aggrillàu , agt Definizione nau de ccn., chi portat bibbigorrus, ideas istrambecas in conca Sinonimi e contrari acascabellau, dengosu, schinitzosu Etimo srd. Traduzioni Francese qui est plein de lubies Inglese to be full of whims Spagnolo soliviantado Italiano che ha grilli per la tèsta Tedesco wer Grillen im Kopf hat.

ammalaía , avb Definizione a mala gana, mancai chentza gana o contras a sa gana chi si tenet Sinonimi e contrari ammalaoja, ammaròglia, provortza Frasi ammalaia sos contos teviant torrare! ◊ ammalaia est andhadu a chircare cosa, si cheriat manigare! ◊ ammalaia est torradu a domo de su babbu Traduzioni Francese à contrecœur, force est de…, finalement Inglese reluctantly Spagnolo de mala gana, a regañadientes Italiano malvolentièri, giocofòrza, finalménte Tedesco ungern, gezwungen sein.

ammammaritzàdu , pps, agt Definizione de ammammaritzare; nau de ccn., chi est tropu atacau a sa mama Sinonimi e contrari cdh. ammammariciatu Traduzioni Francese qui est dans les jupes de sa mère Inglese mummy's boy Spagnolo madrero Italiano mammóne Tedesco sehr an der Mutter hängend.

apozalàdros , nm Definizione unu chi amparat malefatores, furones e àtera gente deosi Etimo srd. Traduzioni Francese qui est de connivence avec les larrons Inglese abetter, abettor Spagnolo encubridor Italiano favoreggiatóre Tedesco Begünstiger.

benemíndhe!, benemíndi! , iscl, avb: benimindi, beniminne Definizione (fintzas b. de…) bene + mi + ndhe: foedhu po nàrrere chi una cosa a ccn. dhi est andhada bene meda, chi unu est cuntentu o si ndhe cuntentat o chi dhue at de si ndhe cuntentare, chi una cosa est bella de abberu, ma s'impreat fintzes cun idea de paragone e coment'e avb. in su sensu de meda, bene meda (a bortas cun ironia, po nàrrere chi àtera cosa est méngius) Sinonimi e contrari ebbenemindhe Frasi benemindi prexu! benemindi festa! ◊ benimindi s'arrori, su dannu, sa festa, ecc.◊ beniminne de cadhu: ti siat po salude! 2. in bidha s'istat bene: e benemindhe tzitade!… 3. s'arriu est calendi benemindi ◊ ti apu bistu iscriendi cosa e sudendidí benimindi (F.Carlini)◊ est pascendu a fura benimindi! (T.Dei) 4. s'istima de sa mama est menzus: e benemindhe amores de isposa!… Etimo srd. Traduzioni Francese qu'il est beau! Inglese how fine! Spagnolo qué bien Italiano che bèllo! Tedesco wie schön!, sehr gut!

cantecànte, cantecàntu , cng: catecantu Definizione si biet ca…, est ladinu chi… : nau coment'e una cosa chi si lassat andhare, chi si cuncedit Sinonimi e contrari aposici, goregante, tantecantu Frasi cantecante, grista de carabbineri no ndhe zuches ◊ cantencante crediant chi a che picare sa bida a unu cristianu est a zocare: ma za lu sunt pacandhe! ◊ no timas a dare carchi cosa, si ndhe as: cantecantu lassamus totu inoghe! ◊ no ti fatas cosa: catecantu isco chie ses! ◊ mancari perriches, catecantu no lu bogas dai su surcu sou Etimo srd. Traduzioni Francese il est évident Inglese it is plain that… Spagnolo es evidente que Italiano è evidènte che…, tanto… Tedesco es ist klar, daß.

cogónu , nm Definizione sicadura a tropu de calecuna cosa (es. pane modhe); fintzes dispraxere, prus che àteru de ofesa, de su èssere apocau, fatu a bregúngia Sinonimi e contrari assicorradura, assicorru / angóniu, annógiu, ràngulu Etimo srd. Traduzioni Francese état de ce qui est dur, sec, rassis, ressentiment Inglese drying up Spagnolo resecado, resentimiento Italiano rinsecchiménto, risentiménto Tedesco trocken werden, Groll.

disaltràdu , agt Definizione chi at tentu disastru, dannu mannu, chi est totu malacónciu Sinonimi e contrari arruinadu, destrossau Traduzioni Francese malheureux, qui est dans l'adversité Inglese devastated Spagnolo damnificado Italiano disastrato Tedesco verwüstet, heimgesucht.

Est , nm, agt Definizione unu de is bàtoro puntos cardinales, a sa bandha de ue essit su sole, incurtzau a E Sinonimi e contrari oriente | ctr. ovest Traduzioni Francese est Inglese east Spagnolo este Italiano est Tedesco Osten, Ost.

impurdedhíu , pps, agt Definizione de impurdedhiri; chi est in calore, in more Sinonimi e contrari assu 1, insuau, intzinnidu, suadu, suguzadu / focosu Traduzioni Francese qui est en rut Inglese full of sexual excitement Spagnolo en celo Italiano foióso Tedesco geil.

inchinisàdu , pps, agt: inchisinau, inchixinatu Definizione de inchinisare; totu brutu de chinisu, fatu a chinisu Sinonimi e contrari cinisosu 2. lampant fogos in calchi rutu muru de sa citade totu inchinisada (S.Lay Deidda) Traduzioni Francese qui est réduit en cendres Inglese reduced to ashes Spagnolo quemado, encenizado Italiano incenerito Tedesco mit Asche bedeckt, eingeäschert.

intzinnídu , agt Definizione chi est suau, in calore, chi tenet gana forte de fémina (o de ómine); fintzes arrennegau, dispràxiu Sinonimi e contrari aibbadu, allimitu, imbirtiolau, impurdedhiu, insuiu, suguzadu / cdh. intzinnitu 2. ingrunat sa conca, intzinnidu, e "Su chi mi faghet prus fele est chi…" Traduzioni Francese qui est en rut Inglese lustful Spagnolo cachondo Italiano foióso Tedesco geil.

ischitíre , vrb Definizione pigare o seberare cucu o paris e bogare in duos a s'ingrundha donniunu unu tanti de pódhighes (chi faent a suma unu númeru cucu o paris) po bíere a chie tocat una cosa (binchet chie at intzertau sa categoria chi at isceberau), po cumenciare su giogu o àteru, decídere a chie tocat calecuna cosa Frasi ischitimus a bídere a chie tocat a comintzare Etimo srd. Traduzioni Francese établir à qui est le tour dans un jeu Inglese to make deciding game Spagnolo sortear Italiano fare lo sparéggio Tedesco den Entscheidungskampf ausfechten.

isveltudídu , agt Definizione nau de unu immadoinau, chi si est coment'e ischidau, torrau in bidórios Sinonimi e contrari irvertudadu Traduzioni Francese qui est revenu à soi, réveillé Inglese to come to, to awake Spagnolo reanimado Italiano rinvenuto, risvegliato Tedesco wieder zu sich gekommen.

levànte 1, levànti , nm Definizione unu de is bàtoro puntos cardinales, sa parte de ue essit su sole; genia de bentu, bentu de sole, budhiu, chi benit de cussa parte Sinonimi e contrari oriente | ctr. ponente Frasi sos bentos de levante sunt garrigandhe s'oro in sa marina frisca… Terminologia scientifica tpm Traduzioni Francese levant, Est Inglese east Spagnolo levante Italiano levante Tedesco Osten, Ostwind.

«« Cerca di nuovo