abballinàre , vrb Definizione fàere a ballinas, a birillas Sinonimi e contrari abbotzichedhare, aculingionai, aggromerare, allomborae, arranedhare, arrombulonai Frasi s'aperigúngia est unu babbautzu chi si abballinat si lu tocant Etimo srd. Traduzioni Francese faire une boule (de) Inglese to roll into a ball Spagnolo hacer pelotitas Italiano appallottolare Tedesco zur Kugel rollen.

abbotzichedhàre , vrb: abbotzighedhare Definizione fàere a ballotas, a bocighedhas Sinonimi e contrari abballinare, ammalfudhare, ammoroculare, ammorotzulare, ammurudhare, apadhotulare, arranedhare Etimo srd. Traduzioni Francese faire des boules Inglese to roll into a ball Spagnolo hacer pelotitas Italiano appallottolare Tedesco zur Kugel ballen.

aggradheràre , vrb Definizione fàere a gràdhera, a bocitedhas Sinonimi e contrari abballinare Frasi est fachendhe sucu ma sa símula no bi aggràdherat Etimo srd. Traduzioni Francese faire une boule, bouler Inglese to roll into a ball Spagnolo hacer pelotitas Italiano appallottolare Tedesco zur Kugel rollen, mögen.

aggromeradúra , nf Definizione su aggromerare su filu Sinonimi e contrari allorumadura, tróbida Etimo srd. Traduzioni Francese pelotonnement Inglese winding into a ball Spagnolo ovillado, devanado Italiano aggomitolatura, dipanatura Tedesco Knäuelaufwicklung, Abwickelung.

ammufullonài , vrb Sinonimi e contrari ammumullonai, ammurigonai, imbogiare, trabojare Traduzioni Francese floconner Inglese to wind into a ball Spagnolo ovillar Italiano abbatuffolare Tedesco zusammenballen.

arrumbuladòri , nm Definizione cosa tundha, chi orrúmbulat, chi andhat a cadhinadura, mescamente una genia de giogu Sinonimi e contrari boce Etimo srd. Traduzioni Francese ballon Inglese ball Spagnolo balón, pelota Italiano pallóne Tedesco Ball.

arrumbulòni , nm: rumbulloni Definizione cosa imbodhigada tundha, cosa fata a lómboru Sinonimi e contrari gromeredhu, grómeru, lómberu, lombiscedhu, lórimu Etimo srd. Traduzioni Francese pelote Inglese ball (of thread) Spagnolo ovillo Italiano gomìtolo Tedesco Knäuel.

bòce , nf: bòcia, botza, bròcia Definizione genia de cosa tundha, buida, isférica, de pedhe o gomma surbada, prus che àteru po giogare a fúbbalu; a logos bòcia est sa pícula o ballina / min. botzedha (= fintzas birilla), bocita; bòcia arrungiosa = aràngiu arrungiosu (Maclura pomifera); bòcia de ispiàgia = làndiri o olia de mari (Posidonia oceanica) Sinonimi e contrari arrumbuladori, ballone / ógiu Modi di dire csn: fàgheresi a una botza (nau de farra, terra o cosas aici) = abbotzichedhare, fai a ballotas; obèrriri bèni is bòcias = abbèrrere bene sos ogros; conca de botza = conchi bóidu, pessone chentza cabu; botz'e!… (+ nm. de cosa prus che àteru tundha) = debberone!, mannu, maduru meda Frasi su pane coghindhe si ófiat fintzas a pàrrere una boce manna ◊ in cussu mundu minudu s'isprigàt coment'e in d-una bòcia de imbirdi ◊ a zogare a botza faghet bene pro si mòere ◊ semus andhendhe a giogare a bòcia ◊ sos màscios in sas bròcias no bi poniant solu nie ma fenta carchi pedra 2. cun d-unu sodhu comporaiamos deghe bòcias de téula, sas de bidru si ndhe bogaiant de sas ampullas de gazosa 3. botz'e figu, duas ti mascant! ◊ botz'e péssighe che simai ndh'apas bidu! ◊ narat botz'e fàula chi no ch'essit in cussa zanna!◊ cussa cosa est sidhada e totu a una bòcia Cognomi e Proverbi smb: Boccia, Bozza Terminologia scientifica ggs Etimo itl. boccia Traduzioni Francese ballon Inglese ball Spagnolo pelota Italiano pallóne Tedesco Ball, Fußball.

cocoròne, cocoròni , nm Definizione cosa a còcoro, css. cosa tundha, allomborada, lea de terra; essidura o ufradura de pistadura in sa carre; genia de petonadura de is pilos de sa fémina a bisura de tedile / c. de ní, de casu friscu, de cera = botza de nie, de casu, de chera Sinonimi e contrari burone, gurone / bàldile, léura / cocoroi 1, tzulumbone / ciónciu, cucajone, cucale, cuchedha, mogno, picioce Etimo srd. Traduzioni Francese boule Inglese any round body, ball globe Spagnolo bola Italiano còrpo rotóndo, palla, glòbo Tedesco Ball, Kugel.

grómeru , nm: gróminu, grómuru, grórumu Definizione lómboru de cosa, mescamente filu imbodhigau, ma fintzes nodu / rúghere che grómeru = a unu muntone? Sinonimi e contrari arrumbuloni, giómeru, giomo, lómberu, lombiscedhu, lórimu / cdh. grummótzulu Frasi zuchet duos bete gròmeros de filonzu 2. intendhendhe gai, a tziu Bachis si li at postu unu grómeru in bula Etimo ltn. *glomulus Traduzioni Francese pelote Inglese ball (of thread) Spagnolo ovillo Italiano gomìtolo Tedesco Knäuel.

ilboligàre , vrb: ilvoligare, irbodhiare, irbolicare, irboligare, irvolicare, isbodhiare, isboligare, isvodhiare, isvoligare, ivoligare, sbodhiai Definizione apèrrere, istèrrere una cosa imbodhigada o fata a lómboru (o a lobos); foedhare de una chistione coment’e ispiegandhodha; rfl., nau de sa manera de fàere sa cosa, fàere impresse, cun lestresa, cun coidau Sinonimi e contrari illorigare, ispirigare, istèrrere, istròbere, istrobillai, spodhai / acoidai, ispontziai | ctr. allomborae, imbodhiai / istentare Frasi at isvoligadu s'atzola ◊ si nche at irbolicau sa fardeta ◊ est pensandhe a comente irboligare su filu de sa vida sua 2. aiat in mente de fàghere unu discursu difítzile e isvoligadu cun chentu lemas, ma posca at timidu chi l'apataiant in calchi modu cun su professore 3. si no t'irbóligas ti lasso e mi che andho! ◊ cheret chi nos isvodhiemus si cherimus fàghere a tempus! ◊ bi sunt cudhos chi pro s'irboligare de chistiones e pilisos truncant in curtzu: si fuint!◊ cosa de nudha a l'irbolicare sa pràtica de un'amicu suo in ufíssiu!… Traduzioni Francese dérouler, démêler, déployer, se dépêcher Inglese to unwind, to roll into a ball, to lay, to hurry up Spagnolo devanar, extender, darse prisa Italiano svòlgere, dipanare, distèndere, spicciarsi Tedesco abwickeln, ausbreiten, sich beeilen.

lómberu , nm: lómboru, lómburu, lómeru, lómuru, lúmburu Definizione filu po tessíngiu imbodhigau a bisura de bòcia / lómberu de abis = puzone de abe, candho si faghet a unu túturu paret unu lorumedhu; min. lomberischedhu Sinonimi e contrari arrumbuloni, giomo, gromeredhu, grómeru*, lombiscedhu, lórimu Frasi bi at magasinos de lòmberos e tessinzu ◊ su moentedhu si at papau sa funi: lobai sa prova, duus lumburonis de trama!…◊ si pigat su filóngiu de duus lómburus po fari su trotoedhu ◊ chini nd’at pigau su lúmburu de cotoni asulatzu? Traduzioni Francese pelote Inglese ball (of thread) Spagnolo ovillo Italiano gomìtolo Tedesco Knäuel.

rumbullòni, rumbulòni , nm: arrumbuloni* Definizione cosa imbodhigada tundha, cosa fata a lómboru Sinonimi e contrari gromeredhu, grómeru, lómberu, lombiscedhu, lórimu Modi di dire csn: fai, faisí a r. = a ballina, a lórumu; r. de bremis, de abis = murútulu, muntone de bermes, de sorde, de abe Frasi is abis foras de su casidhu si funt fatas a rumbulloni Traduzioni Francese balle, masse arrondie Inglese ball, roundish mass Spagnolo bola Italiano palla, ammasso rotondeggiante Tedesco kugelförmiger Haufen.

sciampíta , nf, nm: sciampitu Definizione su passu prus fàcile de su ballu sardu, genia de manera de mòvere is peis ballandho, coment'e atzopiandho, brinchidedhu (ma fintzes una genia de iscucuricàrgiu chi unu balladore, poderau cun àteros duos istacaos de su giru, faet ballandho furriau a peis in artu, a conca a bàsciu); manera de ballare, genia de ballu / fai s'isciampita a unu = parare s'anca Sinonimi e contrari ciapita, tzopita / ballu Frasi a sciampitas altas acomenti a nosu mancu bosatrus badhais! ◊ bai ca oi no dha fais sa sciampita cun sa sposa a su costau! ◊ cun d-unu brínchidu si fut postu conca a bàsciu e peis a susu e iat fatu sa sciampita, sighendu a badhai ◊ o Luisicu, dh'arriscas de fai una sciampita? Etimo srd. Traduzioni Francese entrechat, pas de danse sarde Inglese sardinian ball step Spagnolo paso del baile sardo Italiano scambiétto Tedesco Kreuzsprung, Entrechat.

sòlbere , vrb: sòlvere, sòrbere, sòrvere, sòvere Definizione fàere o torrare cosa tostada a brodu, lícuida, a fortza de fogu, còere meda fintzes a s'isfàere: si narat fintzes de elementu o sustàntzia apedrada o cagiada chi si ammesturat cun abba o àteru deasi a tales d'essire, impare, unu matessi lícuidu; in cobertantza si narat de àteru de dificurtosu; nau de filu fatu a madassa, istirare pigandho su càbudu po dh'imbodhigare a lómburu o in cannedhos prontu a dh'impreare / pps. sólbiu, soltu, sórvidu, sortu / si sorbet in buca (nau de cosa de papare) = s'isfait sentza dhu matziai Sinonimi e contrari iscagiae, issortighinare, sciolli, solivrinare, solobrare | ctr. apedrare, cagiare Frasi sòrbere su nie, su sale, su túcaru, s'ozu porchinu, su frommentarzu ◊ su suore chi amus lassadu in logu anzenu inoghe aiat fatu sòlvere sos granitos puru! ◊ solve su nie pro ch'in abba si aviet in sos rios! ◊ cuss'àstragu no si sorbet ◊ si no mi pagas ti solvo che seu! ◊ su basolu si che sorbet si lu coghes tropu ◊ custa pira si sorbet in buca! 2. cherimus sòrbere cussos códules de malíssia chin sa luche bertera de s'intelletu (F.Satta) 3. mastru Preítia no si est sórvidu in suore! ◊ non balet chi ti solvas in suore crabiolendhe, pesèndhedi reu suta sas ancas de su domadore (Raga)◊ penso chi at tota sa rejone si atitendhe si solvet in piantu Etimo ltn. solvere Traduzioni Francese fondre, dissoudre, dévider Inglese to melt, to wind into a ball Spagnolo deshacer, derretir, devanar, ovillar Italiano sciògliere, disciògliere, dilüire, liquefare, dipanare Tedesco schmelzen, auflösen, verflüssigen, abhaspeln.

«« Cerca di nuovo