àndara , nf: àndhala, àndhela, ànnala, ànnela Definizione logu inue si passat, camminedhu po passare; su singiale o peada chi abbarrat in terra de comente at passau gente o pegus Sinonimi e contrari andhamenta, andhaledha, andhera, andiredhu, caminera / guturinu, mòri, sémida Frasi est un'ànnala perdosa ◊ cantu fit bella s'àndhala bianca de su caminu!…◊ su fogu andhat solu in sas àndhalas pienas de foza sica 2. manzaniles de ghidhighia as a aggrucare in àndhalas de fide Etimo srd. Traduzioni Francese sentier Inglese path Spagnolo vereda, rastro, huellas Italiano vïòttolo di campagna Tedesco Feldweg.

andhalèdha , nf: andharedha, andheledha, anneledha Definizione logu istrintu po passare Sinonimi e contrari àndara, andhamenta, andhata 1, andhera, andiredhu, caminera Traduzioni Francese sentier Inglese path Spagnolo callejuela Italiano vïòttolo Tedesco Feldweg.

botorínu , nm: boturinu, butorinu, buturinu, itirinu, otoniu, turinu Definizione orruga o camminu istrintos meda, a bortas chentza essia Sinonimi e contrari izola, piteraca, strintu, terighinu, urgu / caminu Frasi in sos buturinos bi colat male fintzas s'àinu, si zughet bàrriu, de cantu sunt astrintos ◊ preparade su caminu de su Segnore, adderetade sos buturinos suos! ◊ intendho passos in s'impredadu de sos botorinos Terminologia scientifica bdh Etimo srd. Traduzioni Francese sentier Inglese path Spagnolo callejuela, sendero Italiano vïòttolo, chiassuòlo Tedesco kleine Gasse.

caminèra , nf: camminera Definizione camminedhu istrintu chi pagu pagu si biet ue passat gente o bestiàmene a filera; passadórgiu istrintedhu Sinonimi e contrari àndara, andhamenta, andharedha, andhata 1, andiredhu, bizola / andhera Frasi a su cola cola bi azis fatu sa caminera in mesu s'erba ◊ me in giardinu, passa in sa camminera! ◊ caminu cue no bi ndhe at, petzi bi at una caminera ◊ custa est una caminera de furmigas Etimo srd. Traduzioni Francese sentier Inglese cattle-track Spagnolo cañada, senda, vereda Italiano tratturo Tedesco Trift.

camínu , nm: camminu Definizione prus che àteru, su logu lassau apostadamente po passare fora de bidha, ma a logos dhu narant a is orrugas de sa bidha puru; su camminare, su andhonzu / Caminu ’e Deu = Carru ’e sa paza Sinonimi e contrari àndara, guturinu, mòri, pareda, sémida / arruga 1, bia, burgu, carrela / viazu Modi di dire csn: forchidhaduras de c., rughe de caminos = imbucadura de duus camminus, gruches, aundi unu mòri si pratzit in duus; andhare, essire caminu caminu = sentza de s'istesiai de su mòri (no a rugadura), mòri mòri; atopare a c. = atobiai a ccn. me in calincunu tretu de su mòri chi est fendi; fadhiri c. = leare su caminu irballadu; no essire dae su c. de s'àinu = fai sempri is própiu cosas, no cambiai nudha nudha; èssere in c. = èssiri ancora caminendi, in viàgiu; a/in mesu c. = a metadi de su tretu de fai, a metadi de un'òpera; fàghere su c. a ludu = sighiri a fai una cosa cun passiéntzia manna; c. bonu, malu = mòri aundi si passat bèni (in paris, deretu, largu), mali (a foradas, istrintu, in artziada); avb. totu su c. = totu s'ora, totu su tempus chi bi cheret, bi est chérfidu o si bi ponet a fàghere su caminu; no andhare mai in caminu = èssere pessone dorta; pònneresi unu logu a caminu = passainci meda, coment'e chi su mori po passai siat cussu e po cussu etotu apitigai e lassai obertu Frasi agatu su camminu giustu candu depu andai a Burcei! ◊ su possessu issoro est a oru a caminu ◊ sos caminos, comente bi colat pagu zente, si prenant de malesa ◊ pro andhare a sa cussorza nostra si leat su caminu de montes ◊ sas cosas male fatas ispinghent peri s'ómine berteru a rucrare caminos a sa tzeca ◊ seu furriada de mesu camminu ca mi seu iscaréscia su mucadori de gomai 2. si at fatu sa dommo chin sa zanna chi essit a caminu ◊ cada massaja mundhabat sa prata sua e gai sos caminos fint sèmpere netos ◊ cun tzia Maria biviamus a caminu zumpau ◊ in tzitade is domos sunt totu mannas e is camminos largos 3. si che sunt torraos dae caminu ◊ como chi semus in caminu sighimus: no torramus issegus, no! ◊ nois semus assupridos, ca fimus a cadhu: ma cudhos sunt ancora in caminu ca sunt a pè ◊ pro andhare a cussu logu bi cheret un’ora de caminu ◊ su pitzinnu andhaiat a iscola e a s'interighinada atopaiat su babbu a su caminu ◊ che las sighei in mesu caminu e issas mi torreint su cadhu 4. unu majarzu li at imparadu a connòschere su caminu de sos istedhos 5. torrendhe a bidha a cadhu, cantaimis totu su caminu Cognomi e Proverbi prb: in caminu si acontzant sos bàrrios Terminologia scientifica bdh Traduzioni Francese sentier Inglese path Spagnolo camino Italiano sentièro, percórso, tragitto Tedesco Weg.

gurútu , nm, nf: gútura, gúturu Definizione su tretu de sa carena, a parte de fora e a parte de aintru, tra sa buca e su tzugu; carrela, orruga o camminu istrintedhu, badhigru istrintu; sa trumba de sa geminera / min. gurutinu = boturinu Sinonimi e contrari bilguzu, bula, búturu / caminu, carrela, àidu Modi di dire csn: mela de su gúturu = su nodu, o figu, nughe de sa bula, annou de su tzugu o nú de su gúturu; sa canna de su gúturu = garguena; gúturu de monti = tretu astrintu a zisa de badhigru, coladorzu in mesu de duas puntas de monte; gúturu istrintu = nau de ccn., chi manighendhe ndhe sèberat carchi cosighedha prus a físsiu chi no pro bisonzu (es. su sèmene de sa ua) Frasi chi bolit papai e bufai apalas mias dh'at a arresci in su gúturu! ◊ no mi est arribbau mancu a su gúturu, de cantu fut pagu! ◊ pro ingurti custa cosa tocat a portai su gúturu che mainga de capotu!… 2. sos gurutos in bidha fint bódios: no si bidiat ànima ◊ in sa cora aundi finiat su gúturu, Assunta fiat isciacuendu is pannus, in frúmini ◊ sos gurutos fint fatos a impredau ◊ nos poniamus a cúrrere a cantu potiamus in sos gurutinos de su vichinatu Terminologia scientifica crn, bdh, slg Etimo ltn. guttur Traduzioni Francese gorge, sentier, détroit Inglese throat, path Spagnolo garganta, callejuela Italiano góla, vïòttolo strètto Tedesco Kehle, enger Weg

izòla , nf Definizione camminedhu istrintu e prenu de malesa in su sartu Sinonimi e contrari botorinu, piteraca, terighinu Traduzioni Francese sentier Inglese muletrack Spagnolo vereda Italiano vïòttola Tedesco Fußweg.

mòri , nm Definizione logu po passare, po andhare a pei, longu, prus che àteru in campu, in su sartu; logu po andhare bastat chi siat Sinonimi e contrari àndara, caminu, guturinu, sémida Modi di dire csn: andai mòri mòri = andhare caminu caminu (dif. de andhare mori mori = fai andendi e morendi, acabbendi, menguendi); fai mòris fadhitus, fallitus = andhare s'unu a cara a s'àteru faghindhe forchidhos, chentza si abbojare, colendhe in caminu o carrela diferente, fàchere caminu irvàriu; stramancai su mòri = pèrdere, fadhire su caminu Frasi gi andu ma no passu in su mòri! ◊ si andas in su mòri as a podi fai tesoru de gràtzia e de virtudi ◊ in ciú mòri deretu camminai! 2. dèu seu andada a iscola e cussu fut torrendi, ma no si seus bius: si bit ca eus fatu moris fadhitus! Cognomi e Proverbi smb: Mori Traduzioni Francese sentier Inglese path Spagnolo senda, vereda, camino Italiano sentièro, vïòttolo di campagna Tedesco Feldweg, Fußpfad, Fußsteig, Pfad.

piteràca , nf: pitiraca, pitiriaca Definizione mòri, ma fintzes camminu istrintu e prenu de malesa in logu de monte, pruschetotu cun muros o oros artos a parte e àtera Sinonimi e contrari caminu / botorinu, izola, strintu, terighinu Modi di dire csn: fàghere sa p. = scirrai una cresuri, ispatare unu caminu ischimendhe sa cresura a manera de pòdere passare bene; pitiracas betzas, làgrimas noas Frasi fit andhadu a giraolta coment'e piteracas chi falant dae montes ◊ in d-una pitiraca incarrarzada bi est babbu cun sa càvana ◊ unu tempus sa campagna fut tota zente e finas sas pitiracas fint pulidas Traduzioni Francese sentier encaissé Inglese enclosed path Spagnolo vereda Italiano viòttolo incassato Tedesco eingeengter Feldweg.

sémida , nf: sémita Definizione passadórgiu, genia de camminu; singiale lassau o abbarrau de calecuna cosa, fintzes sa spétzia o mota de comente unu si sentit in s'ànimu Sinonimi e contrari àndara, andhamenta, caminu, guturinu, mòri / apeicu, ilmina, iltiga, indíscia, ségiu, signale, sinzolu Frasi agato sémidas de tràvigu ◊ sa frommija andhendhe e torrendhe a su frommijalzu faghet sas sémidas ◊ atraessamus sa sémida olvidada ◊ medas intrant traitos in cussas sémidas chi giughent a sa ruina ◊ siazis veneitos e fatatos sichinne sa sémita de sos mannos! 2. oras oras li pompiabat sa cara in s'isperàntzia de li bíere sémidas de bida ◊ l'ant buscadu in dogni logu, ma de su marroculone no ndh'esistiat sémida ◊ sas sémidas de su fumu si che andhant cun su bentu Etimo ltn. semita Traduzioni Francese sentier, trace Inglese path, trace Spagnolo senda, camino, huella Italiano sentièro, tràccia Tedesco Pfad, Spur.

terighínu , nm: tirighinu, utirighinu Definizione genia de camminedhu istrintu Sinonimi e contrari aterighinu*, botorinu, izola, strintu Frasi nos la lemis fatu sos terighinos coment'e andhendhe a pirastrare ◊ peri su tirighinu iscarenidu tra pedra e lazu, fossu e cresura, tra multas altas e rú imbuschidu cantat cantones de sa gioventura (S.Casu)◊ sas rodas de sa moto tichirriaiant che lamentu in sa pedrighina de sos tirighinos Traduzioni Francese sentier Inglese path Spagnolo callejuela, vereda Italiano vïòttolo Tedesco Feldweg.

«« Cerca di nuovo