desogài , vrb: disaogae, disaogai, disaogare, disaugare, disogai Definizione gosare disaogu, istare a divertimentu Sinonimi e contrari disocai, diveltire, ispassiare, isvrasiare, sdisogai, spreviai, sulassai Frasi aggràssias chi in custa bella die est pótia andhare a si disaogare! ◊ pro la disaugare li at contau sa balentia chi li fit capitada ◊ si est cagliada, como, no cantat piús, no si podet piús disaogare ◊ is piciochedhos si furint disaogaos meda Etimo spn. desahogar Traduzioni Francese s'amuser Inglese to enjoy oneself, to take one's mind off Spagnolo divertirse, entretenerse Italiano divertirsi, svagarsi Tedesco sich unterhalten.

discaràre , vrb rfl Definizione bogare sa cara, lassare bíere sa cara, fàere a bíere Sinonimi e contrari ifatzolare, iscarare Etimo spn. descararse Traduzioni Francese se démasquer Inglese to take off one's mask, to give oneself away Spagnolo desenmascarar Italiano smascherarsi Tedesco sich demaskieren, die Maske abnehmen.

disgagiài, disgagiàre , vrb: disgazare Definizione illorigàresi, fàere impresse, arrennèscere a fàere sa cosa; mandhàreche a unu, bogarechedhu; iscabbúllere a unu de calecunu óbbrigu Sinonimi e contrari illertire, iscabbúllere, sbodhicai / dipaciare / francare, isumire Frasi si no ti disgazas no dha finis mai custa cosa Etimo spn. desgajar Traduzioni Francese se tirer d'affaire, se rendre libre Inglese to free oneself, to extricate oneself, to let off Spagnolo salir, liberarse Italiano districarsi, disimpegnarsi, dispensare Tedesco sich befreien, davonkommen, befreien (+ Akk).

ibbrodhiài , vrb rfl: isbrodhiai Definizione fàere calecuna cosa chentza dificurtade, bínchere is dificurtades a sa lestra Sinonimi e contrari sbodhicai, spodhai Etimo itl. Traduzioni Francese se débrouiller Inglese to extricate oneself Spagnolo desenredar Italiano districarsi, sbrogliarsi Tedesco sich entwirren, sich herausziehen.

ilvàriu , nm: irbàriu, irvàliu, irvàriu, isvàriu Definizione su essire de sa normalidade, su no èssere normale, fàere machines, su no ammentare, su cambiare a machine, àere istrobbu Sinonimi e contrari ammàchiu, avarioni, badalocu, disvàriu, ibbarione, iscàsciu, istentériu, isvarionzu, vadiore / irballu, irbortu, isdrobbu | ctr. sabiesa Modi di dire csn: àere i., pònnere in i. = irbariare, ammachiaisí, fai ammachiai; i. de amore = pèrdiri sa conca, ammachiaisí po ccn. o calicuna; si no apo i. = si no arregordu mali, si no tengu istrobbu; fàchere caminu irvàriu = fai moris fadhitus (e fintzas su matessi caminu a su contràriu) Frasi ognunu in tantu isvàriu chircat e no agatat un'iscampu ◊ s'ispesa tropu manna lis at fatu a irbàriu ◊ cuss'irvàliu mannu chi est s'amore ◊ ello cust'irvàliu candho ti est bénniu a conca? 2. no naro, no conto isvàriu: est beridade connota! ◊ a donzi passu fatat un'isvàriu e s'iscollet in cantos passos ponet! 3. si no apo ilvàriu, cras depo partire Etimo itl. disvario Traduzioni Francese bêtise, radotage Inglese frenzy, crazyness, being beside oneself Spagnolo desvarío Italiano delìrio, insensatézza, l'essere fuòri di sé, sviaménto Tedesco Fieberwahn, Unbesonnenheit, Verirrung.

imbrentài, imbrentàre , vrb Definizione fàere una papada manna, a tzatzadura, de cosa meda; pònnere a bentre a terra Sinonimi e contrari abbentrare abbentruscare, abberchedhare, abbidhiai, abbrentosicare, abbudagare, abbudhescare, abbuzare, afraschedhare, atatamacare, intrudhiri Etimo srd. Traduzioni Francese s'empiffrer Inglese to guzzle oneself Spagnolo atracarse Italiano abbuffarsi Tedesco Schwindel.

imbusciàe, imbusciài , vrb: (im-bu-scia-i) imbusciare 1 imbusciari, imbuscinai, imbuscinare, imbuscinari, imbussai, immussare Definizione ammontare coment’e a imbodhigadura, betare ammontu, pònnere bestimentu, imbàtere in mesu de calecuna cosa (o fintzes de chistione) chi che carràgiat totu; nau de muros, ischedrare, pònnere unu pígiu de impastu po dhu finire / imbusciare su letu = pònnere su tretu pendhindhe de sa cuguzura in sos duos costazos suta de sa tramata Sinonimi e contrari acarragiai, acuguzare, ammantai, bestire, carragiai, imbudhiai, imburrussai / arrabbussai, intunigare, irrustigare | ctr. irbusciai Frasi at imbusciau su pipiu in s'isciallu ◊ candu si fait su pani, tocat a dhu imbussai po no s'infridai e axedai ◊ sunt colados a cadhu totu bene imbusciados ◊ imbussadí sa cara e dormi! ◊ seu intrada po t'imbussai in su letu ◊ ant agatau su pipiu in su lacu, postu in sa palla e imbuscinau in su sacu ◊ sa terra oi est imbussada de veturas bècias, de gommas e motoris! 2. assumancus in s'ierru candu est frius si podeus imbussai 3. is undas, currendusí apari e pinnichendusí a cuadhus mannus, ci dhu imbussànt in mesu coment'e unu fustigu ◊ ci at imbussau sa conca in s'àcua e isparéssiu est 4. nci dh'ant imbuscinau in sa política e in is partidus, a issu puru (B.Lobina) ◊ portàt totu sa carena imbuscinada in mesu a su ludu e a sa lurtzina Etimo spn. embozar Traduzioni Francese s'envelopper Inglese to wrap oneself Spagnolo envolverse Italiano avvòlgersi, coprirsi Tedesco sich einhüllen.

immachinàre , vrb Definizione rfl., coment’e fàere a macu, essire in machines, nau in su sensu de si fàere ideas, ibertu o àteru tropu atesu de sa realtade o de su possíbbile Frasi no t'immàchines ca tantu no est gai! Traduzioni Francese s'illusionner Inglese to deceive oneself Spagnolo ilusionarse Italiano illúdersi Tedesco sich etwas vormachen.

impegnài, impegnàre , vrb: impignare, impinnare 1, impinzare Definizione giare in prendha ccn. cosa, giare unu píngiu; pònnere a fàere in o a calecuna cosa, ma nau mescamente in su sensu de impromítere, pònnere cabu a fàere una cosa, fintzes decídere Sinonimi e contrari impiciai, imprendai, impromíntere, promíntere Modi di dire csn: i. sa fidi, su fuedhu = dare sa fide, sa peràula; i. sa peràula = assigurare su chi si narat a zisa de zuramentu, de promissa, de mineta; i. una promissa = fàghere votu (a unu santu); impinnare chi… = promíntere de…; fàghere una cosa a s'impinnada = cun s'idea frimma de la fàghere, faghindhe de totu pro resessire; sa die impinnada = sa dí decídia o impromítia po fai calicuna cosa 2. in créjia at postu sa barba sua a sa Santa comente aiat impinnadu ◊ cudhos chi navant de mi che torrare t'impinnavant su chelu ◊ a su sordau li ant impinnau chi lu mandhant a domo ◊ sos candhidaos pedindhe botos a chie impinnabant postos, a chie pasturas baratas ◊ su babbu l'at impinnada a Lillicu, a Maria ◊ mi so impinnau a sos santos pro mi fàchere sa gràssia 3. as a bídere chi lu faghes fintzas a malaggana: peràula chi t'impigno deo! ◊ aiat impegnadu de andhare a un'àteru logu Traduzioni Francese engager, s'engager Inglese to pawn, to commit oneself Spagnolo empeñar Italiano impegnare Tedesco verpfänden, sich verpflichten.

incarài, incaràre , vrb rfl: incorare 1 Definizione coment'e bogare sa cara, essire in calecunu logu (es. genna, fentana, muru), andhare a bíere / èssiri a incaracua = a su cua cua, faghíndhesi bídere, incarèndhesi, e torrèndhesi a cuare, apartare Sinonimi e contrari acarare, acerare, acontrare, acrarare, afaciai, imbraconare, inciarare, infaciai, ingiarare, iscampiare | ctr. cuai Frasi caminu caminu totus s'incarant in su portale cun su pratu prenu de trigu po is isposos e augurare vida bella e errichesa ◊ candu passat tzerriendu, totus s'incarant a castiai ◊ unu pilloni si est incarau in su niu ◊ sa spaciada de mammai no mi lassàt incarai mancu in s'oru de s'enna ◊ sa luna si est incarada in su celu ◊ incaraisidhoi a biri ita est cussu chi s'intendit!◊ apo pichiadu e si est incorada a sa ventana 2. donadhi unu cimingionedhu de pani ammodhiau pagu pagu incarau in su tzúcuru! 4. Etimo srd. Traduzioni Francese se montrer Inglese to show oneself Spagnolo asomarse Italiano affacciarsi Tedesco sich zeigen.

ingramesciàre, ingramessàre , vrb: ingrammessare Definizione acunnortare a pedire unu praxere a Deus, su si abbasciare a cricare s'agiudu angenu, istare a su chi faent is àteros Sinonimi e contrari incarèssere, incrubai, ingramessire, ingrasciare Frasi in d-unu velu de sonnu isvanessidu torrada ses e mi as ingramessadu (G.Branca)◊ m'ingramesso a su destinu (T.Giudice Marras)◊ bi fit cudhu chi no si fidaiat de unu ebbia e tandho s'ingrammessaiat chilchendhe s'acordu cun paritzos ◊ ti apo abbonadu su dépidu ca ti ses ingramesciadu ◊ medas in campu acudiant a sa cresiedha irbandhonada e s'ingramessaiant Etimo srd. Traduzioni Francese s'humilier Inglese to address s. o., to humble oneself Spagnolo humillarse y pedir un favor Italiano rivòlgersi a qlc., umiliarsi Tedesco angehen, sich erniedrigen.

intrudhíri , vrb Definizione betare totu a corpus, papare meda, tzatzare a tropu Sinonimi e contrari abbentrare, abbiscarzare, abbudagare, abbuselcare, abbuzare, atatamacare, imbrentai, intullai Frasi e papant e bufant e, ispingi ispingi, s'intrudhint totu: pani, casu e binu! (V.Ulàrgiu) Etimo itl. intrugliarsi Traduzioni Francese s'empiffrer Inglese to gobble, to stuff oneself Spagnolo engullir, hartar Italiano ingozzare, rimpinzarsi Tedesco gierig essen.

irgargàre, irgarghiàre , vrb rfl Definizione istare a irgargos, a boghes Sinonimi e contrari igrogoenai, isarguenare, sguturai Etimo srd. Traduzioni Francese s'égosiller Inglese to shout oneself hoarse Spagnolo desgañitarse Italiano sgolarsi Tedesco sich die Lunge ausschreien.

irgàrgu , nm Definizione su irgargare; tzérriu mannu, boghe arta; su cantare de is pigiones, una manera de cantare Sinonimi e contrari boche, grida, ingargu, istrígulu / gorgheu Frasi fit a irgargos de cuntentesa ◊ sas crapas ghirandhe a cubile cumintzabant a miliare e sos crapitos cumintzabant a irgargos sichios, pro sa gana ◊ s'intendhiant sos irgargos de sos festaresos 2. cussu est un'irgargu de pica Traduzioni Francese action de s'égosiller, roulade, ramage Inglese shouting oneself hoarse, trill Spagnolo chillido, gorjeo Italiano sgolaménto, gorghéggio Tedesco Geschrei, Triller.

isarguenàre , vrb: isgrogoenai, isogroenare, isorgoenare, sgraguenai Definizione agiummai coment'e pèrdere s'ogroena tzerriandho: tzerriare meda e a forte, tropu; fintzes púnghere a is cannas de su gúturu Sinonimi e contrari iggannai, igrogoenai, irborgoenare, irgargare, sguturai / sprumonai Frasi si est postu a cantare a s'isogroenare! ◊ deo isarguenèndhemi a boghes e isse chentza m'intèndhere! 2. pigant s'arresorza e dh'isorgoenant: a ite puntu arribbat s'ómine!… Etimo srd. Traduzioni Francese s'égosiller Inglese to shout oneself hoarse Spagnolo desgañitarse Italiano sgolarsi Tedesco sich die Lunge ausschreien.

isbramíre , vrb rfl Definizione fàere passare sa gana, papare meda, a s'airada, coment'e abbramios / avb. (nau de sa manera de papai) a s'isbramida = a isbrenúsciu, a meda Sinonimi e contrari abbudegare, ilbramare, mascare, satzai 2. pro bustare a s'isbramida no acadhat labiolu ◊ pro un'ispantzada a s'isbramida li tocat de cascare tota vida! Etimo srd. Traduzioni Francese se rassasier Inglese to shiff oneself Spagnolo hartarse, atracarse Italiano satollarsi Tedesco sich sättigen.

iscabbúllere, iscabbúlli, iscabbúlliri , vrb: scabbulli Definizione pigare de manos (de un'àteru) a fortza, illimpiare, arrennèscere a si ndh'essire o a si ndhe libberare de una chistione, de una dificurtade, de ccn., arrennèscere a fàere calecuna cosa de profetu / pps. iscabbúlliu (e iscabbulliu puru), iscabbultu, iscabburtu; i. ccn. cosa de una chistioni = bogar'e ragas, lòmpere a carchi resurtadu Sinonimi e contrari afranchire, allibberai, disgagiai, ifrancare, illertire, irfroculare, iscabulire, iscabutzire, iscampulire, iscatavidai, iscrúfere, scadamessi, schighitzí / ischire Frasi dh'at iscabbúlliu a costu de sa vida ◊ una surra de genti fiat impitada a iscabbulli unu paghedhu de terra po bivi ◊ tue non cres cantu fut aunnau s'erriu, epuru mi ne seo iscabbulliu Etimo ctl., spn. Traduzioni Francese dégager Inglese to free oneself Spagnolo escabullirse Italiano svincolare, svincolarsi, districarsi, divincolarsi Tedesco losmachen, sich befreien, sich entwirren.

ispassàre , vrb: ispassiai, ispassiare, spassiai Definizione cricare e pigare is ispàssios, divertimentu / ispassiàresi che sóriche in mesu de casu = própiu a cusséssia, meda Sinonimi e contrari desogai, diveltire, isvrasiare, sulassai Frasi cun tegus giogo e m'ispasso ◊ sa mariposa ispàstigat su bolu nendhe: "Si devet ispassare chie est sanu!"◊ commo torramus a pitzinnos e nos ispassiamus ◊ cussos su dinare si l'ispàssiant ◊ mi chèrgio unu pacu ispassiare ◊ sos pitzinnos s'ispàssiant cun sa fatzienna de sa binnenna Cognomi e Proverbi prb: tempus malu, ispassadilu! Etimo itl. spassare Traduzioni Francese s'amuser Inglese to amuse oneself Spagnolo divertir, entretener Italiano sollazzarsi Tedesco sich unterhalten.

ispixàre 1 , vrb rfl: ispricare 1, isprigai, isprigare, sprigai Definizione castiare, bíere me in s'isprigu Frasi fatuvatu bandat a s'isprigai ◊ sa luna s'ispricat in s'abba 2. los cherzo ispixare in arcos de chelu pro pintare randhas de nue (G.M.Lai) Etimo srd. Traduzioni Francese se regarder (dans une glace) Inglese to look oneself (in a mirror) Spagnolo mirarse en el espejo Italiano specchiarsi Tedesco sich spiegeln.

mediài 1 , vrb Definizione essire coment'e médios, pigaos a machiore, fora de sèi, pèrdere is sentidos Sinonimi e contrari irmedhighinare, ismemoriai Etimo srd. Traduzioni Francese être hors de soi Inglese to be beside oneself Spagnolo estar fuera de sí Italiano èssere fuòri di sé Tedesco außer sich sein.

«« Cerca di nuovo