allacanàe, allacanài , vrb: allacanare,
allecanai Definitzione
si narat foedhandho de gente, animales e matas chi funt cédios, lecos, chentza fortza po mancamentu de abba, po immarritzone, o àteru, de erbas e matas chi si che fúrriant o incrubant candho faet bentu forte; trebballare cun afannu, a cantu si dha podet fàere, tribbulare meda, fintzes torrare àlidu a pelea e a sa lestra, assupandho
Sinònimos e contràrios
acalamai,
addormicare,
allebigiare,
allechiai,
ammustiai,
caugai,
ifrachire,
inflachèssiri,
irdebbilitare
/
fritire,
muciare
/
acaogare,
afandhare,
afauciae,
assupai,
sufratare
Frases
su sicori allàcanat erbas e floris ◊ seu totu allacanau de sa basca
2.
aia iscavadu sa domo allacanendhe e mi so mortu de manu mia ◊ t'ismermu e ti allàcanu! ◊ ànima e corpus mi at allacanadu lassèndhemi tristu e isconsoladu (S.Baldino)
3.
a brincos che la ponzeit in bidha, a limba fora allacanendhe che cane de catza (G.Addis)◊ sos canes fint isterrujados in s'umbra, allacanendhe a limba a fora
Tradutziones
Frantzesu
languir,
affaiblir
Ingresu
to languish,
to weaken
Ispagnolu
debilitarse
Italianu
languire,
infiacchire
Tedescu
schmachten,
ermatten.
allenàre , vrb: alleniare Definitzione
fàere prus lena una cosa forte, mescamente una suferéntzia; lassare lasca una cosa tirada, una cosa càdria / a. sa voche = abbasciai sa boxi; a. s’andhera = andai prus abbellu
Sinònimos e contràrios
abbacai,
abblandai,
abbonantzai,
allebiae,
allenire,
apachiare,
apasaogare,
asselenare,
assussegai,
illebiare,
illenare
/
abbambiai 1,
aflusciai,
allentai,
iscanzare
| ctr.
acadriare,
apretai,
incrispai
Frases
nàdeli goi ca li allenat su dolore! ◊ pro cantu podes su patire allena! ◊ su sole allenat sa calura a s'intirinada ◊ gasi isciopesit pro tantu penare isfoghendhe in piantos e lamentos chi sa boghe deveit allenare ◊ cun custa cura sos dolores mi ant allenadu
2.
a boltas mi alleno sa chintolza ◊ si lis allenas aizu sa fune frazant totu! ◊ a pagu a pagu si allenat s'andhonzu (P.Casu)
3.
allena sa gianna!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
adoucir,
apaiser,
affaiblir
Ingresu
to diminish,
to soothe
Ispagnolu
mitigar,
aliviar
Italianu
mitigare,
lenire,
affievolire
Tedescu
mildern,
lindern,
schwächen.
calamài , vrb: acalamai,
calamiai,
calemai,
callamai,
caramai Definitzione
calàresi de su sicore, po mancamentu de abba, de fortzas
Sinònimos e contràrios
acalabiare,
allartzanai,
allebigiare,
allizare,
irdebbilitare
/
ammaculiare,
apirchizonare
Maneras de nàrrere
csn:
unu frori caramau, calamiau, follas callamadas = tzédidu, tzédidas de su sicore; c. s'atza = dòrchere, pèrdere s'ata (in suspu, sa capatzidade de s'impònnere, de faedhare)
Frases
s'est calemada sa mata
2.
gopai Giuanni, bosu gei seis de bon'arratza e no si calamat s'atza che gortedhu arruinau! ◊ seu caramada: no tengu balia de nudha, cun cussu pentzamentu!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
se flétrir,
affaiblir,
se faner
Ingresu
to dry up,
to wither,
to weaken
Ispagnolu
marchitarse
Italianu
appassire,
infiacchire
Tedescu
ermatten,
welken.
illauníre , vrb Definitzione
fàere débbile, chentza fortza
Sinònimos e contràrios
ifrachire,
indebbilitare,
irdebbilitai,
ispoderire
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
affaiblir
Ingresu
to weaken
Ispagnolu
debilitar
Italianu
svigorire
Tedescu
schwächen.
indebbilitài, indebbilitàre , vrb Definitzione
fàere a debbilesa, fàere débbile
Sinònimos e contràrios
acalamai,
ifrachire,
spoderai
/
irdebbilitai
Frases
de is cropus pigaus fut istétia indebbilitada sa crabetura
Tradutziones
Frantzesu
affaiblir,
débiliter
Ingresu
to weaken
Ispagnolu
debilitar
Italianu
indebolire,
debilitare
Tedescu
schwächen.
irdebbilitài , vrb: irdebbilitare Definitzione
fàere a debbilesa, fàere débbile; nau de cosas, ifinigare, fàere prus pagu de agguantu
Sinònimos e contràrios
acalamai,
ifrachire,
illaunire,
indebbilitai,
infrachessi,
isteniai
| ctr.
afortire
Frases
si t'irdebbilitas est peus: sacu irbóidu no abarrat istantàrgiu ◊ sa gana at irdebbilitau sos ànimos prus fortes
2.
si che ndhe li sighis a segare meda, de linna, l'irdebbilitas e no rezet prus, custa cosa!
Tradutziones
Frantzesu
débiliter,
affaiblir
Ingresu
to weaken
Ispagnolu
debilitar
Italianu
debilitare,
indebolire
Tedescu
schwächen.
sfinigài , vrb: ifiniare*,
scinigai Definitzione
fàere prus fine, prus débbile, bènnere mancu de sa debbilesa
Sinònimos e contràrios
afinai,
afinicare,
assilingare,
assutighilare,
infinigae,
insutiligai,
irrussare,
isgumentare
/
ammustèlchere
| ctr.
ingrussai
2.
sentza de papai, si ant a sfinigai in caminu poita benint de aillargu ◊ iat a ai bófiu itzerriai a boxi manna po dhi fai iscí ca cuss'amori dhi sfinigàt s'ànima, ma no podiat fai nudha ◊ sfinigada de su prantu, iat pigau sonnu
Tradutziones
Frantzesu
s'amincir,
affaiblir,
épuiser
Ingresu
to wear out,
to make thin,
to weaken
Ispagnolu
adelgazar,
agotar
Italianu
assottigliare,
indebolire,
sfinire
Tedescu
feiner machen,
schwächen,
erschöpfen.