costumài , vrb: acostumai, costumare, custumai Definizione tènnere o àere a parusu, àere un'abbitúdine coment'e cosa de medas e chi durat a meda Sinonimi e contrari abbetuare, abesare, acomunai, arranguai, imbisciare, ingustai, parusare Frasi ingunis costumant a si firmai is carretoneris ◊ ndi apu costumau a biri prus mannus de issus, e a figionu, puru! ◊ "Para s'orija e sas laras tanca!" costumaiat a nàrrere Fulanu ◊ costumat a ndi bufai puru, de binu, cussu! ◊ sos mannos ant sempre custumadu a dare unu chilu de mele pro unu de casu ◊ in su mesi de maju custumat a fai calincuna iscutulada de àcua Etimo itl. costumare Traduzioni Francese habituer, être d'usage (de) Inglese to use Spagnolo acostumbrar Italiano usare, avére l'uso Tedesco anwenden.

imperài, imperàre , vrb: impleai, impreai, impreare, impreari, impriai, omperae, umperai Definizione pònnere una css. cosa o a ccn. a unu bisóngiu, a calecuna cosa, cun cosa Sinonimi e contrari impidare, manigiai, omperae Frasi imperadhu su sardu, ca est contravelenu! (A.Satta)◊ apo impreau mastros de muru e manibales a fravicare ◊ cust'intima ti servat de cundenna, za chi s'abbilidade no l'impreas ◊ su tempus comente l'impreas, tue? ◊ apu dépiu impleai sa língua de su fuetu po dhu cumbínciri a cambiai vida ◊ custa est beste noa ca l'apo impreada pagu ◊ impèralu su tempus chi as! ◊ arregordadí chi tenis de impreai bèni su tempus! Etimo ltn. imperare Traduzioni Francese employer Inglese to use Spagnolo emplear Italiano adoperare, usare Tedesco benutzen.

ispitíre , vrb: spitiri Definizione acabbare sa cosa, consumare o ispaciare totu Sinonimi e contrari consumai, finire, spaciai Modi di dire csn: ogus ispitius = ingullidos, coment'e suspidos; pessare fintzas a si che i. su cherbedhu = fintzas a s'afesimentu, de si ammachiare Frasi s'ispitit sa vida pro fàghere sa cosa e apustis lassamus totu! ◊ cudha zente si ch'est ispitia marrandhe (L.Loi)◊ a che las ispitire chin salude, sas iscarpas! ◊ che ispitit sa carena travallandhe ◊ su sole che ispitit sas frammas prus allutas comente che abbassat ◊ su focu ispitit cada cosa ◊ che amus ispitiu s’incunza vetza ◊ cussu est focu chi no si che ispitit 2. at furriau is ogus ispitius a dónnia parti po biri de aundi essiat cudha boxixedha Traduzioni Francese consommer Inglese to waste, to use Spagnolo gastar, agotar Italiano consumare, impiegare Tedesco verbrauchen.

manigiài, manigiàre , vrb: manitzare, manixai, manizare Definizione pigare o portare in manu cosa po si ndhe serbire, po dh'impreare, po fàere, ma fintzes solu impreare, nàrrere; rfl. moveresindhe, fàere in lestresa Sinonimi e contrari ammaunire, impleai, maniestare Modi di dire csn: manigiai sa terra = arare, triballare sa terra; isciri m. su telefoninu = ischire totu ite e comente si faghet cun su telèfono cellulare; manizàresi a ccn. = chircare de dhu cumbínchere fintzas a fàere su chi no est giustu o no andhat bene, currúmpere puru Frasi arendi manígiat s'arau bèni meda ◊ manitzaiat sa urvajola a sa tzeca, canno fit arrabbiatu ◊ no manizant sos fusiles, ma pagu tziviles etotu sunt! ◊ su pei chi si manígiat de prus po guidai sa màchina est su deretu ◊ is fuedhus chi prus manixaus funt in sardu 2. cussa est genti chi viàgiat, bandat a teatru, si bistit bèni: si bit ca manígiat dinai meda! ◊ a chini no est abbituau, a manixai dinai dhi donat a conca 3. si no mi manizo, sos puzones no mi lassant ua in binza! ◊ manízadi, già los bides continu tuca tuca, sos colvos a su tou!…◊ mi apu a irballiai, ma in mangasinu dhui manígiat topis! 4. sa terra no fiat istétia manixada in s'istadi e po cussu no boliat arriscai a ndi seminai meda Etimo itl. Traduzioni Francese manier, manipuler, manœuvrer, mettre tout son œuvre Inglese to use, to manipulate Spagnolo manejar Italiano maneggiare, manipolare, manovrare, adoperare Tedesco hantieren (herum), handhaben, gebrauchen.

parusàre , vrb Definizione tènnere o àere a parusu, èssere abbituaos a calecuna cosa Sinonimi e contrari acostumai Frasi cussas badhes sunt parusadas a sos pibios de sos puzones ◊ in bidha issoro no bi lu parusant a fàghere gai ◊ no apèndhelu parusadu no ischint it'est su filonzu ◊ tue parusas s'arte de sa poesia ◊ torro a su logu parusadu Traduzioni Francese avoir coutume Inglese to use Spagnolo soler, acostumbrar Italiano solére Tedesco pflegen (Inf. + zu).

suspàre , vrb Definizione nàrrere is cosas in cobertantza, foedhare a suspos, fintzes in cara de chie depet intèndhere ma chentza nàrrere sa cosa tropu ladina Sinonimi e contrari alaviai, baltzigare Frasi sa sogra istat sempre suspendhe contr'a sa nura: ma cudha puru za no est tonta, za la cumprendhet s'antífona! Etimo srd. Traduzioni Francese parler argot Inglese to use slang, to speak allusively Spagnolo hablar en jerigonza Italiano parlare in gèrgo, sótto metàfora Tedesco durch die Blume sprechen.

«« Cerca di nuovo