abbeladinàre , vrb Definizione fàere a gheladina, cagiare, nau pruschetotu de brodu, sàmbene o cosas deasi Sinonimi e contrari ammallorai, apiatare, cagiare, giagare Etimo srd. Traduzioni Francese cailler Inglese to curdle Spagnolo cuajar Italiano rapprèndere Tedesco gerinnen lassen.

abbenatzài , vrb Definizione fàere a benatzu, abbadrinu Sinonimi e contrari apadulare, ammodhocare, imbenatzai Etimo srd. Traduzioni Francese transformer en marais Inglese to swamp Spagnolo empantanar Italiano impaludare Tedesco versumpfen lassen.

abbidhiritzài, abbidhitzirài , vrb Definizione intostare, cancarare de su fritu Sinonimi e contrari abbadherigare, acancarronae, aggurjare, ammarmurai, apisidhiri, ateterigare, ingortigai, inteterighedhare, intostai Frasi su frius abbidhiritzat is manus ◊ su pani pagu axedau abbidhiritzat a lestu Etimo srd. Traduzioni Francese engourdir Inglese to numb Spagnolo entumecer Italiano aggranchire Tedesco erstarren lassen.

acadiàre , vrb: cadiare Definizione lassare agoa, lassare Sinonimi e contrari acogiai, cambare, codiare, coigiare, incoizare, lassai Traduzioni Francese abandoner Inglese to omit Spagnolo omitir Italiano tralasciare Tedesco lassen.

acartàre 1 , vrb Definizione su s’iscríere in calecunu corpus, pigare postu, intrare in servítziu Sinonimi e contrari arrolai Traduzioni Francese enrôler Inglese to recruit enlisted Spagnolo alistarse Italiano arruolarsi Tedesco sich einberufen lassen.

agegherài , vrb: agiagarai, agiagherai, auxagarai, axagarae, axagarai, axegherai, gegherai*, zacarare Definizione fàere mòvere impresse, cúrrere o fuire, pònnere o tènnere tropu presse coment'e ponendho o portandho is canes aifatu Sinonimi e contrari assuidari, assulurgiare, ispabuciare, istrajare, isvalostiare, salargiare, stallai, ussiare | ctr. achedare, asselenare Frasi abarradí sétziu, no ti agiàghiris! ◊ is crobus si bidiant bolendi coment'e axegheraus ◊ no mi agabbist de agiagherai su sànguni! ◊ seu triballendi coment'e un'iscrau, agiagarau e fatu! Traduzioni Francese chasser, déloger violemment Inglese to support escaping Spagnolo ahuyentar Italiano far fuggire, esagitare Tedesco fliehen lassen, aufregen.

aggromàre , vrb: aggrumai, aggrumare, aggrummai, aggrummare Definizione fàere a crosta, a grumma, a cagiau, pònnere sa crosta; si narat fintzes de arregòllere, pònnere totu impare cosa chi si arregollet, si narat de is abes chi si faent a lómboru o a rumbuloni fora de su casidhu innanti de iscussurare; in cobertantza, sentire arrennegu / turra de aggrumai = istampada, pertunta pro ndhe collire ispruma dae su brou coghindhe peta Sinonimi e contrari acrostanare, aggrostare, aradhare, ingrumai / abbeladinare, alleae, apiatare, cagiare / aggromerare, aggromeredhare, allomborae, arrombulonai, arromulare / assurtire / afelonare, aggromorare, infelai, renignai 2. sos frades de coro a su persighidu de sa disaura, candho est torradu, li ant aggrumadu una bama ◊ su ciuliru de fai farra lassat passai sa farra prus bianca e assodhit (aggrumat) in mesu sa farra prus oscura ◊ is cuadhos aggrumados ibertant s'isparu po partire ◊ sa gente si est aggrumada totu a inghíriu abbaidandho Etimo srd. Traduzioni Francese faire grumeler, incruster Inglese to clot, to encrust Spagnolo formar grumos, encostrar Italiano raggrumare, incrostare Tedesco gerinnen lassen, sich verkrusten.

aggutài, aggutàre , vrb Definizione lassare o fàere pèrdere s'abba a istídhigos Sinonimi e contrari ilgutare, sucutare, sucutire Etimo srd. Traduzioni Francese dégouliner Inglese to drip Spagnolo escurrir Italiano sgocciolare Tedesco tröpfeln lassen.

ammarmurài , vrb: ammarmurare, malmurare Definizione ifridare meda e intostare de su fritu a tropu, agiummai coment'e fàere a màrmaru Sinonimi e contrari abbadherigare, abbidhiritzai, acancarronae, ateterigare, ingortigai, inteterighedhare, intostai / achirdinae, agiatzare, inteterighedhare, astragare, belare, cancarai, ghiaciai, marmurizai / apedrare Frasi citi, ca ti at a ammarmurai su Signori! ◊ ses ammarmurendi de su frius Etimo srd. Traduzioni Francese glacer, geler, pétrifier Inglese to petrify, to chill Spagnolo petrificar, aterirse Italiano agghiacciare, impietrire Tedesco erstarren lassen.

apeài , vrb rfl: apeare, apedare Definizione calaresindhe de cuadhu, de sa màchina, pònnere is peis in terra, fintzes andhare a pei Frasi est ghiratu Torraddomo: como deretu at apedatu dae su postale Etimo spn. apearse Traduzioni Francese descendre (d'un véhicule) Inglese to dismount Spagnolo apear Italiano appiedare Tedesco absitzen, lassen.

arruarzàre , vrb Definizione su si fàere a unu arruàrgiu, totu prenu de orruo, arestau, nau de unu terrenu chentza trebballau Sinonimi e contrari abriare, aferare, agrestare, eremire, imburdiri Etimo srd. Traduzioni Francese rendre sauvage Inglese to make wild Spagnolo enmalecerse Italiano inselvatichire Tedesco verwildern lassen.

assidiglàre , vrb: assidricare Definizione pònnere o batire sidi Sinonimi e contrari assidigorzare Etimo srd. Traduzioni Francese assoiffer Inglese to make thirsty Spagnolo hacer padecer sed Italiano assetare Tedesco verdursten lassen.

cambàre , vrb Definizione abbarrare, istare o lassare agoa, asegus, a una bandha, immentigare, sartare cosa lassandhodha chentza fàere; foedhandho de cosa chi si betat de un'istrégiu (abba, binu, late e cosas deasi), pèrdere, in su sensu chi una parte de sa cosa chi si betat no calat totu impare cun s'àteru ma torrat coment'e agoa in costas de s'istrégiu chi s'imbuidat e po cussu orruet a fora de s'istrégiu prenendho; rfl: èssere o fàere prus pagu de un'àteru Sinonimi e contrari acadiare, acogiai, codiare, coigiare, ilmentigare, incoizare, lassai, scaresci / scabidai Frasi l'apo sighidu e cambadu, a isse, ca deo camino prus lestru ◊ betendhe su late dae s'isterzu at cambadu e che ndhe at rutu a terra ◊ coita, no ti cambes, ca sinono est peus a sighire sos àteros! 2. seberade su menzus e cambade su malu! ◊ s'olia l'ant collida male: ndh'ant cambadu meda ◊ chentza nos ndhe sapire amus cambadu un'àrbure de olia chentza collida ◊ derisero apo cambadu sa lughe de fora alluta ◊ in binza amus cambadu fundhos chentza binnennados: tocat de andhare a s'atenta! ◊ so torradu ca apo cambadu cosa chi depia leare! 3. so essidu e apo cambadu sa lughe alluta ◊ abbàida si acobore apo cambadu sas craes mias in domo tua! 4. cussos za no si cambant: si lis daes una cosa, nessi ateretantu ti ndhe torrant! ◊ pro mandronia za no ti cambas, tue puru! Traduzioni Francese rester derrière qqn., qqch., être derrière Inglese to leave out Spagnolo dejarse atrás Italiano tralasciare, distanziare, lasciarsi diètro qlcs., qlc., stare diètro Tedesco auslassen, hinter sich lassen.

coigiàre , vrb: acogiai, coigliai, coillai, coizari, coizare, cuillai, cuizare Definizione lassare, lassare a s'assegus, a parte de apalas, a una parte, agoa; abbarrare o istare agoa de is àteros in d-unu andhare / coillai úrtimu = abbarrare úrtimu Sinonimi e contrari abarrai, acadiare, acojanare, apaltare, cambare, codiare, cogiai, incoizare, lassai | ctr. pigai, furai Frasi beta unu pagu lestru ca sinono s'isterzu coizat e ti che ruet su late a terra! ◊ est pentzendu a si fai cuillai su civraxu, ca tenit fàmini 2. de su prochedhu no ndhe ant coigiau mancu unu biculedhedhu ◊ no ses mortu ma ti coillant pagus minutus de vida ◊ portanci is cuatru marengus chi ti funt coillaus ◊ si est postu a curri cun totu is fortzas chi dhi coillànt ◊ s'arveghe chi si fut coizada est torrendhe a su cuile 3. mi che sunt furendhe totu in s'ortu: no bi coizant mancu foza, no de si che collire sa cosa! ◊ cussu no coígiat un'ispistoru de casu Etimo srd. Traduzioni Francese laisser ou rester en arrière Inglese to leave, to stay back Spagnolo dejar, quedar atrás Italiano lasciare, accantonare, restare indiètro Tedesco lassen, beiseitelegen, zurückbleiben

cungelài, cungelàre, cungelàri , vrb: cunzelare Definizione ifridare a meda tanti de astrare sa cosa Sinonimi e contrari astragare, belare 2. ischedas chi s'afannu bostru e penas mi cungelat su sàmbene in sas venas Etimo itl. Traduzioni Francese congeler Inglese to freeze Spagnolo congelar Italiano congelare, raggelare Tedesco gefrieren lassen, tiefkühlen.

ilgutàre , vrb: irgutare, iscutare, isgutare, isgutiare, sgutai Definizione calare, pèrdere, lassare o fàere calare s’abba (o àteru) a istídhigos Sinonimi e contrari aggutai, botiare, ilbutiare, ilgutire, sucutare, sucutire Frasi sa cursa de sa vida, peleosa e in pigada, nos faghet irgutare rios de suore ◊ ant isgutadu suore e brios, ratzighendhe carvone suta de terra ◊ sa cobertura est ilgutendhe, comente at próidu ◊ sos ojos suos isgutant piantu ◊ su cabixu de sas bamas anzonadas est de late novellu isguta isguta! Etimo srd. Traduzioni Francese dégouliner Inglese to drip Spagnolo gotear Italiano sgocciolare Tedesco abtröpfeln, tröpfeln lassen.

imbischidàre , vrb Definizione essire bíschidu, aghedu, mescamente nau de su late o de cosas fatas cun late (es. cagiau), o fintzes de cosa chi si aghedat guastandhosi Sinonimi e contrari achedare 1, acriare, axedai Frasi pro fàghere sa preta bíschida pazant su late e imbetzes de lu fàghere a casu ndhe lu piscant a fitas e las lassant imbischidare ◊ bi ndhe at chi sa preta la mànigant apenas s'imbíschidat chena che la pònnere in sa salamuja Etimo srd. Traduzioni Francese aigrir Inglese to sour Spagnolo agriarse Italiano inacidire Tedesco sauer werden lassen.

imburdíri , vrb Definizione fàere burdu, areste, malu (ammesturau cun malesa, brutura o àteru deasi) Sinonimi e contrari abriare, aferare, agrestare, arruarzare, eremire / abburdare, chilzeniare, disgeniare, imburdai Frasi funt arrennéscius a imburdiri sa cuscéntzia de sa genti ◊ ant imburdiu sa língua nosta! Etimo srd. Traduzioni Francese abâtardir Inglese to bastardize Spagnolo volverse silvestre Italiano inselvatichire, imbastardire Tedesco verzildern lassen, entarten.

incarnài, incarnàre , vrb: incarrare Definizione intrare o fichire in mesu de sa carre, nau prus che àteru de cosa chi creschet; torrare a crèschere sa carre; fàere a carre, pigare carres Sinonimi e contrari incarnie Frasi sos ogros tuos mi ant fatu efetu e s'amore in coro est incarnadu ◊ est gai bella chi paret una dea incarnada ◊ a isse si li incarnant sas ungras ca las zughet totu dortas e allachedhadas 3. su Cristos si est incarnadu in su sinu de sa Vírzine Maria Etimo itl. Traduzioni Francese s'incarner Inglese to grow in, to thrust into the flesh Spagnolo encarnarse Italiano incarnire, incarnare Tedesco ins Fleisch eindringen lassen.

inchighiristài, inchighiristàre , vrb: incixiristari, incragaristai, increghestare Definizione coment'e fàere o artzare sa crogorista, arrennegare, su si crèdere meda, bogare sa conca de su sacu foedhandho cun atza Sinonimi e contrari achibberare, achighiristai, altivai, inchibberare, inchighiridhare / abbetiae, afutare, airai, aorcare, arrabbiai, arrannegai, collobbiare, inchestare, inchietae, inchimerai, incrabudhire, infelai, infuterare, insutzuligai, intziminire, renignai Frasi at rispostu increghestèndhesi ca sos disisvios fint totu solu pro sos zòvanos ◊ mi furia incragaristada ancora de prus e ia crétiu de passai is dis prus orrorosas de sa vida Etimo srd. Traduzioni Francese se fâcher à mort, remplir d'orgueil, lever la crête Inglese to fret and fume, to make proud, to get cocky Spagnolo alzar el gallo Italiano adirarsi forteménte, insuperbire, alzar la crésta Tedesco sich erzürnen, stolz werden, den Kamm schwellen lassen.

«« Cerca di nuovo