammustiai, caugai, ifrachire, inflachèssiri, irdebbilitare / fritire, muciare / acaogare, afandhare, afauciae, assupai, sufratare Frases su sicori allàcanat erbas e floris ◊ seu totu allacanau de sa basca 2. aia iscavadu sa domo allacanendhe e mi so mortu de manu mia ◊ t'ismermu e ti allàcanu! ◊ ànima e corpus mi at allacanadu lassèndhemi tristu e isconsoladu (S.Baldino) 3. a brincos che la ponzeit in bidha, a limba fora allacanendhe che cane de catza (G.Addis)◊ sos canes fint isterrujados in s'umbra, allacanendhe a limba a fora Tradutziones Frantzesu languir, affaiblir Ingresu to languish, to weaken Ispagnolu debilitarse Italianu languire, infiacchire Tedescu schmachten, ermatten.

allenàre , vrb: alleniare Definitzione fàere prus lena una cosa forte, mescamente una suferéntzia; lassare lasca una cosa tirada, una cosa càdria / a. sa voche = abbasciai sa boxi; a. s’andhera = andai prus abbellu Sinònimos e contràrios abbacai, abblandai, abbonantzai, allebiae, allenire, apachiare, apasaogare, asselenare, assussegai, illebiare, illenare / abbambiai 1, aflusciai, allentai, iscanzare | ctr. acadriare, apretai, incrispai Frases nàdeli goi ca li allenat su dolore! ◊ pro cantu podes su patire allena! ◊ su sole allenat sa calura a s'intirinada ◊ gasi isciopesit pro tantu penare isfoghendhe in piantos e lamentos chi sa boghe deveit allenare ◊ cun custa cura sos dolores mi ant allenadu 2. a boltas mi alleno sa chintolza ◊ si lis allenas aizu sa fune frazant totu! ◊ a pagu a pagu si allenat s'andhonzu (P.Casu) 3. allena sa gianna! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu adoucir, apaiser, affaiblir Ingresu to diminish, to soothe Ispagnolu mitigar, aliviar Italianu mitigare, lenire, affievolire Tedescu mildern, lindern, schwächen.

calamài , vrb: acalamai, calamiai, calemai, callamai, caramai Definitzione calàresi de su sicore, po mancamentu de abba, de fortzas Sinònimos e contràrios acalabiare, allartzanai, allebigiare, allizare, irdebbilitare / ammaculiare, apirchizonare Maneras de nàrrere csn: unu frori caramau, calamiau, follas callamadas = tzédidu, tzédidas de su sicore; c. s'atza = dòrchere, pèrdere s'ata (in suspu, sa capatzidade de s'impònnere, de faedhare) Frases s'est calemada sa mata 2. gopai Giuanni, bosu gei seis de bon'arratza e no si calamat s'atza che gortedhu arruinau! ◊ seu caramada: no tengu balia de nudha, cun cussu pentzamentu! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se flétrir, affaiblir, se faner Ingresu to dry up, to wither, to weaken Ispagnolu marchitarse Italianu appassire, infiacchire Tedescu ermatten, welken.

illauníre , vrb Definitzione fàere débbile, chentza fortza Sinònimos e contràrios ifrachire, indebbilitare, irdebbilitai, ispoderire Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu affaiblir Ingresu to weaken Ispagnolu debilitar Italianu svigorire Tedescu schwächen.

indebbilitài, indebbilitàre , vrb Definitzione fàere a debbilesa, fàere débbile Sinònimos e contràrios acalamai, ifrachire, spoderai / irdebbilitai Frases de is cropus pigaus fut istétia indebbilitada sa crabetura Tradutziones Frantzesu affaiblir, débiliter Ingresu to weaken Ispagnolu debilitar Italianu indebolire, debilitare Tedescu schwächen.

irdebbilitài , vrb: irdebbilitare Definitzione fàere a debbilesa, fàere débbile; nau de cosas, ifinigare, fàere prus pagu de agguantu Sinònimos e contràrios acalamai, ifrachire, illaunire, indebbilitai, infrachessi, isteniai | ctr. afortire Frases si t'irdebbilitas est peus: sacu irbóidu no abarrat istantàrgiu ◊ sa gana at irdebbilitau sos ànimos prus fortes 2. si che ndhe li sighis a segare meda, de linna, l'irdebbilitas e no rezet prus, custa cosa! Tradutziones Frantzesu débiliter, affaiblir Ingresu to weaken Ispagnolu debilitar Italianu debilitare, indebolire Tedescu schwächen.

sfinigài , vrb: ifiniare*, scinigai Definitzione fàere prus fine, prus débbile, bènnere mancu de sa debbilesa Sinònimos e contràrios afinai, afinicare, assilingare, assutighilare, infinigae, insutiligai, irrussare, isgumentare / ammustèlchere | ctr. ingrussai 2. sentza de papai, si ant a sfinigai in caminu poita benint de aillargu ◊ iat a ai bófiu itzerriai a boxi manna po dhi fai iscí ca cuss'amori dhi sfinigàt s'ànima, ma no podiat fai nudha ◊ sfinigada de su prantu, iat pigau sonnu Tradutziones Frantzesu s'amincir, affaiblir, épuiser Ingresu to wear out, to make thin, to weaken Ispagnolu adelgazar, agotar Italianu assottigliare, indebolire, sfinire Tedescu feiner machen, schwächen, erschöpfen.

«« Torra a chircare