múndhu , nm: mundu, munnu Definizione sa Terra, su pianeta totu intreu coment'e logu de abbitu de s'Umanidade; totu sa gente chi dhue bivet Modi di dire csn: connòschere m. = zirare logos; cudhu m., s'àteru m. = su logu de sa vida apustis de sa morte, itl. l'aldilà; èssere in su m. ca bi at locu = èssiri coment'e nisciunus, fatus e lassaus; fàghere mares e mundhos = cosas de ispantu, mannas, aira; bogai, bogare dae su m. = bochire; batire a su m. = fai nàsciri, donai sa vida; acabbai mundu de ccn. cosa = no ischire inue ndh'istare, èssere cuntentos; èssere a m. pérdidu = a barca pérdia, bintu, andhendhe male; cantu andat m. = cantu durat su m. Frasi no connosco a fundhu sas cosas chi cumponent custu mundhu ◊ biadu a tui fillu miu, ca as connotu mundu! ◊ ringràtziu a mamma e babbu chi mi ant batidu a su mundhu ◊ in su mundhu dhue at logu po totus! 2. cussas ànimas chi andhant in giru a fàghere male nachi no las cherent mancu in cudhu mundhu ◊ pissichita, bidènnesi a munnu pérditu fit a punta a si ghetare a terra istrumata 3. totu su mundu at fatu a pastori ◊ essat su mundu e nerit si dèu apu fatu mali! 4. no as a crei ca ndi dhu bollu bogai de su mundu a mairu miu, no! ◊ in domu sua ndi obiant acabbai mundu ca fut isposa cun su prus arricu de sa bidha! ◊ candu si dh'apu nau fut acanta de m'istochigiai, ndi obiat acabbai mundu! ◊ tue no segas, ne pensas, ne pones: ses in su mundhu ca bi at logu! ◊ cantu andat mundu ti ant a nomenai Cognomi e Proverbi prb: culu sétzidu no bidet mundhu ◊ su mundhu est de sos lestros Etimo ltn. mundus Traduzioni Francese monde Inglese world Spagnolo mundo Italiano móndo Tedesco Welt.

nàscere, nàschere , vrb: naschi, nasci, nàsciri, nàssere, nassi Definizione bènnere (e fintzes batire) a su mundhu, cumenciare una vida noa, abbandha, coment’e persona o àteru èssere distintu (animale, erba, mata), nau fintzes po fàere naschire; essire, àere cuménciu, dipèndhere o bènnere de calecuna cosa, de unu logu, de ccn. / pps. nàschidu, nàsciu (nà-sci-u: nàsciu = nà-sciu, 1ˆ p. sing. ind. pres.), nàssiu, ger. naschendhe, nascendho; aus. èssere, ma cun 3ˆ pers., e cun sugetu indeterminau, fintzes àere (e, si cumprendhet, candho tenet valore transitivu) Sinonimi e contrari inceurrare, naschie, tudhire / comentzari, depèndhere | ctr. mòrrere / acabbae Modi di dire csn: nàsciri bistiu = èssere afortunadu; nàsciri a una brenti = nàschere a croba, duos paris (nadu de cristianu o de animale) Frasi niune naschet imparadu ◊ ocannu bi at nàschidu criaduras meda ◊ de cussu chi apu seminau at nàsciu unu fundu innòi e unu in cudhei ◊ sa chibudha est totu naschindhe ◊ dèu fua che a sa dí chi fua nàscia ◊ si sunt cojados e lis at nàschidu fizu puru ◊ sa mamma chi dh'at nàsciu! ◊ sa mamma unu tempus a sos fizos dhos naschiat in s'istoja ◊ us crabitus furint totu nascendho ◊ cun custu sicore no bi naschet su sèmene ◊ apenas torraia a domo guasi a prepoténtzia torraiat a mente sa limba chi aia imparadu naschendhe ◊ petzi bi at nàschidu erba in cussu terrinu ◊ medas nascint istrupiaus ◊ fio pentzanno ca benit a nàscere innoje!◊ sa die dèu potzu nai ca seu torrada a naschi ◊ bos apo biu nassenno 2. in cussa roca bi naschet una camba de abba ◊ a sa fata de sa die naschet su sole ◊ ndi at a nasci una tribbulia manna Etimo ltn. nascere Traduzioni Francese naître, faire naître Inglese to be born, to spring up Spagnolo nacer, surgir Italiano nàscere, sórgere, originare Tedesco geboren werden, zur Welt kommen.

naschíe , vrb: naschire, nassire Definizione bènnere a su mundhu, cumenciare una vida noa, abbandha, coment’e persona o àteru èssere distintu (animale, erba, mata), nau fintzes in su sensu de batire a su mundhu, fàere naschire; essire, àere cuménciu, dipèndhere o bènnere de calecuna cosa, de unu logu, de ccn. / pps. naschiu; ger. naschindho Sinonimi e contrari inceurrare, nàschere*, tudhire / comentzari, depèndhere, essire | ctr. mòrrere / acabbae Frasi custos pitzinnos de como los naschis, los pesas, los vestis, e issos mancu vae innoromala! ◊ bochint sos fizos prima de naschire pro sa fadiga de los pesare! ◊ in cuile fiant naschindho is angiones ◊ sos fizos dhos naschiant in terra in s'istoza Traduzioni Francese naître Inglese to be born, to come up Spagnolo nacer Italiano nàscere Tedesco geboren werden, zur Welt kommen.

«« Cerca di nuovo