asulèta , nf, nm: asuletu Definizione colore prus cotu de su colore de aera; pruine po giare su coloredhu a is trastos samunaos; una genia de erba bona a tínghere in colore de aera Sinonimi e contrari asuledhu, biaitinu, índagu Frasi bendhiat de totu, in cussa buteghedha: púncias, tzafaranu e asuletu Terminologia scientifica clr, rba, Indigofera suffruticosa Etimo spn. azulete Traduzioni Francese bleu turquin Inglese deep blue Spagnolo celeste Italiano turchino Tedesco Tiefblau.

burgútu , agt Definizione chi faet a fossu / pratu b. = cofudu, devucu Sinonimi e contrari fundhucu, fundhudu, fungudu, preputu, trevucu | ctr. praneri, pranu Frasi su poju fit largu, pacu burgutu e tunnu própiu comente a unu lapiolu Etimo srd. Traduzioni Francese profond Inglese deep Spagnolo profundo Italiano profóndo Tedesco tief.

coldózu , nm: cordozu, cordorzu Definizione afrigimentu, pena, dispraxere chi si provat in s'ànimu Sinonimi e contrari dispiachere, dolu | ctr. cuntentesa, gosa Frasi candho s'ànima mea est in cordozu, chirco apozu in sa durchesa de sas pupas tuas (G.Piga)◊ cantu bos naro est giustu e bos conto su fatu cun coldozu ◊ eo apo cordorzu finas de ischitzare una buischedha in carre anzena ◊ apo cordorzu finas de sos animales chi bido morzendhe Etimo itl. Traduzioni Francese douleur profonde Inglese deep sorrow, condolence Spagnolo pesar Italiano dispiacére, cordòglio Tedesco Bedauern, Schmerz.

devúcu , agt Definizione chi calat a fundu, cofudu, nau pruschetotu de cosa o istrégiu buidu: est unu foedhu chi no càmbiat de su singulare a su pl. e ne de mascu a fémina Sinonimi e contrari fucudu, fungarutzu, fungudu, trevucu | ctr. ladu Frasi pro cosa de brou cheret postu piatos devucu Etimo srd. Traduzioni Francese profond Inglese deep Spagnolo profundo, hondo Italiano profóndo, fóndo Tedesco tief.

fucúdu , agt Definizione nau mescamente de istrégiu, chi giughet costàgios artighinos Sinonimi e contrari burgutu, copudu, fundhucu, fundhudu, fungudu, preputu, putudu, tofuncu, trevucu, tufudu Etimo srd. Traduzioni Francese fond Inglese deep Spagnolo hondo Italiano fóndo Tedesco tief.

fundhúcu , agt: fundu 1, funducu Definizione chi giughet su fundhu in bàsciu meda, chi portat costàgios artos (nau meda de istrégiu) Sinonimi e contrari burgutu, fundhudu, fungudu, tofuncu, trevucu Frasi in sos pògios fundhucos e pischinas, si no ischis nadare, no ti abburres! Cognomi e Proverbi prb: mari fundu pisci pagu Etimo srd. Traduzioni Francese profond Inglese deep Spagnolo profundo, hondo Italiano profóndo Tedesco tief.

fundhúdu , agt: fundudu, funnudu Definizione chi ch'est in fundhu o chi calat a fundhu meda Sinonimi e contrari burgutu, fundhucu, fungudu, trevucu Frasi custa mata portat arréxinis fundudas e friscas in terra cosa sua ◊ fiat unu fossu ladu e fundudu ◊ si ch'est betadu a modhe in su poju prus fundhudu: a iscatos de bi restare! ◊ ororu de sa Sardínnia su mari est prus fundudu aundi is màrginis funt artus, de arrocas (B.Erdas) 2. ricamu pensamentus fundudus chei su mari… Etimo srd. Traduzioni Francese profond Inglese deep Spagnolo profundo, hondo Italiano profóndo Tedesco tief.

fungúdu , agt: funguru, fungutu Definizione chi giughet su fundhu in bàsciu meda; chi calat a fundhu o, nau de unu pentzu, de un’idea, chi bolet nàrrere cosa meda, de importu / terra funguda = terra russa, chi falat a fundhu chentza agatare pizu de pedra Sinonimi e contrari burgutu, copudu, fosciudu, fucudu, fundhucu, fundhudu, putudu, trevucu, tufudu | ctr. subranu Frasi su putu fit mannu e fungutu ◊ custa perca est funguda: betèndheche una preda no s'intendhet candho ferit ◊ in cue sa terra est totu paris e funguda ◊ su nie fit fungutu, a pizu russu ◊ cust'istampu tocat a dhu fai prus funguru 2. s'arriscu giughet a fungudos isetos de pena ◊ in sas abbas fungutas de s'ingannu su tempus che afungat sos ómines toltos ◊ tue ses disizu fungudu de sos beranos (C.Puddu) Etimo srd. Traduzioni Francese profond Inglese deep Spagnolo profundo, hondo Italiano profóndo Tedesco tief.

suspréxu , nm Definizione genia de súlidu longu po dispraxere o disígiu / ghetai unu susprexu Sinonimi e contrari pioncu Frasi mannu at a èssi su donu chi s'ànima su susprexu abetat (U.Cara)◊ lampat, tronat, e a is trumbutus arretronant is susprexus de unu coru segau ◊ cali prexu candu calincunu de bidha mi cumparit e cali susprexu candu si ndi andat! ◊ tremint is corus prenus de susprexu pensendu a is fillus malassortaus (D.Erriu) Etimo srd. Traduzioni Francese profond soupir Inglese deep sigh Spagnolo suspiro profundo Italiano sospiro profóndo Tedesco tiefer Seufzer.

trevúcu , agt: truvucu, tuvucu Definizione chi calat a fundhu, nau mescamente de su buidu de un'istrégiu, de pratu, de putzos e àteru Sinonimi e contrari devucu, fosciudu, fungudu, preputu, tofuncu, truvudu Modi di dire csn: putu tuvucu, raighinas tuvucas = fungudu, fungudas, chi falant a fundhu meda; drommire a tuvucu = a sonnu surtu; terra t. = a pizu russu Frasi su putu est truvucu ◊ su putu est tuvucu deghe metros ◊ custa est una córvula tuvuca ◊ as fatu surcos tropu truvucos 2. su sou est unu dolore trevucu 3. no li servit frensada e ne brenusu e dormit a tuvucu, a bentre in susu Etimo srd. Traduzioni Francese creux, profond Inglese deep Spagnolo hondo Italiano fóndo, profóndo Tedesco tief.

zacaradúra , nf: giagaradura*, zagaradura Definizione su zacarare; su èssere giagaraos / fàghere a zagaradura = impresse meda, tropu, coment'e chi unu portet canes aifatu, cun movimentu a cropos e impresse a sa sighia Sinonimi e contrari agiàgaru, isuliadura, salarzadura, salarzu Frasi sas berbeghes no las les a zagaradura, no lis fetat male! ◊ sa cosa no si faghet a zagaradura, ca essit male Traduzioni Francese agitation soudaine Inglese deep and sudden anxiety Spagnolo agitación repentina Italiano agitazióne fòrte, improvvisa Tedesco Erregung.

«« Cerca di nuovo