Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

caracólu, caracúlu , nm: caragó, caragolu, caragou, carragolu Definizione genia de aina, de linna o de ferru, de is fusteris e de is ferreris po mantènnere firma sa cosa po dha trebballare, nau fintzes de su fusu filetadu e sa filetadura puru (is vias); bucone de mare, àtera genia de gioga de mare (monodonta turbinata) e de terra, tzintzigorru / partis de unu c.: sa buca (= ue si ponet sa cosa a dha mantènnere), sa manuella o màniga, su mascu, sa fémina; is caragolus = a logos, una genia de macarrones curtzos Sinonimi e contrari cabagorru, mossa / botorinu / sicigorru, tzintzigorra Modi di dire csn: c. de prentza = su fusu cun is vias; c. perpétuu = cudhu chi, no tenendu sa fémina, tocat cun is vias is dentis de un'arroda e dhi donat su motu (itl. vite sènza fine); iscala a c. = iscala tundha, cun totu sas iscalinas chi zirant a inghíriu de unu pilastru o ororu de unu muru tundhu; su c. de s'origa = itl. còclea; fatu a c. = fatu a incrobadas chi no torrant a colare mai in su matessi tretu, itl. a spirale; andhare a c. = arrumbiai, cadhinare, andhare a trouladura; zocu de su c.: arrumbados cun sas palas a unu muru, unu fiotu de pisedhos ispinghent de un'ala, un'àteru de s'àtera, a chie agguantat de prus Frasi sa tentassione lu fit astringhendhe in d-unu caracolu chi fit milli bortas prus forte de issu ◊ su maistu de linna ponit sa tàula in su carragolu po dh'aguantari istrinta 2. est unu gurutu astrintu che caracolu 3. a caragolu a caragolu tambulamus a sa marina 4. a su vicàriu chi at fatu su ricóveru pro sos betzos sentza assusténiu no sunt istados bonos a l'intitulare unu caragolu! Terminologia scientifica ans, ggs Etimo ctl. caragol Traduzioni Francese étau Inglese vice Spagnolo mordaza Italiano mòrsa, strettóio Tedesco Schraubstock.

físciu 1 , nm: físsiu, fítziu, vísciu* Definizione abbitúdine ibballiada, trota, mala, imbitzu a calecuna cosa chi no andhat bene Sinonimi e contrari bísciu | ctr. virtude Modi di dire csn: tènnere una cosa a f. = tènniri su fítziu, s'abbitúdine mala de…; bogare físsios = pònneresi físsios; pònnere f. = abbituai a unu a su fítziu; bogàreche su f. = lassai unu fítziu; ligàresi s'ànima a f. = dàresi a su físsiu Frasi tontoni, chi no dh'iast pigau su fítziu de fumai!…◊ fítziu mau cussu de fumai a su noti: pobidhu miu at abbruxau duas coscineras ◊ si no lassas su físciu, ohi meschinu! ◊ lu tenet a físsiu a rispòndhere male, cussu ◊ dae su físciu prite no ti ndh'istas?! Traduzioni Francese mauvaise habitude, vice Inglese vice Spagnolo vicio Italiano vìzio Tedesco Laster.

mèndha , nf, nm: mendhu Definizione calecuna cosa de malu in is calidades o in su cumportamentu de una cosa o de unu, siat chi si ndhe tèngiat neghe o nono / pònnere m. a unu = afitziai Sinonimi e contrari falta, físsiu, mendhea, peca 1 / dismendhu, smendu Frasi li pones tropu mendhos a su pisedhu! ◊ it'est custu mendhu?! ◊ si sa prudhera si leat su mendhu de che betare s'ómine, fata! (Z.Porcu) Etimo ltn. mendum Traduzioni Francese défaut, vice Inglese vice, defect Spagnolo defecto, vicio Italiano difètto, vìzio Tedesco Fehler.

vísciu , nm: (ví-sci-u ví-sciu) físciu 1, víssiu, vissu, vítziu, vitzu Definizione abbitúdine ibballiada, trota, mala, de fàere calecuna cosa chi no andhat bene / min. viscichedhu Sinonimi e contrari bísciu | ctr. virtude Modi di dire csn: pònnere su v. = pigai abbitúdini lègia; bogai su v. = lassare sa mala abbitúdine, catzaresila Frasi su trabàgliu ndhe bogat dogni vítziu ◊ su vísciu intrat in concas sentza frísciu ◊ no ti les su víssiu de pipare! ◊ dae sos segnores at imparatu dontzi malu vissu ◊ bogadiche su vísciu de pedire! ◊ sos dengos sunt sos viscichedhos de sos pitzinnos Etimo ltn. vitium Traduzioni Francese vice, mauvaise habitude Inglese vice Spagnolo vicio Italiano vìzio, dissolutézza Tedesco Laster.