naciòla , nf: nagiola, nantzola, nenciola, nentzola, ninciolla, nintzola, nitzola, nonciola, nuciola, nugiola, nunciola, nuntzola, nunzola, nutzola, nuzola Definizione genia de mata, no tanti manna, e frutu (upm) mannu cantu unu landhe, a pisu tundhitu, corgiolu tostau, agguantau in parte aintru de unu nasedhu (genia de crobedha) chi s'istacat candho lompet; genia de guronedhu chi essit in cambúcios a su cuadhu / n. americana = pistàciu de terra (Arachis hypogea) Sinonimi e contrari lantzola, nucedha, odhana / ttrs. nizora Frasi a prugadóriu giaent trigu, chíghere, pabassa, nenciola e castàngia Terminologia scientifica frt, Corylus avellana Etimo itl. nicciola, ninsola Traduzioni Francese noisetier, noisette Inglese hazel (tree) Spagnolo avellano, avellana Italiano nocciòlo, nocciòla Tedesco Haselnuss-Strauch, Haselnuss.

nucèdha , nf: nugedha, nughedha, nuixedha 1, nuxedha Definizione genia de mata, no tanti manna, e frutu (upm) mannu cantu a unu landhe, a corgiolu tostau, chiu tundhitu, incasciau in d-unu nasedhu (genia de raga) chi s'istacat candho lompet Sinonimi e contrari lantzola, naciola, odhana Terminologia scientifica frt, Corylus avellana Etimo srd. Traduzioni Francese noisetier, noisette Inglese filbert Spagnolo avellana Italiano nocciòlo, nocciòla Tedesco Haselnuß.

odhàna , nf Definizione genia de mata, no tanti manna, a fògia lada e larga, frutu (upm) mannu cantu unu landhe, a corgiolu tostau, chiu tundhitu, mesu incasciau in d-una genia de ischissone chi s'istacat candho lompet Sinonimi e contrari lantzola, naciola, nucedha Terminologia scientifica frt, Corylus avellana Etimo ltn. avellana Traduzioni Francese noisetier, noisette Inglese hazel (tree) Spagnolo avellana Italiano nocciòlo, nocciòla Tedesco Haselnußstrauch, Haselnuß.

óssu , nm Definizione parte de aintru de sa carena animale fata de sustàntzia tostada meda (càlciu), de colore biancàciu, intrau o agguantau s'unu a s'àteru cun pedhutos fortes e a manera de fàere giogu in is annoigadòrgios (ammontaos de modhímene), permitindho a sa carena de si agguantare e a is músculos de fàere fortza: agiummai totu funt inditaos coment'e s'ossu de… (de sa còscia, de su bratzu e àteru): in sa carena umana funt 206 o 207; de sa petza chi si papat, sa parte chi si fúliat e po cussu bista coment'e su contràriu de sa prupa, s'arrefudu, cosa de fuliare; segundhu su frutu, parte de mesu, tostada, chi portat su chiu o sèmene / min. ossichedhu / genias de o.: de olia, de moriscu (su chi abbarrat de s'ispiga irranada), de morisca, de péssighe, de cariasa, de pruna, de linu (sa parte de mesu chi candho est àrrida si segat e che andhat lassandho su filu) Sinonimi e contrari pisu | ctr. carre, pècia, prupa Modi di dire csn: ossus de búngiu = su primu annugradorzu de sos pódhighes; su modhímene de s'o. = ossu modhe, itl. cartilàgine, zenia de ossu in colore de beladina, lísiu lísiu chi cuguzat sa conca o punta (o fintzas incàsciu) de un'ossu a manera de fàghere zogu bene paris cun s'àteru; zúghereche su fritu in ossos = àere leadu fritu gai meda de no resessire a si che lu bogare mancu caentèndhesi ora meda; zúghereche una cosa in ossos = fàghere tot'unu cun sa carena, èssere azummai parte de su naturale de sa pessone; contaresili sos ossos, a unu, a unu fiadu = èssiri marriu marriu, zúghere sa pedhe imboligada a s'ossu; torrai a s'ossu = illanzigare meda; agatai o. in sa frisciura = èssere mendheosu, agatare difetos fintzas inue no bi ndh'at Frasi dhi at ghetau unus cantus ossixedhus a us'e cani! ◊ portat doloris a dogna punta de ossu ◊ in donzi peta bi at ossu ◊ est romasu chi si li contant sos ossos ◊ coida dimónia, ispódhia is cambas ca no ses totu a un'ossu! 2. sa morisca est tot'ossu: no bi at impurpidu ca no li at próidu ◊ bi at melaeranu chi zughet ossu modhe, àtera lu zughet tostu 3. intendint su frius aintru de is ossus ◊ soi torrada a s'ossu po su dispraxeri Terminologia scientifica crn, rbr Etimo ltn. ossum Traduzioni Francese os, noyau Inglese bone, stone Spagnolo hueso Italiano òsso, nòcciolo Tedesco Knochen, Kern.

«« Cerca di nuovo