lamèdha , nf Definizione min. de lama: istrégiu, boto piticu fatu de làuna, pruschetotu de is chi ponent sigillaos e de diferente forma po chistire e bèndhere papares prontos (es. sardina) Sinonimi e contrari bote, launedha, tolla Frasi bendhent sa birra in lamedhas Terminologia scientifica stz Traduzioni Francese boîte Inglese small tin Spagnolo lata Italiano scatolétta Tedesco kleine Dose.

marrantzèdha , nf: marruntzedha, marrutzedha Definizione marra pitica Sinonimi e contrari marraschedha, marrinzedha, marrita, marroniscu, tzampita Terminologia scientifica ans Etimo srd. Traduzioni Francese binette Inglese weeding hoe Spagnolo azadilla Italiano zappétta Tedesco kleine Hacke.

mendhulédhu , nm: menduledhu Definizione sa méndhula candho est ancora pitichedha, cun su chiu chi cumènciat a si bíere ma cun su corgiolu modhe modhe Sinonimi e contrari caughedhu 1, cucuja, mendhulita Frasi de is úrtimas dis de abrili is piciochedhus allonghiànt is manus a su menduledhu ◊ sos pisedhos sunt apilliados a su mendhuledhu! Traduzioni Francese amande fraîche très tendre Inglese unripe almond Spagnolo almendruco Italiano càtera Tedesco kleine Mandel.

minòre , agt, nm: minori Definizione de duas o prus cosas, personas o àteru, sa chi tenet in calecunu piessignu prus pagu mannària; de cosas chi creschent, sa chi tenet prus pagu tempus; nau solu de gente, chi no est in tempus de tènnere totu su càrrigu de diritos, doveres, responsabbilidade, chi no at lómpiu is degheoto annos / a/c. custu foedhu, candho est impreau po distínghere númenes chi inditant su èssere piticu de una cosa, in DitzLcs. est incurtzau a min. e númenes deosi agiummai sèmpere acabbant in -edhu, -edha (es.: ómine, omin-edhu, fémina, femin-edha), ma podent acabbare in -ichedhu, -ixedhu e var. (is agt. po impiticare de prus sa calidade in méngua podent fàere in -edhedhu, -edhutzu, che a minore: minoredhu, minoredhedhu, minoredhutzu, e bolendho inditare custa calidade ancora prus in méngua si arrepitit -edh cantu si bolet faendho unu superlativu microscópicu…); sa méngua in -edhu, -ichedhu si faet no solu cun is númenes ma fintzes cun is agetivos e pps. po giare a cumprèndhere chi sa cosa o sa calidade no dhu'est própriu o fintzes chi funt esageraos (es. un'apretixedhu a bessí cun cussu frius po bagamundai!…◊ informadedhus funt, in custu logu…, no t'iscínt narri mancu s'oràriu de unu trenu! ◊ bellixedhu, tui, andendi a passillai a pantalonis segaus!…)/ sos minores = is fillus, s'úrtima generatzioni Sinonimi e contrari acocoadu, bassu, minorache, minudu / giòvanu, piciocu, pisedhu 3 | ctr. mannu Frasi est pisedhu minore e no podet zúghere su cabu de sa pessone manna ◊ coment'e ómine ghetabat pacu pupa, ma cantu fit minore de carena fit mannu de coro ◊ sa frommiga est un'animaledhu minore ◊ deo no apo a èssere mannu mannu ma no so mancu minore minore! (Mura)◊ abarra aundi t'ant biu de minori crescendi! 2. at modos de unu carriarzu, no rispetat ne minores e ne mannos ◊ a su minore za bi cheret pagu a che lu conchinare! ◊ su prus minore tenet bisonzu de su prus mannu ◊ depides dare auditu a su minore comente a su mannu (Deut.)◊ Luisi est su minore de fizos meos 3. sos minores no votant Cognomi e Proverbi smb: Minore / prb: abba minore no girat molinu Etimo ltn. minore(m) Traduzioni Francese petit, mineur Inglese small Spagnolo pequeño, menor de edad Italiano pìccolo, minorènne Tedesco klein, niedrig, jung, Kleine.

murédhu , nm Definizione min. de muru, muru bàsciu, fine, ma fintzes muredha / pònnere a muredhinu = a zisa de muredhu, de muru (ammurendhe a sa bona) Sinonimi e contrari murichedhu Frasi fit brinchiandhe su muredhu de su cubile 2. n'apo pesadu cussa foga de muru a muredhinu Cognomi e Proverbi smb: Mureddu Traduzioni Francese petit mur Inglese little wall Spagnolo muro bajo Italiano murétto Tedesco kleine Mauer.

muscèdra , nf: muscerda, muscerra, muschelda, muscherda, musserda Definizione genia de musca pitichedhedha (upm), ifadosa ca punghet puru; àtera calidade de muschighedha chi faet in sa binatza, in su frutuàriu guastandhosi; a logos narant muscherda a sa tzuga (tzíntzula); nau in cobertantza, binu Sinonimi e contrari muschina, muschita / tzíntzula Frasi e citidí, misaniu, paris una muscedra de cussas de su binu! 2. arrancu de muscedra, balla: incapat dhi betaus bruncu! ◊ est unu giòvunu de òru, ma po sa muscedra at pecau sèmpiri! Terminologia scientifica crp, drosophila melanogaster Etimo srd. Traduzioni Francese moucheron Inglese gnat Spagnolo mosquito Italiano moscerino Tedesco kleine Fliege.

muschína , nf, nm: muschinu Definizione musca pitichedhedha (upm), de diferentes genias, pruschetotu sa chi faet in sa binatza, in sa fruta guastandhosi, fintzes in su bestiàmene bulu Sinonimi e contrari muscedra, muschinita, muschita Frasi sos boes zughent sa muschina a nues ◊ a su baratu sa zente curret che muschina a su binu! ◊ mi che at intradu una muschina in s'ogru Etimo srd. Traduzioni Francese moucheron Inglese gnat Spagnolo mosquito Italiano moscerino Tedesco kleine Fliege.

muschíta , nf, nm: muschitu Definizione genia de musca pitichedhedha; in cobertantza si narat fintzes a una piciochedha, a una pipia (e dhu ponent fintzes a númene de cane piticu de arratza); una genia de pigionedhu piticu Sinonimi e contrari muscedra, muschina / buginu, cherre, ciórighe, pisciagulu, pisinache, pisinatu, suntzuinedhu, tziritziri Frasi e candho sos puzonedhos ndi esseint dae s'ou lis batiazis a prou muschitos (A.Casula) 2. pesa a ballare, muschitedha mia, ca ti apo a pònnere coritu e munnedha! Terminologia scientifica crp, pzn Etimo spn. Traduzioni Francese moucheron Inglese midge Spagnolo mosquito Italiano moscerino Tedesco kleine Fliege.

netighèdha, netixèdha , nf Definizione neta pitica, pipia Traduzioni Francese petite-fille, nièce Inglese little niece (she) Spagnolo nieta pequeña Italiano nipotina Tedesco kleine Nichte.

palíta , nf: poita 1 Definizione pala pitica, aina diferente segundhu a ite serbit: aina chi su maistu de muru manígiat a una manu po pigare e pònnere s'impastu, ischedrare, giare una prima allisada (est a forma de triàngulu ma a punta atundhada); aina de ferru a màniga longa meda e de fatura diferente (assimbígiat a unu pane de fresa longu, ovale, ma est pitichedhedha) chi is coghidoras pigant po manigiare su pane aintru de su forru siat coendho e siat assandho su pane carasau; aina ladita cun màniga fata totu a unu po morigare su fogu / passai in palita = imbussai, intunigare unu muru; p. americana = a forma de retàngulu e un'oru longu a dentes Sinonimi e contrari aradhadore, ziradore 2. pigu sa palita e bandu a circai fogu Cognomi e Proverbi smb: Palita, Palitta Terminologia scientifica ans Traduzioni Francese petite pelle, truelle Inglese trowel Spagnolo llana, paleta Italiano palétta, cazzuòla Tedesco kleine Schaufel, Maurerkelle.

pannighedhútzu , nm Definizione min. de pannighedhu Traduzioni Francese petite serviette Inglese small napkin Spagnolo servilleta Italiano tovagliolino Tedesco kleine Serviette.

pichirichédhu , nm Definizione su pódhighe prus piticu Sinonimi e contrari didighedhu, pintirighedhu, podhichedhu, tzintziricu Terminologia scientifica crn Traduzioni Francese petit doigt Inglese little finger Spagnolo meñique Italiano mìgnolo Tedesco kleiner Finger, kleine Zehe.

podhighítu , nm Definizione su pódhighe prus piticu de sa manu, de su pei Sinonimi e contrari didighedhu, pintirighedhu, podhichedhu, putzichinedhu, tzintziricu Terminologia scientifica crn Traduzioni Francese petit doigt Inglese little finger (toe) Spagnolo meñique Italiano mìgnolo Tedesco kleiner Finger, kleine Zehe.

poltellítu , nm: portalitu, portallitu, portellitu, portillitu Definizione portighedha pitica, parte de una genna manna o de una fentana po tupare is imbidros (fintzes sa tabedha de su lacu de sa mola) Sinonimi e contrari fonestu, importoglitu, isperàglia, pantelitu, portedhu, portoritu Frasi sos poltellitos de su tauladu de su sostre ◊ fiat totu pesa e croca, castiendi me is isperraduras de su portallitu ◊ iat criau bèni su portellitu de s'enna ◊ su canariedhu si nci fiat fuiu ca iant lassau su portillitu de sa càbbia obertu Etimo spn. portillito Traduzioni Francese petit volet, porte Inglese shutter Spagnolo postigo, portillo Italiano scurétto, portéllo Tedesco Fensterladen, kleine Tür.

pudhichína , nf: pudhighina, pudhigina Definizione min. de pudha: pudha pitica, giòvona Sinonimi e contrari gadhina, pillonedha, pixona, pudhasta, pudhighedha Traduzioni Francese poulette Inglese young hen Spagnolo gallina joven Italiano gallinèlla Tedesco kleine Henne, junge Henne.

sàcula , nf Definizione genia de sachitedhu de paperi, pitichedhedhu Sinonimi e contrari bustichedha Traduzioni Francese petite enveloppe Inglese little envelope Spagnolo sobre Italiano bustina Tedesco kleine Tasche.

scedatzadòri , nm: sciadetzedori, sedatzadore, sedatzadori, sedetzadori, seraciaroi, sereciaroi Definizione chie sedatzat; trastu po sedatzare, genia de iscannu longu e bascitedhu fatu cun duos currentes allisaos allobaos cun is peis po dhue pònnere e mòvere su sedatzu faendho sa farra, aintru de su canistedhu Sinonimi e contrari cangiadòrgia, issedatzadòrgia, sedatadorja, sedatagiola, steretzadori, tatajola, tedatajola 2. su sciadetzedori est de linna e si ponit aintru de su canistedhu ◊ pigàt su sedetzadori e su sedatzu e si poniat a fai sa farra Etimo srd. Traduzioni Francese trieur Inglese sorter Spagnolo criba Italiano cernitóio Tedesco kleine Bank zum Sieben.

sedatadòrja, sedatadòrza , nf, nm: sedatatorja, sedatzadorja, sedatzadorzu Definizione genia de iscannu longu e bascitedhu fatu cun duos currentes allisaos e allobaos cun is peis po dhue pònnere su sedatzu faendho sa farra, aintru de su canistedhu Sinonimi e contrari cangiadòrgia, issedessadòrgia, scedatzadori, sedatagiola, setulatorja, tatajola, tedatajola / cdh. siatzatógiu Terminologia scientifica ans Etimo srd. Traduzioni Francese trieur Inglese sorter Spagnolo cernedera Italiano cernitóio Tedesco kleine Bank zum Sieben.

sitziàca , nf: titiaca*, tzitziaca Definizione genia de erba chi faet unu frore bonu a suciare Sinonimi e contrari gigiaca, panebane, suciameli 1, suspisuspi, sutzasutza Frasi unu pratu de sitziaca ghetamindedhu ca mi dhu tzarracu Terminologia scientifica rba, Cerinthe major Traduzioni Francese grand mélinet Inglese honeywort Spagnolo ceriflor Italiano èrba tórtora Tedesco kleine Wachsblume.

sonàglia , nf Sinonimi e contrari tremidremi Traduzioni Francese petits grelots Inglese rattle Spagnolo cascabeles pequeños Italiano sonaglini Tedesco kleine Schellen.

«« Cerca di nuovo